Vắng mặt thư ký tại phiên tòa thì phiên tòa phải được tạm ngừng

Có nhiều quan điểm cho rằng việc vắng mặt Thư ký Tòa án tại phiên tòa dẫn đến phải tạm ngừng phiên tòa trên thực tiễn rất hiếm khi xảy ra, thậm chí có thể không xảy ra.

Tác giả cho rằng, các nhà làm luật khi xây dựng quy định tại điểm c khoản 1 Điều 251 BLTTHS năm 2015 đã dự liệu cho trường hợp có thể xảy ra trong tương lai, cũng như dựa trên sự tổng kết, đánh giá từ thực tiễn. Theo đó, trong trường hợp vắng mặt Thư ký Tòa án tại phiên tòa thì phiên tòa phải được tạm ngừng và việc tạm ngừng phiên tòa phải được ghi vào biên bản phiên tòa theo quy định tại khoản 2 Điều 251 BLTTHS năm 2015. Đồng thời, đối chiếu với quy định tại khoản 2 và khoản 3 Điều 299 BLTTHS năm 2015, thì trường hợp vắng mặt Thư ký Tòa án tại phiên tòa không thuộc trường hợp Hội đồng xét xử (HĐXX) phải thảo luận, thông qua tại phòng nghị án và lập văn bản, nhưng HĐXX phải thảo luận và thông qua tại phòng xử án, không phải lập văn bản nhưng phải được ghi vào biên bản phiên tòa.

Tuy nhiên, một trong những nhiệm vụ, quyền hạn và trách nhiệm của Thư ký Tòa án là ghi biên bản phiên tòa [5] và mọi diễn biến từ khi bắt đầu phiên tòa cho đến khi kết thúc phiên tòa phải được thể hiện vào biên bản phiên tòa [6]. Như vậy, quy định tại khoản 2 Điều 251 với khoản 3 Điều 299 BLTTHS năm 2015 cho thấy có sự không tương thích, bởi vì trong trường hợp Thư ký Tòa án vắng mặt tại phiên tòa thì ai sẽ là người ghi biên bản phiên tòa.

Đề xuất, kiến nghị:

Theo tác giả, trong trường hợp Thư ký Tòa án vắng mặt tại phiên tòa, thì đây được coi là trường hợp ngoại lệ không phải ghi lại diễn biến phiên tòa, nhưng HĐXX phải thảo luận tại phòng nghị án và lập văn bản. Vì vậy, cần sửa đổi, bổ sung quy định tại khoản 2 Điều 251 BLHS năm 2015 theo hướng: “Việc tạm ngừng phiên tòa phải được ghi vào biên bản phiên tòa, trừ trường hợp tạm ngừng phiên tòa theo quy định tại điểm c khoản 1 Điều này và thông báo cho những người tham gia tố tụng biết. Thời hạn tạm ngừng phiên tòa không quá 05 ngày kể từ ngày quyết định tạm ngừng phiên tòa. Hết thời hạn tạm ngừng phiên tòa, việc xét xử vụ án được tiếp tục. Trường hợp không thể tiếp tục xét xử vụ án thì phải hoãn phiên tòa”. Và bổ sung vào khoản 2 Điều 299 BLTTHS năm 2015 theo hướng: “Quyết định về việc thay đổi thành viên Hội đồng xét xử, Kiểm sát viên, Thư ký Tòa án, người giám định, người định giá tài sản, người phiên dịch, người dịch thuật, tạm đình chỉ hoặc đình chỉ vụ án, hoãn phiên tòa, tạm ngừng phiên tòa, bắt tạm giam hoặc trả tự do cho bị cáo phải được thảo luận, thông qua tại phòng nghị án và được lập văn bản”.

Việc bổ sung các quy định trên nhằm đảm bảo phù hợp với thực tiễn khi vắng mặt Thư ký Tòa án tại phiên tòa, thì không thể ghi lại diễn biến tại phiên tòa, mà phải thông qua HĐXX thảo luận tại phòng nghị án và lập thành văn bản. Đồng thời, cũng đảm bảo sự thống nhất với quy định của pháp luật tố tụng dân sự trong tình huống tương tự: do tình trạng sức khỏe hoặc do sự kiện bất khả kháng, trở ngại khách quan mà người tiến hành tố tụng không thể tiếp tục tiến hành phiên tòa và không có người thay thế được, thì phiên tòa phải được tạm ngừng và phải được HĐXX thảo luận, thông qua tại phòng nghị án và lập thành văn bản.[7]