Bình luận Tội ngược đãi / hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con cháu

Tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con cháu, người có công nuôi dưỡng mình quy định tại Điều 185 Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017). Tương ứng Điều 151 BLHS 1999.

Các nội dung liên quan:

>>> Xem thêm: Các tội xâm phạm chế độ hôn nhân và gia đình

Điều 185. Tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình

1. Người nào đối xử tồi tệ hoặc có hành vi bạo lực xâm phạm thân thể ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình thuộc một trong những trường hợp sau đây, thì bị phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm:

a) Thường xuyên làm cho nạn nhân bị đau đớn về thể xác, tinh thần;

b) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm.

2. Phạm tội thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt tù từ 02 năm đến 05 năm:

a) Đối với người dưới 16 tuổi, phụ nữ mà biết là có thai, người già yếu;

b) Đối với người khuyết tật nặng, khuyết tật đặc biệt nặng hoặc người mắc bệnh hiểm nghèo

Bình luận tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình

Điều luật quy định hai tội:

– Tội ngược đãi ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình;

– Tội hành hạ ông, bà, cha mẹ, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình.

Mục lục:

1. Khái niệm

2. Dấu hiệu pháp lý của tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình

2.1. Khách thể
2.2. Mặt khách quan
2.3. Mặt chủ quan
2.4. Chủ thể

3. Về hình phạt

1. Khái niệm

1.1. Ngược đãi ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình là sự đối xử tồi tệ về mọi mặt đối với ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình một cách thường xuyên.

1.2. Hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu là việc đối xử một cách tàn ác với ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình một cách thường xuyên.

Tham khảo thêm:

2. Các yếu tố cấu thành tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình

2.1. Khách thể

Cả hai tội phạm nêu trên xâm phạm đến quan hệ gia đình, xâm phạm thuần phong, mỹ tục trong quan hệ gia đình truyền thống, ngoài ra còn xâm phạm đến danh dự, nhân phẩm, sức khỏe của người bị hại

2.2. Mặt khách quan

Mặt khách quan của tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu, người có công nuôi dưỡng mình có các dấu hiệu sau:

a) Về hành vi. Có một trong các hành vi sau:

– Đối với tội ngược đãi nghiêm trọng ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng, mặt khách quan được thể hiện qua các dấu hiệu sau đây:

Có hành vi đối xử tồi tệ về mọi mặt đối với người bị hại như:

+ Về ăn uống: Cho ăn một cách bẩn thỉu (như các vật dụng như bát đũa và thức ăn…trong tình trạng mất vệ sinh và thiếu thốn), bắt nhịn ăn, nhịn uống.

Ví dụ: Chỉ đổ cơm nguội vào đĩa, bát bẩn thỉu để cho ăn mà không có đũa, thìa

+ Về ở: Xếp cho ở nơi hết sức tồi tàn thậm chí không có chăn, màn, giường, chiếu

+ Về mặc: Cho mặc rách rưới, thiếu vệ sinh một cách không bình thường

+ Về sinh hoạt khác: Không cho tắm rửa thường xuyên, bắt chịu rét, nhiếc móc, chửi…

+ Có hành vi bạo lực xâm hại thân thể người bị hại như đánh đập, giam hãm…

Lưu ý: Việc đối xử như nêu trên phải được thể hiện một cách rõ ràng trái ngược so với điều kiện sống của gia đình họ (như có đầy đủ chỗ ở tốt nhưng lại đưa ra cho ở chuồng ngựa…) Hành vi nói trên phải ở mức độ được xem là nghiêm trọng, nghĩa là hành vi đó phải diễn ra thường xuyên có hệ thống làm cho người bị hại luôn dày vò, khủng hoảng, đau đớn về thể xác, tinh thần, từ đó ảnh hưởng đến sức khỏe.

Về người bị hại cần lưu ý:

+ Ông bà:Gồm cả ông bà nội, ông bà ngoại

+ Cha mẹ: Bao gồm cả cha, mẹ đẻ và cha nuôi, mẹ nuôi và cả cha mẹ vợ hoặc cha mẹ chồng

+ Con: Gồm cả con đẻ, con nuôi, con riêng của chồng hoặc vợ (kể cả con ngoài giá thú)

+ Vợ chồng: Gồm vợ chồng có kết hôn hợp pháp hoặc là trường hợp được xác định là hôn nhân thực tế

+ Cháu: Bao gồm cháu nội, cháu ngoại của người phạm tội, cháu gọi người phạm tội là cô, chú, bác, dì, cậu

+ Người có công nuôi dưỡng: là người không có các mối quan hệ như nêu trên với người phạm tội, nhưng đã có công nuôi dưỡng người phạm tội

– Đối với tội hành hạ ông bà, cha mẹ, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng, mặt khách quan được thể hiện qua dấu hiệu sau đây:

Có hành vi đối xử tàn ác đối với người bị hại như đánh đập, giam hãm, không cho ra khỏi nhà, bắt nhịn ăn…có thể kèm theo việc chửi mắng thậm tệ làm cho họ đau đớn về thể xác lẫn tinh thần

Tuy nhiên, việc đối xử tàn ác không chủ ý gây thương tích hoặc chỉ gây thương tích nhẹ chưa đến mức phải chịu trách nhiệm hình sự (nếu hành vi gây thương tích đến mức độ nhất định đủ dấu hiệu cấu thành tội phạm thì có thể bị truy cứu trách nhiệm hình sự về tội cố ý gây thương tích)

b) Dấu hiệu khác. Có một trong các dấu hiệu sau:

– Thường xuyên làm cho nạn nhân đau đớn về thể xác, tinh thần

– Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi này mà còn vi phạm

2.3. Mặt chủ quan

Người phạm tội thực hiện tội phạm với lỗi cố ý

2.4. Chủ thể

Chủ thể của hai tội phạm nói trên là bất kỳ người nào có năng lực trách nhiệm hình sự, đồng thời phải là người có quan hệ hôn nhân (vợ, chồng) hoặc quan hệ gia đình (cha mẹ, con, cháu) hoặc quan hệ nuôi dưỡng đối với người bị hại

3. Về hình phạt của tội ngược đãi hoặc hành hạ ông bà, cha mẹ, vợ chồng, con, cháu hoặc người có công nuôi dưỡng mình

Mức hình phạt của tội phạm này được chia thành 02 khung, cụ thể như sau:

a) Khung một (khoản 01)

Có mức phạt cảnh cáo, phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 06 tháng đến 03 năm

b) Khung hai (khoản 02)

Có mức phạt tù từ 02 năm đến 05 năm.

(Nội dung được trích dẫn từ: Bình luận khoa học phần các tội phạm Bộ luật Hình sự năm 2015, được sửa đổi, bổ sung năm 2017 – Luật Gia Nguyễn Ngọc Điệp).