Phân tích những hạn chế trong việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh hiện nay và đề xuất xuất giải pháp khắc phục những hạn chế này.
I. Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng đạo đức phong cách Hồ Chí Minh
Học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đã trở thành một nội dung không thể tách rời trong sự nghiệp xây dựng và phát triển của Đảng và xã hội Việt Nam, kéo dài suốt nhiều thập kỷ. Đồng chí Lê Duẩn, trong Điếu văn tưởng niệm Hồ Chí Minh, đã khẳng định rằng việc “suốt đời học tập đạo đức, tác phong của Người, bồi dưỡng phẩm chất cách mạng, không sợ gian khổ, không sợ hy sinh, rèn luyện mình thành những chiến sĩ trung thành với Đảng, với dân, xứng đáng là đồng chí, là học trò của Hồ Chủ tịch” là hết sức cần thiết. Khẩu hiệu “Sống, chiến đấu, lao động và học tập theo gương Bác Hồ vĩ đại” đã nhanh chóng được toàn Đảng, toàn dân hưởng ứng và triển khai rộng rãi.
Vào ngày 27-3-2003, Ban Bí thư Trung ương Đảng khóa IX đã ban hành Chỉ thị số 23-CT/TW về “Đẩy mạnh nghiên cứu, tuyên truyền, giáo dục tư tưởng Hồ Chí Minh trong giai đoạn mới”. Mục đích của chỉ thị này là để “Tạo ra phong trào rèn luyện phẩm chất đạo đức cách mạng theo gương Bác Hồ vĩ đại, đẩy lùi sự suy thoái đạo đức, lối sống”. Sau đó, vào năm 2005, Bộ Chính trị khóa IX đã quyết định tổ chức Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh” như một điểm nhấn quan trọng. Dựa trên thành công của cuộc vận động này, ngày 7-11-2006, Bộ Chính trị khóa X đã phát hành Chỉ thị 06-CT/TW về tổ chức Cuộc vận động “Học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”.
Trong Đại hội Đảng lần thứ XI, đã nhấn mạnh việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh là một nhiệm vụ quan trọng và lâu dài đối với cán bộ, đảng viên và các chi bộ, tổ chức đảng cũng như toàn bộ nhân dân. Để tiếp tục thực hiện điều này, ngày 14-5-2011, Bộ Chính trị đã phát hành Chỉ thị 03-CT/TW về “Tiếp tục đẩy mạnh học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh”. Chỉ thị này đã đạt được những kết quả ban đầu, đóng góp vào việc thực hiện thành công Nghị quyết Đại hội XI của Đảng và Nghị quyết Trung ương 4 khoá XI về “Một số vấn đề cấp bách về xây dựng Đảng hiện nay”. Tuy nhiên, bên cạnh những thành tựu đạt được, việc học tập và làm theo tấm gương đạo đức Hồ Chí Minh vẫn còn gặp những hạn chế, chưa trở thành hành động thường xuyên và tự giác của một số tổ chức và cá nhân.
Tiếp tục sự nghiệp này, Đại hội XII của Đảng đã nhấn mạnh việc “đẩy mạnh học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, liên kết chặt chẽ với công tác chống suy thoái tư tưởng chính trị, đạo đức, lối sống và các biểu hiện “tự diễn biến”, “tự chuyển hóa” trong nội bộ. Ngày 15-5-2016, Bộ Chính trị khóa XII đã ban hành Chỉ thị 05 về “Đẩy mạnh việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh”, nhằm mục đích tăng cường động lực cho việc đổi mới phong cách và tác phong công tác của cán bộ và đảng viên, nhất là những người giữ vị trí lãnh đạo.
>>> Xem thêm bài viết: Những nội dung cơ bản của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh
II. Những hạn chế trong việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh
Việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh là một nhiệm vụ trọng tâm và xuyên suốt trong xã hội Việt Nam hiện nay. Tuy nhiên, quá trình này cũng gặp phải một số hạn chế và thách thức như sau:
1. Nhận thức chưa đầy đủ:
a. Hạn chế
– Chưa thấu hiểu bản chất: Mặc dù tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh Hồ Chí Minh đã được giảng dạy rộng rãi, nhưng việc hiểu biết sâu sắc về bản chất hoặc những khía cạnh phức tạp của vấn đề này vẫn bị hạn chế. Điều này dẫn đến việc học tập và làm theo một cách thiếu linh hoạt và sáng tạo.
Ví dụ: Trong các cơ quan hành chính, việc thực hành các nguyên tắc dân chủ cơ sở có thể bị hiểu lầm là chỉ tổ chức họp và thăm dò ý kiến mà không tập trung vào việc thực sự lắng nghe và tiếp thu ý kiến để cải tiến công tác.
– Biến tướng thành hình thức: Các hoạt động nhằm thể hiện sự học hỏi và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh đôi khi chỉ dừng lại ở mức độ tổ chức các buổi lễ tưởng niệm hoặc hội thảo không mang lại hiệu quả thực tiễn, làm lu mờ mục đích ban đầu của việc học tập và làm theo tư tưởng Người.
Ví dụ: Việc thi đua học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong nhiều cơ quan, tổ chức thường được thực hiện qua việc đánh giá qua các báo cáo thành tích, mà ít có sự kiểm tra, đánh giá thực chất về mức độ thấm nhuần và áp dụng vào công việc hàng ngày.
b. Giải Pháp
– Tăng cường giáo dục bài bản: Phát triển các khóa học, chương trình đào tạo mà trong đó có sự tham gia của các chuyên gia, nhà nghiên cứu Hồ Chí Minh học, để truyền đạt không chỉ về lịch sử mà còn về ứng dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong các tình huống hiện đại.
=> Người học không chỉ tiếp thu kiến thức mà còn biết cách ứng dụng các nguyên lý của tư tưởng Hồ Chí Minh vào thực tiễn cuộc sống, làm việc và giải quyết các vấn đề xã hội.
– Ứng dụng vào thực tiễn: Khuyến khích mọi người, đặc biệt là các nhà lãnh đạo và quản lý, áp dụng tư tưởng Hồ Chí Minh trong việc đưa ra các quyết sách, xử lý công việc, và tương tác với người dân và đồng nghiệp.
=> Tạo ra một bầu không khí làm việc dựa trên sự tôn trọng, công bằng và hiệu quả, thể hiện sự thấm nhuần sâu sắc và rộng rãi của tư tưởng Hồ Chí Minh trong mọi tầng lớp của xã hội.
Những giải pháp này đều nhằm mục đích khắc phục tình trạng hiện tại, từ đó nâng cao chất lượng và hiệu quả của việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong bối cảnh mới.
2. Thiếu sự liên kết giữa học tập và hành động:
a. Hạn chế
– Khoảng cách giữa lý thuyết và thực hành: Đây là vấn đề phổ biến trong quá trình học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Mặc dù nhiều người đã tiếp thu được lý thuyết và những giá trị đạo đức mà Hồ Chí Minh để lại, nhưng khả năng áp dụng những kiến thức và giá trị này vào cuộc sống hàng ngày lại không cao. Điều này dẫn đến tình trạng “biết nhưng không làm”, khiến cho việc học tập có vẻ như chỉ dừng lại ở mức độ hình thức và không mang lại hiệu quả thực sự.
– Thiếu gương mẫu của lãnh đạo: Lãnh đạo và người đứng đầu các tổ chức, đơn vị có vai trò rất quan trọng trong việc lan tỏa và thực hành tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Tuy nhiên, một số trường hợp lãnh đạo thiếu gương mẫu, thiếu thực tiễn trong hành động đã làm giảm niềm tin và sự nghiêm túc trong công tác học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách của Người.
b. Giải pháp
– Tăng cường hoạt động thực tiễn: Để khắc phục khoảng cách giữa lý thuyết và thực hành, các tổ chức cần tăng cường các hoạt động thực tiễn như tổ chức các chiến dịch cộng đồng, các dự án xã hội, nơi mọi người có cơ hội trực tiếp áp dụng những gì đã học vào thực tế. Những hoạt động này không những giúp cải thiện kỹ năng thực tiễn mà còn giúp mọi người cảm nhận được giá trị thực sự của những lý thuyết đã học.
– Xây dựng văn hóa gương mẫu: Cần phát huy mạnh mẽ vai trò của người lãnh đạo trong việc thể hiện và lan tỏa tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Mỗi lãnh đạo phải là một tấm gương sáng về thực hành đạo đức, văn hóa ứng xử, qua đó tạo dựng niềm tin và sự tôn trọng từ phía nhân viên và người dân. Điều này yêu cầu mỗi người đứng đầu cần có ý thức tự giác cao trong việc tự rèn luyện bản thân và thực hiện công tác kiểm điểm thường xuyên để nâng cao phẩm chất đạo đức và hiệu quả công việc.
Những giải pháp này không chỉ giúp giảm thiểu những hạn chế hiện hữu mà còn góp phần xây dựng một xã hội năng động, minh bạch và phát triển bền vững – nơi mà tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh được thể hiện rõ nét trong mọi mặt của đời sống.
3. Thiếu cơ chế kiểm tra, đánh giá hiệu quả:
a. Hạn chế:
- Thiếu hệ thống giám sát: Các cơ chế giám sát và đánh giá việc học tập và làm theo chưa được thiết lập một cách chặt chẽ và khoa học.
- Thiếu phản hồi và điều chỉnh: Thiếu cơ chế phản hồi từ cộng đồng và cơ quan quản lý để đánh giá mức độ hiệu quả của các chương trình giáo dục về tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
b. Giải pháp:
- Xây dựng và triển khai hệ thống đánh giá: Thiết lập các tiêu chí, bộ chỉ số cụ thể để đánh giá mức độ hiệu quả của việc học tập và làm theo trong các cơ quan, tổ chức, cá nhân.
- Thúc đẩy đối thoại và phản hồi: Khuyến khích sự tham gia của cộng đồng trong việc giám sát và đánh giá, tạo điều kiện để mọi người cùng nhau đóng góp ý kiến, đề xuất các giải pháp cải thiện.
4. Tác động bởi môi trường xã hội và văn hóa:
a. Hạn chế:
- Ảnh hưởng của môi trường xã hội và văn hóa hiện đại: Sự phát triển của xã hội hiện đại và ảnh hưởng của văn hóa ngoại nhập có thể làm phai mờ giá trị của tư tưởng, đạo đức truyền thống. Điều này yêu cầu một sự nỗ lực lớn hơn trong việc giáo dục và truyền bá tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh để phù hợp với thực tiễn hiện đại.
-
Ảnh hưởng của chủ nghĩa cá nhân: Trong bối cảnh hiện nay, vấn đề chủ nghĩa cá nhân ngày càng trở nên phổ biến, ảnh hưởng đến cách thức mà mọi người tiếp nhận và thực hiện tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh. Sự lan rộng của quan điểm sống ích kỷ, tư lợi không chỉ làm giảm tinh thần đoàn kết, mà còn khiến các giá trị cộng đồng, chia sẻ và tự giác thực hiện công tác xã hội bị suy giảm.
- Khác biệt văn hóa địa phương: Là đất nước với 54 dân tộc và mỗi dân tộc có những nét văn hóa riêng. Điều này có thể tạo nên sự thách thức trong việc thống nhất cách tiếp nhận và thực hành theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh.
b. Giải pháp:
- Nâng cao nhận thức về giá trị văn hóa truyền thống: Phát triển các chương trình giáo dục nhằm tái khẳng định giá trị của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong bối cảnh hiện đại. Tạo ra các chiến dịch truyền thông sáng tạo và thu hút để giới trẻ có thể dễ dàng tiếp cận và liên hệ với các giá trị này trong cuộc sống hàng ngày.
- Tích hợp văn hóa đa dạng vào giáo dục: Đa dạng hóa nội dung giáo dục để phản ánh sự phong phú của các nền văn hóa dân tộc khác nhau trong Việt Nam. Điều này không chỉ giúp giáo dục về tư tưởng Hồ Chí Minh trở nên phong phú hơn mà còn giúp các dân tộc thiểu số cảm thấy được tôn trọng và gắn bó hơn với các giá trị chung của quốc gia.
- Chương trình đối thoại văn hóa: Tổ chức các chương trình đối thoại văn hóa, diễn đàn thảo luận mở để người dân có thể thảo luận về tầm quan trọng của tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trong đời sống hiện đại. Điều này không chỉ giúp lan tỏa tư tưởng của Người mà còn khuyến khích sự tham gia của mọi tầng lớp trong xã hội.
- Tăng cường gắn kết giữa các thế hệ: Phát triển các sáng kiến nhằm tăng cường sự gắn kết giữa các thế hệ thông qua các hoạt động cộng đồng, các chương trình mentorship, và các sự kiện văn hóa, nhằm truyền đạt giá trị và tư tưởng của Hồ Chí Minh cho thế hệ trẻ, đồng thời lắng nghe và học hỏi từ những kinh nghiệm sống của họ.
Để khắc phục những hạn chế này, cần có sự nỗ lực từ mọi phía, từ nhà nước đến mỗi cá nhân trong xã hội, để đảm bảo rằng việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh trở thành một phần không thể tách rời của đời sống văn hóa và tinh thần của dân tộc Việt Nam, góp phần xây dựng một xã hội công bằng, dân chủ và văn minh.
Tác giả: Luật gia Nguyễn Văn Thắng – Bài viết: “Hạn chế trong việc học tập và làm theo tư tưởng, đạo đức, phong cách Hồ Chí Minh” được đăng tải trên Chuyên mục “Tư tưởng Hồ Chí Minh” – Diễn đàn Học Luật ngày 08 tháng 5 năm 2024.
Để lại một phản hồi Hủy