Bài tập xác định cấu thành tội phạm (dấu hiệu pháp lý) môn Luật hình sự

Tổng hợp các bài tập xác định các yếu tố cấu thành tội phạm (dấu hiệu pháp lý) môn Luật hình sự để bạn tham khảo, ôn tập.

Các nội dung liên quan:

• Bài tập định tội danh và quyết định hình phạt mẫu
• Tổng hợp bài tập so sánh Luật hình sự có lời giải
• Tổng hợp 100 câu hỏi trắc nghiệm luật hình sự có đáp án
• Câu hỏi nhận định ôn tập Luật Hình sự 1 có đáp án

Bài tập 1:

A và B rủ nhau đi săn thú rừng, khi đi A và B mỗi người mang theo khẩu súng săn tự chế. Hai người thoả thuận người nào phát hiện có thú dữ, trước khi bắn sẽ huýt sáo 3 lần, nếu không thấy phản ứng gì sẽ bắn. Sau đó họ chia tay mỗi người một ngả. Khi A đi được khoảng 200 mét, A nghe có tiếng động, cách A khoảng 25 mét. A huýt sao 3 lần nhưng không nghe phản ứng gì của P. A bật đèn soi về phía có tiếng động thấy có ánh mắt con thú phản lại nên nhằm bắn về phía con thú. Sau đó, A chạy đến thì phát hiện B đã bị trúng đạn nhưng chưa chết hẳn. A vội đưa B đến trạm xá địa phương để cấp cứu, nhưng B đã chết trên đường đi.

Hỏi:

A đã phạm tội gì? Phân tích dấu hiệu pháp lý của tội phạm A đã thực hiện?

Lời giải:

A đã phạm tội gì?

Căn cứ vào tình huống đã cho thì A phạm tội vô ý làm chết người theo khoản 1 Điều 128 Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017): “Người nào vô ý làm chết người, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 03 năm hoặc phạt tù từ 01 năm đến 05 năm”

Phân tích dấu hiệu pháp lý (các yếu tố cấu thành) tội vô ý làm chết người

* Khách thể của tội phạm:

Khách thể của tội vô ý làm chết người là quyền nhân thân, đây là một trong những khách thể quan trọng nhất được luật hình sự bảo vệ. Đó là quyền sống quyền được tôn trọng và bảo vệ tính mạng. Đối tượng của tội này là những chủ thể có quyền được tôn trọng và bảo vệ về tính mạng. Đó là những người đang sống, những người đang tồn tại trong thế giới khách quan với tư cách là con người– thực thể tự nhiên và xã hội. Như vậy, trong tình huống trên A tước đoạt tính mạng của P, xâm phạm tới quan hệ nhân thân được luật hình sự bảo vệ.

* Mặt khách quan của tội phạm:

– Hành vi khách quan của tội phạm: Người phạm tội có hành vi vi phạm quy tắc an toàn. Đó là những quy tắc nhằm bảo đảm an toàn về tính mạng, sức khỏe cho con người. Những quy tắc đó thuộc nhiều lĩnh vực khác nhau, có thể đã được quy phạm hóa hoặc có thể là những quy tắc xử sự xã hội thông thường đã trở thành những tập quán sinh hoạt, mọi người đều biết và thừa nhận. Trong tình huống trên thì A và B rủ nhau đi săn thú rừng và hai người thỏa thuận người nào phát hiện có thú dữ, trước khi bắn sẽ huýt sáo 3 lần nếu không thấy phản ứng gì thì sẽ bắn. Sau đó A lên phía đồi còn B xuống khe cạn. Và khi A nghe thấy có tiếng động, đã A huýt sáo 3 lần nhưng không nghe thấy phản ứng gì của P. A bật đèn soi về phìa có tiếng động thấy có ánh mắt con thú phản lại nên nhằm bắn về phía con thú. Sau đó, A xách súng chạy đến thì phát hiện là B đã bị trúng đạn nhưng chưa chết hẳn. A vội vã đưa B đi đến trạm xá địa phương nhưng B đã chết trên đường đi cấp cứu. Như vậy, hành vi của A do không cẩn thận xem xét kỹ lưỡng trong khi đi săn nên đã để đạn lạc vào người B làm cho B chết.

– Hậu quả của tội phạm: Hành vi vi phạm nói trên phải đã gây ra hậu quả chết người. Hậu quả này là dấu hiệu bắt buộc của CTTP. Trong tình huống trên thì hành vi của A đã  gây ra hậu quả làm cho B chết.

– Quan hệ nhân quả giữa hành vi và hậu quả của tội phạm: QHNQ giữa hành vi vi phạm và hậu quả đã xảy ra là dấu hiệu bắt buộc của CTTP. Người có hành vi vi phạm chỉ phải chịu TNHS về hậu quả chết người đã xảy ra, nếu hành vi vi phạm của họ đã gây ra hậu quả này hay nói cách khác là giữa hành vi vi phạm của họ và hậu quả chết người có QHNQ với nhau. Trong tình huống trên thì hậu quả chết người của B là do hành vi của A gây ra. Đó là A nhằm bắn về phía con thú nhưng đã bắn sang P, hậu quả là làm cho B chết, như vậy nguyên nhân B chết là do hành vi bắn súng  của A vào người P.

* Mặt chủ quan của tội phạm:

Trong trường hợp này, A phạm tội vô ý làm chết người với lỗi vô ý vì quá tự tin. Bởi vì A tuy thấy hành vi của mình có thể ra hậu quả làm chết người nhưng cho rằng hậu quả đó sẽ không xảy ra nên vẫn thực hiện và đã gây ra hậu quả chết người đó.

– Về lí trí: A nhận thức tính chất nguy hiểm cho xã hội của hành vi của mình, thể hiện ở chỗ thấy trước hậu quả làm chết người do hành vi của mình có thể gây ra nhưng đồng thời lại cho rằng hậu quả đó không xảy ra. Như vậy, sự thấy trước hậu quả làm chết người ở đây thực chất chỉ là sự cân nhắc đến khả năng hậu quả đó xảy ra hay không và kết quả người phạm tội đã loại trừ khả năng hậu đó quả xảy ra.

– Về ý chí: A không mong muốn hành vi của mình sẽ gây ra cái chết cho P, nó thể hiện ở chỗ, sự không mong muốn hậu quả của A gắn liền với việc A đã loại trừ khả năng hậu quả xảy ra. A đã cân nhắc, tính toán trước khi hành động, thể hiện ở chỗ A đã huýt sáo như thỏa thuận với B và chỉ đến khi không nghe thấy phản ứng gì của P, A mới nhằm bắn về phía có ánh mắt con thú nhưng hậu quả là đã bắn chết P. Và khi A xách súng chạy đến thì phát hiện B đã bị trúng đạn nhưng chưa chết hẳn, A đã vội đưa B đến trạm xá địa phương để cấp cứu, nhưng B đã chết trên đường đi. Điều này đã chứng tỏ A không mong muốn hậu quả chết người xảy ra. Như vậy, hình thức lỗi của A trong trường hợp trên là lỗi vô ý vi quá tự tin.

* Chủ thể của tội phạm:

Chủ thể của tội vô ý làm chết người là chủ thể thường, là người có năng lực TNHS và đạt độ tuổi luật định. Trong khuôn khổ của tình huống đã cho thì là người có đủ năng lực TNHS và đạt độ tuổi luật định.

=> Từ những phân tích về dấu hiệu pháp lý (các yếu tố cấu thành tội phạm) nêu trên, xét thấy có đủ cơ sở để kết luận A phạm tội vô ý làm chết người theo khoản 1 Điều 128 BLHS năm 2015 (sửa đổi, bổ sung 2017).

>>> Xem thêm tại: Tổng hợp các bài tập tình huống Luật hình sự có lời giải