Đề cương ôn tập môn công pháp quốc tế (full chương trình)

04/06/2022 04/07/2022 Văn Thoáng

Chuyên mụcCông pháp quốc tế, Đề cương ôn tập Luật quốc tế

[Hocluat.vn] Xin chia sẻ bộ đề cương ôn tập môn công pháp quốc tế với 126 câu hỏi tự luận (có gợi ý đáp án) để bạn tham khảo, ôn tập chuẩn bị cho kỳ thi.

..

Những tài liệu liên quan:

>>> Tải về máy: Câu hỏi ôn tập môn công pháp quốc tế (file word)

..

Tất cả dữ liệu được sử dụng trong đề cương được khai khác từ:

  1. Giáo trình công pháp quốc tế – NXB Đại học Quốc gia Hà Nội
  2. Giáo trình công pháp quốc tế – NXB Đại học Vinh
  3. Giáo trình công pháp quốc tế – NXB Hồng Đức – Hội Luật gia Việt Nam

Vì số lượng câu hỏi khá nhiều + lời giải khá dài, vậy nên mình đã tạo ra phần Mục Lục tương ứng với 126 câu hỏi. Nhấn vào từng câu hỏi trong phần Mục Lục để di chuyển nhanh tới phần nội dung đáp án.

Mẹo tìm nhanh khi dùng máy tính: Nhấn F3 -> Nhập từ khóa của câu hỏi vào ô đó

Mục lục:

 

Luật quốc tế

Câu 1: Định nghĩa luật quốc tế.

Luật quốc tế là tổng hợp các nguyên tắc và quy phạm điều chỉnh quan hệ giữa các chủ thể của luật quốc tế với nhau (trước tiên và chủ yếu giữa các quốc gia) trong mọi lĩnh vực của đời sống Quốc tế mà chủ yếu là lĩnh vực chính trị hoặc các khía cạnh chính trị của các mối quan hệ đó. Trong trường hợp cần thiết Luật quốc tế đc đảm bảo thi hành bằng những biện pháp cưỡng chế riêng lẻ hoặc tập thể do chính các chủ thể của Luật quốc tế thực hiện hoặc bằng sức mạnh đấu tranh của nhân dân và dư luận tiến bộ trên thế giới.

Câu 2: Lịch sử hình thành và phát triển của Luật quốc tế.(Không tách rời mà gắn liền với lịch sử nhà nc và pháp luật thế giới).

  1. Luật quốc tế cổ đại.

Luật quốc tế cổ đại hình thành đầu tiên ở khu vực Lưỡng Hà (luuw vực hai con sông Tigơrơ và Owphơrát) và Ai cập (khoảng cuối thế kỷ 40 đầu thế kỉ 30 TCN), rồi sau đó là một số lĩnh vực như Trung quốc và ở phương Tây như Hi Lạp, La Mã… Hình thành trên nền tảng kinh tế thấp kém, quan hệ giữa các QG yếu ớt, rời rạc, lại bị cản trở bởi các Đk tự nhiên và phát triển xã hội rất hạn chế nên Luật quốc tế thời kì này mang tính khu vực khép kín, với nội dung chủ yếu là luật lệ và tập quán về chiến tranh và ngoại giao. Bên cạnh đó còn một số quy định của Luật nhân đạo (trong Luật manu của Ấn độ cổ đại) như quy định cấm dùng vũ khí tẩm thuốc độc, vũ khí gây đau đớn quá mức cho đối phương. Thời kì này chưa hình thành ngành khoa học pháp lí quốc tế.

Thời kì này có Luật vạn dân. Chủ yếu điều chỉnh các quan hệ chiến tranh mang tính khu vực và kết thúc bằng các hòa ước.

  1. Luật quốc tế trung đại.

Luật quốc tế có những bước phat triển mới với sự xuất hiện của các quy phạm và chế định Luật biển, về quyền ưu đãi miễn trừ ngoại giao, xuất hiện cơ quan đại diện ngoại giao thường trực của các QG tại QG khác (đầu tiên là vào năm 1455). Do kinh tế phat triển nên các quan hệ quốc tế của QG đã vượt khỏi phạm vi khu vực, mang tính liên khu vực, liên QG. Trên bình diện chung, bắt đầu hình thành một số trung tâm Luật quốc tế (ở Tây Âu, nga, Tây- Nam Địa Trung Hải, Ấn Độ, TRung Hoa) và khoa học Luật quốc tế thế kỉ XVI với những học giả và tác phẩm tiêu biểu như “Chiến tranh và hòa bình” năm 1625, “Tự do biển cả” năm 1609 của Huy gô G. Rotius (hà Lan).

  1. Luật quốc tế cân đại.

Luật quốc tế cận đại ghi nhận sự hình thành của các nguyên tắc mới của Luật quốc tế như nguyên tắc bình đẳng về chủ quyền, không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau. Luật quốc tế phat triển trên cả hai phương diện, luật thực định (với sự xuất hiện các chế định về công nhận, kế thừa QG, bổ sung nội dung mới của Luật ngoại giao, lãnh sự, Luật lệ chiến tranh…) và khoa học pháp lí quốc tế (với sự tiến bộ, phong phú của các quy phạm, các ngành luật cũng như kĩ thuật lập pháp, sự phù hợp của nội dung các quy định của Luật quốc tế trước những thay đổi về cơ cấu xã hội cũng như phát triển đa dạng của quan hệ quốc tế). Điều đáng nói là sự ra đời củ các tổ chức quốc tế đầu tiên như Liên minh điện tín Quốc tế (1865), Liên minh bưu chính thế giới (1879)đánh giá sự lien kết và rang buộc có tính cộng đồng quốc tế của các QG. Mặt hạn chế của Luật quốc tế thời kì này là vẫn tồn tại những học thuyết, những quy chế pháp lí phản động, bất bình đẳn trong quan hệ quốc tế như chế độ tô giới, bảo hộ, thuộc địa…

  1. Luật quốc tế hiện đại.

Luật quốc tế hiện đại nửa đầu thế kỉ XX chịu tác động sâu sắc của những thay đổi có tính thời đại sau Cách mạng tháng Mười Nga. Đó là lần đầu tiên, một loạt các nguyên tắc tiến bộ được ghi nhận tgong nội dung của Luật quốc tế như các nguyên tắc cấm dùng vũ lực và đe dọa dùng vũ lực trong quan hệ quốc tế; Dân tộc tự quyết; Hòa bình giải quyết các tranh chấp quốc tế…Song song với đó là sự phát triển hiện đại về nội dung của nhiều ngành Luật quốc tế như Luật biển, Luật hàng không quốc tế, Luật điều ước quốc tế.

Đến những thập kỉ sau của thế kỉ XX và những năm đầu thế kỉ XXI, Quan hệ pháp luật quốc tế nói riêng cũng như Luật quốc tế nói chung gắn với xu thế toàn cầu hóa và khu vực hóa.

Toàn cầu hóa làm thay đổi, pháy triển và ngày càng hoàn thiện Luật quốc tế hiện đại. Với sự phát triển ngày càng tăng của các quy phạm luật kinh tế quốc tế hiện đại. Bên cạnh đó, hệ thống các cam kết quốc tế hình thành trong khuôn khổ các thể chế kinh tế quốc tế toàn cầu và khu vực hiện nay cũng trở thành công cụ pháp lí phổ biến để điều tiết các quan hệ đó. Đối với tưng lĩnh vực của Luật quốc tế, toàn cầu hóa có tác động khác nhau, chẳng hạn, là sự gia tăng các nhu cầu của sự phát triển các quy phạm Luật quốc tế có chức năng điều chỉnh quan hệ hợp tác kinh tế, thương mại, khoa học công nghệ. Tạo tiền đè củng cố hệ thống các quy phạm của một số ngành luật. Đây cũng là thời kì mà tổ chức quốc tế khẳng định vị thế quan trọng của chủ thể Luật quốc tế. Măt khác sự gia tăng nhanh chóng số lượng tổ chức quốc tế các loại có ý nghĩa tạo thuận lợi và cơ hội cho quan hệ hợp tác giữa các QG phat triển về mọi lĩnh vực. Luật quốc tế vì thế ngày càng có sự hoàn thiện, mới mẻ, đa dạng, phong phú về cả nội dung, hình thức tồn tại và cách thức tác động có tác đông tích cực đén quá trình xây dựng và hoàn thiện phap luật của từng QG.

Câu 3: Đối tượng điều chỉnh của Luật quốc tế.

Đối tượng điều chỉnh của Luật quốc tế là các quan hệ nhiều mặt phát sinh trong đời sống quốc tế nhưng chủ yếu là các quan hệ chính trị hoặc các khía cạnh chính trị.

Quan hệ do Luật quốc tế điều chỉnh là quan hệ giữa các QG hoặc các thực thể quốc tế khác, như các tổ chức quốc tế liên QG, các dân tộc đang đấu tranh giành độc lập nảy sinh trong các lĩnh vực (chính trị, kinh tế, xã hội…) của đời sống quốc tế. Khác với các quan hệ do luật QG điều chỉnh, quan hệ thuộc phạm vi tác động của Luật quốc tế là quan hệ mang tính lien QG, lien chính phủ, phát sinh trong bất kì lĩnh vực nào của đời sống quốc tế. Những quan hệ đó đòi hỏi phải được điều chỉnh bằng những quy phạm của Luật quốc tế. Như vậy, quan hệ liên QG,(liên chính phủ) giữa các QG và các thực thể Luật quốc tế khác phát sinh trong mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội… và được điều chỉnh bằng Luật quốc tế gọi là quan hệ pháp luật quốc tế.

Các quan hệ PLuật quốc tế có đặc trưng cơ bản bởi sự tồn tại của yếu tố trung tâm là QG – chủ thể có chủ quyền và việc thực hiện quyền năng chủ thể Luật quốc tế của QG do thuộc tính chủ quyền chi phối đã tạo ra sự điều chỉnh khác biệt của Luật quốc tế so với cơ chế điều chỉnh của LQG.

Câu 4: Trình bày các loại nguồn của Luật quốc tế.

Nguồn của Luật quốc tế là hình thức chứa đựng sự tồn tại của các quy phạm Luật quốc tế. Có 2 loại nguồn chính: điều ước quốc tế và tập quán quốc tế.

  1. Điều ước quốc tế (nguồn cơ bản của Luật quốc tế)

Là văn bản ghi nhận sự thỏa thuận giữa các chủ thể của Luật quốc tế mà trước tiên và chủ yếu là giữa các QG. Đây là các nguyên tắc pháp lí bắt buộc (chính là các QPPLuật quốc tế) nhằm ấn định, thay đổi hoặc hủy bỏ các quyền và nghĩa vụ giữa các chủ thể đó với nhau.

ĐƯQT thể hiện bằng văn bản ý chí của các chủ thể rõ ràng nhất nên chính là nguồn cơ bản của Luật quốc tế. ĐƯQT phải phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của Luật quốc tế. Cơ sở để kí kết ĐƯQT phải là sự thỏa thuận môt cách bình đẳng và tự nguyện.

  1. Tập quán quốc tế.

Là các quy tắc xử sự hình thành trong thực tiễn quốc tế được các chủ thể của Luật quốc tế thừa nhận rộng rãi là các quy phạm pháp lí có tính bắt buộc. Chỉ những tập quán quốc tế thỏa mãn 3 điều kiện sau mới được coi là nguồn của Luật quốc tế:

  • Phải được áp dụng trong thời gian dài (lặp đi lặp lại).
  • Phải được thừa nhận rộng rãi bằng những quy phạm mang tính chất bắt buộc
  • Về mặt nôi dung: phải phù hợp với các nguyên tắc cơ bản của Luật quốc tế.

Ngoài ra còn có các nguồn bổ trợ khác như:

  • Các Nghị quyết của Đại hội đồng liên hợp quốc và các tổ chức liên chính phủ.
  • Các án lệ của Tòa án Quốc tế LHQ
  • Học thuyết của các luật gia nổi tiếng về Liên hợp quốc.

Câu 5: Nêu và phân tích những đặc điểm của Luật quốc tế.

  1. Chủ thể.
  • Các QG là chủ thể cơ bản và chủ yếu nhất vì đa số các quan hệ quốc tế có sự tham gia của QG và QG có chủ quyền.
  • Các dân tộc đang đấu tranh giành quyền tự quyết là chủ thể đặc biệt (về quyền và nghĩa vụ so với QG), là thực thể đang trong thời kì quá độ.
  • Các tổ chức quốc tế liên chính phủ là chủ thể hạn chế của Luật quốc tế (hạn chế về quyên và nghĩa vụ so với QG trong quan hệ quốc tế) vì những người đại diện của QG tham gia vào tổ chức quốc tế liên chính phủ do QG đè cử trong những phạm vi nhất định.
  1. Đối tượng điều chỉnh.

Là các quan hệ nhiều mặt phát sinh trong đời sống quốc tế nhưng chủ yếu là các quan hệ chính trị hoặc các khía cạnh chính trị.

  1. Nguồn.
  • Các điều ước quốc tế là nguồn cơ bản và chủ yếu nhất vì thể hiện một cách rõ rang nhất ý chí của các chủ thể trong quan hệ quốc tế và là sự thể hiện bằng văn bản ý chí của các chủ thể mà chủ yếu là các QG trong quan hệ quốc tế.
  • Các tập quán quốc tế.
  • Các nguồn bổ trợ: Các nghị quyết của đại hội đồng liên hợp quốc và các tổ chức liên chính phủ, các án lệ của Tòa án quốc tế liên hợp quốc, học thuyết của các luật gia nổi tiếng về Liên hợp quốc.
  1. Bản chất.

Thể hiện ý chí của giai cấp cầm quyền nên mang tính chính trị

  1. Trình tự xây dựng quy phạm.

Không có một tổ chức siêu thực thể hay một cường quốc nào đứng trên các chủ thể được phép ban hành các quy phạm cho các chủ thể khác tuân theo. Mà các quy phạm của Luật quốc tế do các chủ thể của Luật quốc tế ban hành, kí kết trên cơ sở bình đẳng, tự nguyện.

  1. Biện pháp cưỡng chế.

Không có bất kì một QG hay cơ quan nào có quyền đề ra và áp dụng biện pháp cưỡng chế đối với các chủ thể vi phạm pháp luật quốc tế. Mà biện pháp này phải do chính các chủ thể thực hiện hoặc bằng sức đấu tranh và dư luận của nhân dân tiến bộ trên thế giới.

Câu 6: Vai trò của luật quốc tế hiện đại

– Là công cụ điều chỉnh các quan hệ quốc tế nhằm bảo vệ lợi ích của mỗi chủ thể của luật quốc tế trong quan hệ quốc tế.

– Là công cụ, là nhân tố quan trọng nhất để bảo vệ hòa bình và an ninh quốc tế.

– Có vai trò đặc biệt quan trọng đối với phát triển văn minh của nhân loại, thúc đẩy cộng đồng quốc tế phát triển theo hướng ngày càng văn minh.

– Thúc đẩy việc phát triển các quan hệ hợp tác quốc tế đặc biệt là quan hệ kinh tế quốc tế trong bối cảnh hiện nay.

Câu 7: Mối quan hệ giữa Luật quốc tế và LQG

Có nhiều trường phái lí luận về mối quan hệ này:

  1. Nhất nguyên luận:

Cho rằng Luật quốc tế và LQG là 2 bộ phận của một hệ thống pháp luật thống nhất. >> sai bởi vì: Luật quốc tế và Lqg có mối quan hệ và tác động qua lại với nhau nhưng vẫn là 2 hệ thống pl độc lập.

  1. Trường phái nhị nguyên luận:

Cho rằng Luật quốc tế và LQG là 2 hệ thống pháp luật khác nhau , song song cùng tồn tại, nhuwg biệt lập với nhau.>> sai bởi vì: phủ nhận mối quan hệ giữa Luật quốc tế và LQG.

  1. Trong thực tế mối quan hệ giữa LQG và Luật quốc tế thể hiện ở :

– Tác động qua lại, thúc đẩy lẫn nhau cùng phát triển.

– Tạo điều kiện đảm bảo cho nhau trong quá trình thực hiên và thi hành.

Câu 8: Tính cưỡng chế của Luật quốc tế

  • Đây là điểm khác biệt của Luật quốc tế so với LQG bởi: trong khi LQG có bộ máy “cảnh sát, tòa án, quân đội” để đảm bảo thi hành việc cưỡng chế do Nhà nước quy định áp dụng đối với các chủ thê trong đối tượng điều chỉnh của LQG thì Luật quốc tế: các nguyên tắc và quy phạm Luật quốc tế là do các chủ thể thỏa thuận xây dựng và tự thi hành- không có một bộ máy siêu cường nào đứng trên các quốc gia đặt ra Luật và bắt các quốc gia phải thi hành.
  • Tuy nhiên, khi thảo luận các nguyên tắc và quy phạm Luật quốc tế các QG có trách nhiệm thỏa thuận quy định các biện pháp cưỡng chế cần phải được áp dụng: vd như trong Hiến chương LHQ các QG đã thoa thuận đưa các quy định cưỡng chế vào các điều 41-51 nhằm chống những hành vi vi phạm pháp luật về giữ gìn hòa bình và an ninh quốc tế
  • Trong trường hợp không có thỏa thuận nào cụ thể về biện pháp cưỡng chế thi hành thì các các chủ thể của Luật quốc tế có thể áp dụng các biện pháp cá thể hoặc tập thể để thi hành Luật quốc tế miễn là vẫn theo tinh thần của Luật quốc tế.vd: các QG có quyền đấu tranh vũ trang chống thực dân xâm lược để bảo vệ độc lập chủ quyền của mình.

Câu 9: Vai trò và những ý nghĩa cơ bản của những nguyên tắc của luật quốc tế

– Là cơ sở để xây dựng và duy trì trật tự pháp lý quốc tế

– Là cơ sở để xây dựng các quy phạm điều ước và quy phạm tập quán

– Là cơ sở pháp lý để bảo vệ quyền lợi của các chủ thể luật quốc tế tham gia quan hệ pháp lý quốc tế

– Là căn cứ pháp lý để giải quyết các tranh chấp quốc tế

– Là căn cứ pháp lý để các chủ thể luật quốc tế đấu tranh chống lại các hành vi vi phạm luật quốc tế

Câu 10. Chứng minh rằng những nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế là những nguyên tắc quan trọng nhất, bao trùm nhất và được thừa nhận rộng rãi nhất trong luật quốc tế.

Trước hết, phải hiểu một cách thống nhất: nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế là những tư tưởng chính trị, pháp lý mang tính chỉ đạo, bao trùm, có giá trị bắt buộc chung đối với mọi chủ thể luật quốc tế.

Hiện nay, luật quốc tế thừa nhận các nguyên tắc sau như là nguyên tắc cơ bản:

  1. Nguyên tắc bình đẳng về chủ quyền giữa các quốc gia:

Chủ quyền là thuộc tính chính trị, pháp lý không thể tách rời của quốc gia – chủ thể quan trọng và chủ yếu nhất của luật quốc tế. theo đó, quốc gia có quyền tối cao trong phạm vi lãnh thổ của mình và có quyền độc lập trong quan hệ quốc tế. cũng vì vậy, sự bình đẳng về chủ quyền của các quốc gia là nền tảng của quan hệ quốc tế hiện đại. trật tự quốc tế chỉ có thể được duy trì nếu các quyền bình đẳng của các quốc gia tham gia trật tự đó được hoàn toàn đảm bảo. liên hợp quốc đã lấy nguyên tắc này làm cơ sở cho hoạt động của mình (khoản 1 điều 2). Nguyên tắc này cũng được ghi nhận trong điều lệ của các tổ chức thuộc hệ thống liên hợp quốc, của tuyệt đại đa số các tổ chức quốc tế phổ cập và tổ chức khu vực, trong nhiều điều ước quốc tế đa phương và song phương và trong nhiều văn bản quốc tế quan trọng của các hội nghị và tổ chức quốc tế.

  1. Nguyên tắc cấm đe dọa dung vũ lực hay dung vũ lực:

Quá trình dân chủ hóa đời sống quốc tế tất yếu dẫn đến sự hạn chế dung sức mạnh hay đe dọa dùng sức mạnh trong quan hệ giữa các chủ thể luật quốc tế với nhau. Hơn nữa, một môi trường hòa bình, ổn định là điều kiện cơ bản cho sự phát triển các quan hệ hợp tác giữa các quốc gia, dân tộc với nhau. Vì vậy, nguyên tắc này đã được ghi nhận tại khoản 4 điều 2 hiến chương lien hợp quốc và một loạt các văn bản quốc tế như Tuyên bố về những nguyên tắc của luật quốc tế điều chỉnh quan hệ hữu nghị và hợp tác giữa các quốc gia phù hợp với Hiến chương LHQ (thong qua năm 1970), Tuyên bố của Đại hội đồng LHQ năm 1974 về định nghĩa xâm lược, Định ước của Hội nghị Henxinki năm 1975 về an ninh và hợp tác của các nước châu Âu

  1. Nguyên tắc hòa bình giải quyết các tranh chấp quốc tế:

Như đã phân tích ở trên, hòa bình là điều kiện căn bản cho sự phát triển các quan hệ quốc tế,trong bất kỳ hoàn cảnh nào, điều quan trọng vẫn là giữ vũng được nền hòa bình. khi xảy ra mâu thuẫn, tranh chấp giữa các chủ thể, phải sử dụng các biện pháp hòa bình để giải quyết, tuyệt đối không được sử dụng các biện pháp bằng sức mạnh. Nhận được tầm quan trọng của vấn đề này, hiến chương lien hợp quốc (khoản 3 điều 2) đã ghi nhận hòa bình giải quyết các tranh chấp quốc tế là nguyên tắc bắt buộc chung đối với tất cả các thành viên của cộng đồng quốc tế. nguyên tắc này gắn liền với nguyên tắc 2.

  1. Nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia khác:

Nguyên tắc này gắn liền với nguyên tắc dân tộc tự quyết. được ghi nhận trong Nghị quyết không can thiệp vào công việc nội bộ của LHQ (thong qua năm 1965) và các văn bản quốc tế quan trọng khác như Tuyên bố của LHQ về trai trả độc lập cho các nước và các dân tộc thuộc địa năm 1960, Tuyên bố cuối cùng của Hội nghị các nước Á Phi năm 1955 tại Băngđung, Định ước cuối cùng của Hội nghị Henxinki về An ninh hợp tác châu Âu năm 1975, Hiệp định Giơnevơ năm 1954 về Việt Nam…

  1. Nguyên tắc các quốc gia có nghĩa vụ hợp tác:

Hợp tác, hội nhập là xu thế tất yếu của tiến trình phát triển quan hệ quốc tế giữa các quốc gia. vì vậy, luật quốc tế ghi nhận đây là nghĩa vụ của các bên chủ thể trong quan hệ. nguyên tắc này được quy định rõ trong 2 điều 55 và 56 của Hiến chương

  1. Nguyên tắc dân tộc tự quyết
  2. Nguyên tắc tận tâm, thiện chí thực hiện cam kết quốc tế.

(mấy câu này khó nhằn quá, tớ làm tàm tạm theo ý tớ vậy, mọi người có thể tham khảo, không thì tự giải quyết theo ý mình nhé).

Câu 11. Trình bày và phân tích nội dung nguyên tắc tôn trọng chủ quyền quốc gia

Nguyên tắc tôn trọng chủ quyền khởi phát từ nguyên tắc bình đẳng về chủ quyền giữa các quốc gia. Bên cạnh việc công nhận sự bình đẳng về chủ quyền, giữa các quốc gia phải có sự tôn trọng chủ quyền của chủ thể khác mà mình đã công nhận.

Nguyên tắc này bao gồm những nôi dung chính sau:

  • Không đe dọa dung vũ lực hay dùng vũ lực trong quan hệ giữa các chủ thể luật quốc tế với nhau để chống lại sự toàn vẹn lãnh thổ hay nền độc lập chính trị của bất kỳ quốc gia nào hoặc nhằm những mục đích khác không phù hợp với mục đích của LHQ. Khi đã thừa nhận nguyên tắc này, các chủ thể đồng thời phải tuân theo nguyên tắc hòa bình giải quyết các tranh chấp quốc tế. trong bất kỳ tình huống nào, vấn đề toàn vẹn lãnh thổ hay sự ổn định chính trị cũng phải được đặt lên hàng đầu để đảm bảo cho một môi trường hòa bình, ổn định cho sự phát triển các quan hệ quốc tế khác.
  • Không can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia khác, dù dưới bất kỳ hình thức nào. Khi đã công nhận chủ quyền quốc gia khác, quốc gia có nghĩa vụ tôn trọng, không can thiệp cào những công việc nội bộ lien quan đến chủ quyền quốc gia.
  • Điều này cũng đồng nghĩa với việc các quốc gia phải tôn trọng nguyên tắc dân tộc tự quyết trong quan hệ quốc tế.

Câu 12. Trình bày và phân tích nội dung nguyên tắc bình đẳng về chủ quyền giữa các quốc gia

Chủ quyền là thuộc tính chính trị – pháp lý không thể tách rời của quốc gia, gồm quyền tối cao của quốc gia trong phạm vi lãnh thổ và quyền độc lập của quốc gia trong quan hệ quốc tế. trong quan hệ quốc tế, bình đẳng về chủ quyền giữa các quốc gia là nền tảng của quan hệ quốc tế hiện đại vì trật tự quốc tế chỉ có thể được duy trì nếu các quyền bình đẳng của các quốc gia tham gia vào quan hệ đó được đảm bảo. nguyên tắc này bao gồm những nội dung chính sau đây:

  • Các quốc gia bình đẳng về mặt pháp lý
  • Mỗi quốc gia có chủ quyền hoàn toàn và đầy đủ: quốc gia có toàn quyền chủ quyền trong phạm vi lãnh thổ của mình
  • Mỗi quốc gia có nghĩa vụ tôn trọng quyền năng chủ thể của các quốc gia khác,
  • Sự toàn vẹn lãnh thổ và tính độc lập về chính trị là bất di bất dịch
  • Mỗi quốc gia có quyền tự do lựa chọn và phát triển chế độ chính trị, xã hội, kinh tế và văn hóa của mình: nguyên tắc này vừa đảm bảo sự bình đẳng về chủ quyền với quốc gia khác, vừa thể hiện nội dung của nguyên tắc dân tộc tự quyết.
  • Mỗi quốc gia có nghĩa vụ thực hiện đầy đủ và tận tâm các nghĩa vụ quốc tế của mình và tồn tại hòa bình cùng các quốc gia khác.

Các quốc gia, dù lớn hay nhỏ, giàu hay nghèo, có tiềm lực mạnh hay yếu đều hoàn toàn bình đẳng với nhau về chủ quyền. sự thực hiện chủ quyền quốc gia chỉ có thể trọn vẹn khi quốc gia vừa đạt được lợi ích của mình mà không xâm phạm đến lợi ích hợp pháp của các chủ thể quốc tế khác, tức là việc thực hiện chủ quyền phải gắn với những giới hạn cần thiết. sự giới hạn này có thể do quốc gia tự đặt ra hoặc do sự thỏa thuận giữa các chủ thể. Một khi bảo đảm được sự bình đẳng về chủ quyền giữa các quốc gia, trật tự thế giới mới có cơ hội để phát triển theo xu hướng ổn định, hội nhập và tiến bộ.

Câu 13. Trình bày và phân tích nội dung nguyên tắc dân tộc tự quyết

Xem lời giải tại đây: Phân tích nội dung nguyên tắc dân tộc tự quyết

Câu 14: Nguyên tắc cấm dùng vũ lực hoặc đe dọa dùng vũ lực trong quan hệ quốc tế?

  • Khoản 4 điều 2 hiến chương LHQ quy định: “tât cả các nước thành viên liên hợp quốc trong quan hệ quốc tế không được đe dọa dùng vũ lực chống lại sự toàn vẹn lãnh thổ hay nền độc lập chính trị của bất kì quốc gia nào hoặc nhằm những mục đích không phù hợp với mục đích của LHQ”
  • Nội dung chính của nguyên tắc bao gồm:

+ Cấm xâm chiếm lãnh thổ quốc gia khác trái với quy phạm Luật quốc tế

+ Cấm các hành vi trấn áp bằng vũ lực

+ Không được cho quốc gia sử dụng lãnh thổ của nước mình để tiến hành xâm lược chống quốc gia thứ 3

+ Không tổ chức xúi giục, giúp đỡ hay tham gia vào nội chiến hay các hành vi khủng bố tại quốc gia khác ng phi chính quy

+ Không tổ chức hoặc khuyến khích tổ chức các băng nhóm vũ trang, lực lượng vũ trang khác.

Câu 15: Nguyên tắc giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hòa bình

  • Theo điều 33 hiến chương liên hợp quốc thì “các bên tham gia tranh chấp quốc tế trước tiên phải cố gắng giải quyết tranh chấp bằng các biện pháp như : đàm phán, điều tra, trung gian, hòa giải, trọng tài, tòa án, thong qua các cơ quan hay tổ chức quốc tế khu vực hoặc các biện pháp hòa bình khác do các bên tự thỏa thuận”.
  • Các bên có quyền tự do lựa chon các biện pháp nói trên để giải quyết tranh chấp sao cho phù hợp và hiệu quả nhất.
  • Đàm phán trực tiếp là giải pháp nhanh nhất để giải quyết các tranh chấp quốc tế đảm bảo quyền lợi mỗi bên, dễ đi đến thỏa thuận nhượng bộ lẫn nhau.

Câu 16: Nguyên tắc tôn trọng các quyền cơ bản của con người

(Câu này không nằm trong các nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế)

Câu 17: Nguyên tắc các quốc gia có nghĩa vụ hợp tác với nhau

  • Các quốc gia phải có nghĩa vụ hợp tác với các quốc gia khác trong việc duy trì hòa bình và an ninh quốc tế
  • Các quốc gia phải hợp tác để khuyến khích sự tôn trọng chung, tôn trọng quyền con người và các quyền tự do cơ bản khác của cá nhân,thủ tiêu các hình thức phân biệt tôn giáo, sắc tộc, chủng tộc.
  • Các quốc gia phải tiến hành quan hệ quốc tế trong lĩnh vực kt,xh, văn hóa, thương mại và kĩ thuật công nghệ theo các nguyên tắc bình dẳng về chủ quyền, không can thiệp vào công việc nội bộong việc hợp tác với liên hợp quốc theo quy định của hiến chương.
  • Các quốc gia thành viên LHQ phải thực hiện các hành động chung hay riêng trong việc hợp tác với Liên hợp quốc theo quy định của hiến chương
  • Các quốc gia phải hợp tác trong các lĩnh vực kinh tế,văn hóa và khoa học để kích thích sự tiến bộ về văn hóa giáo dục của các nước đặc biệt các nước đang phat triển

Câu 18: Nguyên tắc không can thiệp vào công việc nội bộ của quốc gia khác

  • Khoản 7 điều 2 hiến chương liên hợp quốc quy định: “tổ chức liên hợp quốc không có quyền can thiệp vào công việc thực chất thuộc thẩm quyền nội bộ cuả bất kì quốc gia nào “
  • Cấm can thiệp vũ trang hoặc các hình thức can thiệp hay đe dọa can thiệp khác nhằm chống lại chủ quyền nền tảng chính trị, kinh tế, văn hóa xã hội của quốc gia
  • Cấm dụng các biện pháp kinh tế chính trị hoặc các biện pháp để băt buộc quốc gia khác phụ thuộc vào mình
  • Cấm tổ chức khuyến khích các phần tử phá hoại hoặc khủng bố nhằm lật đổ chính quyền của quốc gia khác
  • Cấm can thiệp vào cuộc đấu tranh nội bộ của quốc gia khác
  • Tôn trọng quyền của mỗi quốc gia, tự lựa chọn cho mình chế độ chính trị kinh tế văn hóa phù hợp với truyền thống quốc gia và ý chí của toàn dân

Liên hợp quốc có các biện pháp cưỡng chế trong trường hợp có đe dọa hòa bình hoặc hành động xâm lược.

Câu 19: Nguyên tắc tận tâm, thiện chí thực hiện cam kết quốc tế?

  • Lời mở đầu của hiến chương “tạo điều kiện để đảm bảo công lí và sự tôn trọng các nghĩa vụ phát sinh từ điều ước quốc tế và các nguồn khác của luật quốc tế”
  • Khoản 2 điều 2 hiến chương “tất cả các thành viên liên hợp quốc thiện chí thực hiện các nghĩa vụ do hiến chương đặt ra”
  • Công ước viên 1969” mỗi điều ước quốc tế hiện hành đều ràng buộc các bên tham gia và đều được các bên thực hiên một cách thiện chí”
  • Khi nghĩa vụ theo ĐƯQT trái với nghĩa vụ của hiến chương thì nghịa vụ theo hiến chương được ưu tiên thực hiện
  • Bất kì một điều ước bất bình đẳng nào cũng xâm phạm chủ quyền quốc gia và hiến chương LHQ.

Câu 20. Phân tích mối lien hệ giữa nguyên tắc giải quyết tranh chấp quốc tế bằng biện pháp hòa bình và nguyên tắc cấm sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế.

Nguyên tắc hòa bình giải quyết các biện pháp tranh chấp là hệ quả tất yếu của nguyên tắc cấm sử dụng hoặc đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế. Bởi lẽ, cấm dùng vũ lực đồng thời cũng là quy định nghĩa vụ của các quốc giải quyết các tranh chấp bằng biện pháp hòa bình. Sự phát triển của nguyên tắc hòa bình giải quyết các tranh chap cũng gắn liền với sự hình thành của nguyên tắc cấm sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực. Các biện pháp hòa bình giải quyết tranh chấp như đàm phán, môi giới, trong tài…đã tồn tại từ trước CMT10 Nga. Xong,giaỉ quyết tranh chấp bằng biện pháp hòa bình chưa trở thành nguyên tắc của luật quốc tế. Sau chiến tranh thế giới thứ 2, nhân loại thấm thía những đau thương và mất mát mà chiến tranh mang lại, quyết tâm đấu tranh cho hòa bình thế giới. Chiến tranh và các hoạt động sử dụng vũ lực bị lên án. Các biện pháp hòa bình được sử dụng để giải quyết tranh chấp nhằm đảm bảo an ninh thế giới và công lý.

Câu 21. Tại sao nói những nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế là những nguyên tắc mang tính jus cogens? Vai trò của nguyên tắc bắt buộc trong hệ thống pháp luật quốc tế.

  1. Tính bắt buộc (jus cogens) của các nguyên tắc cơ bản trong quan hệ quốc tế.

Vì tất cả các chủ thể của luật quốc tế đều phải tuyệt đối tuân thủ các nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế. Không một chủ thể nào của luật quốc tế có quyền hủy bỏ nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế. Bất kỳ hành vi đơn phương nào không tuân thủ triệt để nguyên tắccơ bản của luật quốc tế đều bị coi là vi phạm nghiêm trọng pháp luật quốc tế. Các quy phạm và tập quán quốc tế trái với các nguyên tắc cơ bản của luật quốc tế đều không có giá trị pháp lý.

  1. Vai trò của các nguyên tắc bắt buộc trong hệ thống pháp luật quốc tế.

Là chuẩn mực để xác định tính hợp pháp của toàn bộ hệ thống các quy phạm của luật quốc tế. Thậm chí nó còn tác động đến cả các lĩnh vực quan hệ của các chủ thể điều chỉnh. Nguyên tắc cơ bản chính là cơ sở của trật tự pháp lý quốc tế.

Câu 22.Trình bày cách thức xây dựng các nguyên tắc và quy phạm cũng như việc đảm bảo thi hành chúng trong Luật Quốc tế.

  1. Cách thức xây dựng nguyên tắc và quy phạm trong luật quốc tế.

Cách thức xây dựng nguyên tắc và quy phạm trong quan hệ quốc tế là dựa trên sự đàm phán, tranh luận cuả chính các chủ thể từ đó đi đến ý việc hình thành ý chí chung của các bên tham gia. Sau khi đã thỏa thuận thống nhất ý chí, văn bản điều ước quốc tế sẽ được xây dựng. Khi đã đồng ý với dự thảo điều ước, các bên chủ thể tiến hành ký, phê chuẩn, phê duyệt để các quy phạm có hiệu lực.

  1. Việc đảm bảo thi hành.

Khi các quy định của luật quốc tế không được chủ thể thực thi theo đúng yêu cầu thì pháp luật sẽ rang buộc chủ thể vi phạm vào những trách nhiệm pháp lý quốc tế cụ thể để buộc chủ thể đó có nghĩa vụ trong việc khôi phục lại trật tự pháp lý quốc tế đã bị xâm hại.

Luật quốc tế có những chế tài nhưng việc áp dụng chế tài của luật quốc tế do chính quốc gia tự thực hiện bằng những cách riêng lẽ(có nhiều trường hợp do cơ quan tài phán quốc tế thực hiện). Các biện pháp chế tài do quốc gia áp dụng trong trường hợp có sự I phạm quy định luật quốc tế của một chủ thể khác, chẳng hạn như cấm cân, cắt đứt quan hệ ngoại giao, sử dụng các biện pháp hạn chế trong lĩnh vực kinh tế, khoa học kỹ thuật.. và ngoại lễ nữa là sử dụng các sức mạnh quân sự để thực hiện quyền tự vệ hợp pháp hoặc chống lại hành động tấn công vũ trang.

Câu 23. Quá trình xây dựng các quy phạm luật quốc tế và quá trình chuyển hóa những quy phạm pháp luật quốc tế vào trong luật quốc gia.

  1. Quy trình ký kết điều ước quốc tế bao gồm 2 giai đoạn.

– Giai đoạn 1: Giai đoạn này bao gồm các bước như đàm phán, soạn thảo văn bản và thông qua văn bản đã soạn thảo.

+ Đàm phán: đàm phán là hoạt động quan trọng trong quy trình ký kết điều ước. Thông qua đàm phán, các bên thể hiện ý chí của mình đối với lĩnh vực mà điều ước quy định. Thông thường, đàm phán đòi hỏi sự nhất trí đối với những vấn đề cơ bản.

Việc đàm phán quyết định nội dung và hình thức của điều ước. Các quốc gia đều quy định rõ thẩm quyền tham gia đàm phán thuộc về cơ quan nào tùy vào ý nghĩa của điều ước được dàm phán..

+ Soạn thảo văn bản: Văn bản điều ước được hình thành trên cơ sở sự đàm phán của các bên chủ thể. Đối với điểu ước hai bên, văn bản sẽ do cả hai bên cử người cùng nhau soạn thảo hoặc có thể giao cho một bên soạn thảo rồi cùng trao đổi thống nhất. Đối với điều ước nhiều bên, văn bản thường do một tiểu ban chuẩn bị văn kiện được các bên cử ra soạn thảo.

Sau khi văn bản điều ước đã được soạn thảo, các chủ thể biểu hiện sự nhất chí của mình bằng cách thông qua văn bản soạn thảo. Thông qua văn bản soạn thảo là công việc bắt buộc. Tuy nhiên, nó chưa có ý nghĩa về mặt pháp lý vì điều ước chỉ phát sinh hiệu lực khi các quốc gia ký hoặc phê chuẩn.

– Giai đoạn 2: Giai đoạn này bảo gồm các bước như ký, phê chuẩn, thong qua, gia nhập..phụ thuộc vào điều kiện cụ thể ghi trong điều ước.

+ Ký điều ước quốc tế: Về nguyên tắc, các nguyên tắc đều phải được ký. Ký điều ước là sự thể hiện sự nhất trí của các bên đối với các Điều ước quốc tế. Có 3 hình thức ký: ký tắt, Ký ad referendum, ký đầy đủ.

+ Phê chuẩn điều ước quốc tế: là hoạt động của cơ quan nhà nước có thẩm quyền của nhà nước chính thức công nhận điều ước đó có hiệu với mình. Sau khi phê chuẩn, các bên phải tiến hành trao đổi thư phê chuẩn. Đối với điều ước song phương, lễ trao đổi thư phê chuẩn thường được tổ chức tại thủ đô của nước mà ở đó không tiến hành lễ kí điều ước. Đối với điều ước đa phương, thư phê chuẩn của các bên được chuyển đến bộ ngoại giao của nước bảo quản điều ước hoặc ban thư ký của tổ chức quốc tế cơ quan có trách nhiệm bảo quản điều ước.

+ Phê duyệt: Là hành vi của cơ quan nhà nước có thẩm quyền biểu hiện sự nhất chí với nội dung thẩm quyền và nghĩa vụ được điều ước quy định. Phê chuẩn và phê duyệt thực chất giống nhau, chúng đều là những hành vi thể hiện sự nhất trí với nội dung của một điều ước nào đó. Nhưng chúng khác nhau ở chỗ phê duyệt điều ước thường được tiến hành ở các cơ quan hanh pháp. Việc một điều ước nào đó cần được phê chuẩn hay phê duyệt do chính điều ước hoặc pháp luật của mỗi nước quy định.

+ Gia nhập điều ước quốc tế: Là việc một chủ thể của pháp luật quốc tế ban hành một văn bản đồng ý rang buộc mình với nghĩa vụ của một điều ước nào đó mà mình chưa phải thành viên của điều ước đó. Gia nhập điều ước chỉ đặt ra với các điều ước nhiều bên. Còn điều ước nào được gia nhập hoặc không được gia nhập hoàn toàn phụ thuộc vào quy định cụ thể từng điều ước hoặc vào sự thỏa thuận của các thành viên của điều ước.

+ Bảo lưu điều ước quốc tế; là hành vi đơn phương mà trong đó quốc gia tuyên bố khai trừ hoặc muốn thay đổi hiệu lực của một điều khoản nhất định của điều ước. Những điều khoản đó được gọi là điều khoản bảo lưu.

  1. Quá trình chuyển hóa từ luật quốc tế thành luật quốc gia(nội luật hóa)

Việc chuyển hóa các quy phạm của luật quốc tế thành quy phạm pháp luật quốc gia là quá trình không thể thiếu nhằm đảm bảo thi hành điều ước quốc tế. Việc chuyển hóa được thực hiện dưới hình thức phê chuẩn hoặc phê duyệt điều ước tùy theo quy định của từng điều ước hoặc của quốc gia. Sauk hi điều ước đã được phê chuẩn hoặc phê duyệt, mọi cá nhân, tổ chức của quốc gia phải tuân thủ các quy định của điều ước quốc tế đó như tuân thủ quy định của luật quốc gia. Trong trường hợp các điều ước mà quốc gia ký kết hoặc tham gia có khác so với quy định của pháp luật quốc gia thì phải tuân thủ luật quốc tế.

Ngoài việc phê chuẩn hoặc phê duyệt để chuyển hóa quy phạm trong điều ước quốc tế thành quy phạm pháp luật quốc gia, trong nhiều trường hợp quốc gia còn ban hành các văn bản pháp luật cụ thể hóa các quy định của điều ước quốc tế vào điều kiện của mình. Cũng có trường hợp quốc gia bổ sung hoặc sửa đổi các quy định hiện hành của mình cho phù hợp với quy định của các điều ước quốc tế mà quốc gia đó đã ký kết hoặc tham gia.

Câu 24: Trình bày khái niệm và đặc điểm của các loại chủ thể luật quốc tế

  1. Khái niệm.

Chủ thể của luật quốc tế hiện đại là bộ phận cấu thành cơ bản của quan hệ pháp luật quốc tế, là thực thể tham gia vào quan hệ quốc tế một cách độc lập, có đầy đủ quyền và nghĩa vụ pháp lý quốc tế, đồng thời có khả năng chịu trách nhiệm pháp lý quốc tế do hành vi mà chính nó gây ra.

Dấu hiệu đặc trưng của chủ thể luật quốc tế:

  • Trực tiếp tham gia vào các quan hệ quốc tế do luật quốc tế điều chỉnh.
  • Có ý chí độc lập, không lệ thuộc vào các chủ thể khác trong quan hệ quốc tế.
  • Có quyền và nghĩa vụ một cách riêng biệt đối với các chủ thể khác.
  • Có khả năng độc lập chịu trách nhiệm về mặt pháp lý quốc tế đối với hành vi chính nó gây ra.
  1. Các loại chủ thể luật quốc tế:

– Quốc gia – Chủ thể cơ bản và chủ yếu của luật quốc tế (vì đa số các quan hệ quốc tế có sự tham gia của quốc gia và quốc gia là một thực thể có chủ quyền)

Theo quy định tại Điều 1 của Công ước Montendevio 1933 về quyền và nghĩa vụ của quốc gia thì quốc gia bao gồm các yếu tố cơ bản sau: Dân cư ổn định; lãnh thổ được xác định; chính phủ; khả năng tham gia vào các quan hệ với các chủ thể quốc tế khác.

+ Về phương diện pháp lý quốc tế, lãnh thổ xác định được hiểu là quốc gia phải có đường biên giới để phân định lãnh thổ, biên giới với các quốc gia khác. Hay nói cách khác, quốc gia phải có lãnh thổ được xác định và được thể hiện trên bản đồ địa lý hành chính thế giới.

+ Một quốc gia có dân cư ổn định có nghĩa là đại bộ phận dân cư sinh sống, cư trú ổn định lâu dài trên lãnh thổ quốc gia là công dân mang quốc tịch của quốc gia, đồng thời họ có đầy các quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân của quốc gia đó.

+ Ngoài các yếu tố cấu thành quốc gia về lãnh thổ, dân cư và Chính phủ, một quốc gia chỉ có tư cách chủ thể của luật quốc tế khi quốc gia đó là một quốc gia có chủ quyền. Trong các quan hệ quốc tế thời hiện đại, chủ quyền quốc gia được coi là quyền tối cao của các quốc gia. Chủ quyền được thể hiện trong các vấn đề đối nội và đối ngoại. Đối nội: quốc gia các quyền lập pháp, hành pháp, tư pháp và quyền quyết định mọi vấn đề chính trị và các quốc gia khác không có quyền can thiệp. Trong đối ngoại hoàn toàn độc lập không lệ thuộc vào quốc gia nào.

– Các dân tộc đang đấu tranh giành quyền tự quyết – Chủ thể đắc biệt của luật quốc tế (đặc biệt ở chỗ nó là một chủ thể đang trong thời kì quá độ tiến lên thành lập một quốc gia độc lập có chủ quyền)

Dân tộc là một cộng đồng nhiều người, khối ổn định chung, được hình thành trong một quá trình lịch sử lâu dài, sinh ra trên cơ sở một ngôn ngữ chung, một lãnh thổ chung, và được biểu hiện trong một nền văn hóa chung.

Đặc trưng:

+ Bị nô dịch từ một quốc gia hay một dân tộc khác

+ Tồn tại trên thực tế một cuộc đấu tranh với mục đích thành lập một quốc gia độc lập

+ Có cơ quan lãnh đạo phong trào đại diện cho dân tộc đó trong quan hệ quốc tế.

– Các tổ chức quốc tế liên chính phủ – Chủ thể hạn chế của luật quốc tế (Bởi nó được hình thành do các quốc gia thỏa thuận, xây dựng lên. Thêm vào đó, quyền và nghĩa vụ quốc tế của tổ chức liên chính phục là do quốc gia trao cho nó thông qua việc kí kết các ĐƯQT)

  • Thành viên của tổ chức quốc tế chủ yếu là các quốc gia.
  • Thành lập và hoạt động trên cơ sở Điều ước quốc tế.
  • Có cơ cấu tổ chức chặt chẽ, phù hợp để thực hiện quyền và nghĩa vụ pháp lý quốc tế nhằm thực hiện mục đích đã đề ra.
  • Có quyền năng chủ thể riêng biệt.

Câu 25: Quyền năng chủ thể trong Luật quốc tế.

  1. Khái niệm quyền năng chủ thể của luật quốc tế

Quyền năng chủ thể của luật quốc tế là thuộc tính cơ bản, là hả năng pháp lý đặc biệt của những chủ thể mang uyền và nghĩa vụ pháp lý quốc tế trong sinh hoạt quốc tế. uyền năng chủ thể là thuộc tính chính trị- pháp lý của ác thực thể đang tham gia hoặc có khả năng tham gia vào quan hệ pháp lý quốc tế.

Quyền năng của chủ thể xuất phát trên 2 cơ sở:

  • Cơ sở thực tiễn: Khi một quốc gia, dân tộc, tổ chức liên chính phủ ra đời thì bản thân nó đã có quyền năng chủ thể mà không cần ai ban cho nó. Nói cách khác quyền năng chủ thể là thuộc tính chính trị.
  • Cơ sở pháp lý: Là các ĐƯQT, tức là việc thông qua kí kết các ĐƯQT, các quốc gia, dân tộc, tổ chức quốc tế liên chính phủ đã tự cho mình một số quyền và tự gánh chịu những nghĩa vụ mà mình đã cam kết.
  1. Quyền năng chủ thể luật quốc tế

2.1. Quốc gia

– Các quyền quốc tế cơ bản của quốc gia

  • Quyền bình đẳng về chủ quyền và quyền lợi trong quan hệ quốc tế.
  • Quyền được tự vệ cá nhân hoặc tự vệ tập thể trong trường hợp bị xâm lược hoặc bị tấn công bằng vũ trang.
  • Quyền được tồn tại trong hòa bình, quyền độc lập và bình đẳng về chủ quyền giữa các quốc gia.
  • Quyền bất khả xâm phạm về biên giới và lãnh thổ quốc gia.
  • Quyền được tham gia xây dựng pháp luật quốc tế.
  • Quyền được tự do thiết lập và thực hiện quan hệ với các chủ thể quốc gia và các chủ thể khác của luật quốc tế.
  • Quyền được trở thành thành viên của tổ chức quốc tế phổ cập.

– Các nghĩa vụ quốc tế cơ bản của quốc gia

  • Tôn trọng độc lập, chủ quyền của các quốc gia khác.
  • Tôn trọng sự bất khả xâm phạm biên giới, lãnh thổ của các quốc gia khác.
  • Không sử dụng vũ lực và đe dọa sử dụng vũ lực trong quan hệ
  • quốc tế.
  • Không can thiệp vào công việc nội bộ của các quốc gia khác;
  • Hợp tác hữu nghị với các quốc gia khác nhằm duy trì hòa bình và an ninh quốc tế.
  • Tôn trọng nguyên tắc bình đẳng về chủ quyền giữa các quốc gia trong quan hệ quốc tế.
  • Tận tâm thực hiện các cam kết quốc tế.
  • Nghĩa vụ giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng phương pháp hòa bình.

2.2. Các dân tộc đang đấu tranh giành quyền tự quyết

– Các quyền quốc tế cơ bản:

  • Được thể hiện ý chí, nguyện vọng của mình trong bất cứ hình thức nào, dưới bất cứ dạng nào, kể cả việc áp dụng những biện pháp để chống lại nước đang cai trị mình.
  • Được pháp luật quốc tế bảo vệ và các quốc gia, các dân tộc và nhân dân trên thế giới, các tổ chức quốc tế giúp đỡ.
  • Quyền được thiết lập những quan hệ chính thức với các chủ thể của luật quốc tế hiện đại.
  • Được tham gia vào hoạt động của các tổ chức quốc tế và hội nghị quốc tế liên chính phủ.
  • Được tham gia vào việc xây dựng những quy phạm của luật quốc tế và độc lập trong việc thực thi luật này.

– Các nghĩa vụ quốc tế cơ bản (tương tự như nghĩa vụ quốc tế của quốc gia)

2.3. Tổ chức quốc tế liên chính phủ

– Các quyền quốc tế cơ bản:

  • Được kí kết các điều ước quốc tế
  • Tiếp nhận cơ quan đại diện và quan sát viên thường trực của các quốc gia chưa là thành viên tại tổ chức trên.
  • Được hưởng những miễn trừ và ưu đãi ngoại giao.
  • Được trao đổi đại diện tại các tổ chức của nhau.
  • Được yêu cầu kết luận tư vấn của Tòa án quốc tế của Liên hợp quốc
  • Được giải quyết tranh chấp phát sinh giữa các thành viên và các tổ chức quốc tế đó.

– Các nghĩa vụ quốc tế cơ bản (tương tự như nghĩa vụ quốc tế của quốc gia)

Câu 26, 27: Vấn đề công nhận trong Luật quốc tế

  1. Khái niệm

Công nhận trong luật quốc tế hiện đại là một hành vi pháp lý – chính trị, dựa trên ý chí độc lập của quốc gia công nhận nhằm thể hiện thái độ của mình đối với đường lối, chính sách, chế độ chính trị, kinh tế – xã hội của bên được công nhận và xác lập quan hệ bình thường đối với bên được công nhận.

Trong khoa học luật quốc tế có nhiều quan điểm khác nhau về ý nghĩa của sự công nhận quốc tế cũng như mối quan hệ giữa hành vi công nhận quốc tế với quyền năng của chủ thể luật quốc tế nhưng điển hình là thuyết cấu thành và thuyết tuyên

bố.

– Thuyết cấu thành:

Theo thuyết cấu thành, các quốc gia mới ra đời chỉ trở thành chủ thể luật quốc tế hiện đại nếu được các quốc gia khác công nhận chính thức.

– Thuyết tuyên bố:

Thuyết tuyên bố, thuyết này ra đời vào cuối thế kỷ 19, và được hình thành như một trào lưu chống lại thuyết cấu thành. Các quốc gia mới ra đời trở thành chủ thể của luật quốc tế hiện đại mà không phụ thuộc vào sự công nhận của các quốc gia khác.

– Quan điểm của các luật gia dân chủ tiến bộ không chủ trương đề ra một học thuyết nào về vấn đề công nhận nhưng họ ủng hộ các nội dung hợp lý và tiến bộ của thuyết tuyên bố và đặt vấn đề vào mối quan hệ biện chứng với quyền tự quyết của các dân tộc.

  1. Đặc điểm của sự công nhận
  • Là một hành vi mang tính chính trị – pháp lý.
  • Dựa trên những động cơ nhất định, mà chủ yếu là những động cơ về kinh tế, chính trị, quốc phòng của quốc gia công nhận đối với quốc gia được công nhận.
  • Sự công nhận, khẳng định lại quan hệ của quốc gia công nhận đối với đường lối, chính sách, chế độ kinh tê, chính trị của bên được công nhận.
  • Sự công nhận thể hiện ý định của quốc gia công nhận muốn thiết lập quan hệ bình thường trong nhiều lĩnh vực với thực thể được công nhận.
  1. Điều kiện làm phát sinh vấn đề công nhân trong luật quốc tế

Dựa trên 2 nguyên tắc cơ bản của Luật quốc tế:

  • Nguyên tắc bình đẳng chủ quyền giữa các quốc gia.
  • Nguyên tắc các quốc gia có nghĩa vụ hợp tác.
  1. Các thể loại công nhận quốc tế

4.1. Công nhận quốc gia mới:

Quốc gia ra đời trong những trường hợp sau đây:

  • Do kết quả của cuộc cách mạng giải phóng dân tộc làm xuất hiện một quốc gia độc lập, có chủ quyền.
  • Do thắng lợi của cách mạng xã hội làm xuất hiện một quốc gia có chế độ chính trị – xã hội mới.
  • Do sự phân tách lãnh thổ.

=> Trong quan hệ quốc tế, công nhận chỉ đặt ra khi có sự xuất hiện của quốc gia mới trên trường quốc tế. Công nhận quốc gia mới chính là công nhận chủ thể mới của luật quốc tế.

4.2. Công nhận chính phủ mới:

Việc công nhận chính phủ mới chỉ được đặt ra trong trường hợp chính phủ mới được thành lập không bằng con đường hợp hiến (chính phủ De facto).

Đa số các luật gia trên thế giới cho rằng tính hữu hiệu là cơ sở, tiêu chuẩn để công nhận chính phủ mới.Như vậy, một chính phủ mới bảo đảm được tính hữu hiệu nếu nó đáp ứng được các điều kiện sau đây:

– Được đông đảo quần chúng nhân dân tự nguyện ủng hộ.

– Có đủ khả năng duy trì và thực hiện quyền lực nhà nước trong một thời gian dài.

– Có khả năng kiểm soát toàn bộ hoặc phần lớn phần lãnh thổ quốc gia một cách độc lập và tự quản lý được mọi công việc của quốc gia.

4.3. Các loại công nhận khác:

– Công nhận mặt trận dân tộc giải phóng.

– Công nhận chính phủ lưu vong.

– Công nhận các bên tham chiến và công nhận các bên khởi nghĩa.

  1. Các hình thức công nhận quốc tế

Có 2 hình thức công nhận chủ yếu: Công nhận de facto và công nhận de jure. Ngoài ra, còn có hình thức công nhận ad hoc (công nhận vụ việc).

5.1. Công nhận de facto

Là sự công nhận chính thức nhưng ở mức độ không đầy đủ và trong một phạm vi không toàn diện. Về mặt thời gian, công nhận de facto thường là thời kì quá độ để chuyển đến công nhận de jure. Sau công nhận de facto thì thường 2 bên xác lập các quan hệ về lãnh sự và kí kết các điều ước mang tính chất kinh tế – hành chính.

5.2. Công nhận de jure

Là sự công nhận chính thức ở mức độ đầy đủ nhất trong một phạm vi toàn diện nhất. Công nhận de jure thưỡnh dẫn đến việc xác lập dễ dàng các quan hệ ngoại giao và kí kết các ĐƯQT trong mọi lĩnh vực.

5.3. Công nhận ad hoc

Là hình thức công nhận đặc biệt, tức là quan hệ giữa các bên chỉ phát sinh trong phạm vi nhất định nhằm tiến hành một số công viậc cụ thể nào đó và quan hệ này sẽ chấm dứt ngay sau khi hoàn thành công việc mà các bên quan tâm.

  1. Các phương pháp công nhận quốc tế

6.1. Công nhận minh thị

Là công nhận được thể hiện một cách minh bạch, rõ rang của quốc gia công nhận trong các văn bản chính thức (bằng cachs gửi văn thư ngoại giao, điện tín) trong đó nêu rõ quyết định công nhận của bên công nhận đối với bên được công nhận hay cũng có thể bằng cách kí kết các điều ước nói rõ sự kí kết của các bên.

6.2. Công nhận mặc thị

Là sự công nhận được thể hiện một cách kín đáo, ngấm ngầm trong đó bên được công nhận hoặc các bên khác phải dựa vào các quy phạm tập quán pháp nhất định hoặc các nguyên tắc suy diễn trong quan hệ quốc tế mới làm sang tỏ được ý định công nhận.

Phương pháp công nhận mặc thị có thể được thực hiện qua việc thiết lập các quan hệ ngoại giao, lãnh sự, kí kết các ĐƯQT có ghi đầy đủ, rõ rang tên gọi của các bên.

  1. Hệ quả pháp lý của việc công nhận quốc tế
  • Việc thiết lập quan hệ ngoại giao giữa quốc gia (chính phủ) công nhận và quốc gia (chính phủ) được công nhận là hệ quả pháp lý quan trọng nhất của sự công nhận quốc tế.
  • Việc thiết lập quan hệ lãnh sự là một hệ quả pháp lý quan trọng của sự công nhận. Các luật gia đều thống nhất với nhau rằng việc công nhận de facto sẽ tạo cơ sở pháp lý để các bên hữu quan thiết lập quan hệ lãnh sự với nhau.
  • Việc ký kết các điều ước quốc tế song phương giữa hai bên mà trong đó có quy định một cách cụ thể các quyền và nghĩa vụ cụ thể của các ký kết là một hệ quả pháp lý quan trọng của sự công nhận.
  • Tạo điều kiện cho các quốc gia được công nhận tham gia vào các hội nghị quốc tế và các tổ chức quốc tế phổ cập rộng rãi.
  • Làm phát sinh các hệ quả pháp lý khác, chẳng hạn như tạo điều kiện thuận lợi cho quốc gia được hưởng quyền miễn trừ tại lãnh thổ của quốc gia công nhận, tạo cơ sở pháp lý để công nhận giá trị pháp lý của pháp luật nước được công nhận tại nước công nhận…

Câu 28: Phân tích chế định kế thừa Quốc gia trong Luật Quốc tế

– Kế thừa theo Luật quốc tế là việc chủ thể mới của Luật quốc tế tiếp nhận quyền hạn và nghĩa vụ mà chủ thể cũ đã thực hiện trước đó.

– Cơ sở của vấn đề kế thừa:

+ Công ước Viên về kế thừa theo Điều ước quốc tế thông qua ngày 22/8/1978

+ Công ước Viên về kế thừa tài sản, hồ sơ lưu trữ và công nợ quốc gia thông qua ngày 7/4/1983.

– Cơ sở làm phát sinh sự kế thừa

+ Sự xuất hiện trên trường quốc tế những quốc gia mới hoặc có sự chuyển nhượng 1 bộ phận lãnh thổ của quốc gia này sang quốc gia khác.

– Đặc điểm của kế thừa quốc gia:

+ Chủ thể của quan hệ thừa kế: quốc gia để lại kế thừa & quốc gia kế thừa

+ Đối tượng của kế thừa: là các quyền và nghĩa vụ quốc tế về lãnh thổ, điều ước quốc tế, tài sản quốc gia, vấn đề quy chế thành viên tại các tổ chức quốc tế.

– Các trường hợp kế thừa quốc gia:

+ Kế thừa quốc gia sau cách mạng xã hội

+ Kế thừa quốc gia do kết quả của phong trào giải phóng dân tộc

+ Kế thừa quốc gia khi hợp nhất hoặc giải thể quốc gia liên bang

+ Kế thừa trong trường hợp có thay đổi lớn về lãnh thổ

Câu 29: Khái niệm điều ước quốc tế và luật điều ước quốc tế. Phân loại điều ước quốc tế.

– Điều ước quốc tế: là văn bản ghi nhận sự thỏa thuận giữa các chủ thể luật quốc tế mà trước tiên và chủ yếu là các quốc gia, nhằm thiết lập những quy tắc pháp lý bắt buộc nhằm ấn định, thay đổi, hủy bỏ các quyền và nghĩa vụ giữa các chủ thể đó với nhau.

– Luật điều ước quốc tế: là tổng thể các nguyên tắc, các QPPLQT, điều chỉnh quan hệ về ký kết và thực hiện điều ước quốc tế của các chủ thể luật quốc tế.

– Phân loại điều ước quốc tế:

+ Căn cứ vào số lượng chủ thể tham gia ký kết, có các loại: điều ước song phương, điều ước đa phương, điều ước ký kết giữa các quốc gia, các tổ chức quốc tế…

+ Căn cứ vào lĩnh vực điều chỉnh của điều ước, có: điều ước về chính trị, kinh tế, văn hóa, khoa học – kỹ thuật …

+ Căn cứ vào phạm vi áp dụng, có các loại: điều ước song phương, điều ước khu vực, điều ước toàn cầu…

Câu 30: Mối liên hệ giữa điều ước quốc tế và tập quán quốc tế

– Tập quán quốc tế: là hình thức pháp lý chứa đựng quy tắc xử sự chung, hình thành trong thực tiễn quan hệ quốc tế và được các chủ thể Luật quốc tế thừa nhận là luật.

– Mối quan hệ: Điều ước quốc tế và tập quán quốc tế có mối quan hệ biện chứng, tác động qua lại đối với nhau.

– Biểu hiện:

+ Sự tồn tại của 1 điều ước quốc tế không có ý nghĩa loại bỏ giá trị áp dụng của 1 tập quán quốc tế tương đương về nội dung, mặc dù trong nhiều trường hợp điều ước quốc tế có giá trị ưu thế hơn.

+ Tập quán quốc tế có ý nghĩa là cơ sở hình thành điều ước quốc tế và ngược lại.

+ Quy phạm tập quán có thể bị thay đổi, hủy bỏ bằng con đường điều ước quốc tế và ngược lại.

+ Tập quán quốc tế tạo điều kiện mở rộng hiệu lực của điều ước quốc tế.

 

Câu 31: Vấn đề hiệu lực của Điều ước quốc tế. Điều kiện để điều ước quốc tế có hiệu lực. Thời điểm có hiệu lực của ĐƯQT.

– ĐƯQT có hiệu lực thi hành khi thỏa mãn điều kiện:

+ Điều kiện chủ quan:

  • Phải được ký kết trên cơ sở tự nguyện, bình đẳng
  • Phù hợp với thẩm quyền theo quy định của PL quốc gia

+ Điều kiện khách quan:

  • Phù hợp với các quy phạm Jus Cogens (các nguyên tắc cơ bản) của Luật quốc tế

– Khi một điều ước quốc tế phát sinh hiệu lực sẽ ràng buộc các bên kết ước trong toàn lãnh thổ (không gian) thuộc phạm vi điều chỉnh của điều ước đó, trừ khi có quy định khác (ví dụ: điều ước có các điều khoản loại trừ hoặc hạn chế việc áp dụng đối với những bộ phận lãnh thổ nhất định) trong quá trình thực hiện điều ước các quốc gia thành viên vẫn có thể thông báo rút lại việc không áp dụng về mặt lãnh thổ hoặc tuyên bố mở rộng phạm vi áp dụng về mặt lãnh thổ.

– Thời điểm có hiệu lực của ĐƯQT:

+ Đa số các ĐƯQT điều chỉnh các lĩnh vực: hợp tác thương mại, hàng hải, du lịch… thường được xác lập rõ ràng, chính xác thời điểm bắt đầu có hiệu lực và kết thúc hiệu lực của điều ước đó. Thời điểm bắt đầu thường là ngày các điều kiện cụ thể được trù liệu trong ĐƯQT được thỏa mãn. (VD: khi có đủ số lượng nhất định các quốc gia chấp nhận sự ràng buộc của điều ước…)

+ Một số ĐƯQT chỉ xác định thời điểm bắt đầu có hiệu lực mà không quy định thời điểm kết thúc hiệu lực. (VD: Hiến chương LHQ năm 1945, Công ước Luật biển năm 1982…)

 

Câu 32. Hiệu lực của điều ước quốc tế đối với nước thứ 3 .

– Luật điều ước quốc tế quy định một điều ước quốc tê không tạo ra nghĩa vụ hay quyền hạn nào cho một quốc gia thứ ba ,tức quốc gia không phải thành viên của điều ước ,trừ khi có sự đồng ý của quốc gia đó (Điều 34 Công ước Viên năm 1969)

– Luật quốc tế nói chung và điều ước quốc tế nói riêng được hình thành trên cơ sở của sự thỏa thuận .Với quốc gia thứ ba trong phần nghĩa vụ ,nếu chấp thuận phải thể hiện rõ ràng bằng văn bản và nghĩa vụ này chỉ có thể bị hủy bỏ hoặc sửa đổi khi có sự đồng ý của các thành viên điều ước,và của quốc gia thứ ba .Điều ước có thể phát sinh hiệu lực với quốc gia thứu ba trong một số trường hợp sau đây :

+ Điều ước có điều khoản tối huệ quốc .

+ Điều ước tạo ra các hoàn cảnh khách quan.Đây là điều ước mà quốc gia thứ ba phải tôn trọng và tính đến trong quan hệ của họ với những quốc gia liên quan ,như điều ước liên quan đến giao thông trên các sông quốc tế (sông Ranh.sông Đanuyp..) ,kênh đâò quốc tế (kênh đào Panama,kênh đào Suer) và eo biển quốc tế (eo biển Gibranta,eo biển Thổ Nhĩ Kì), điều ước về phân định biên giới.

+ Điều ước được quốc gia thứ ba viện dẫn áp dụng với tính chất của tập quán quốc tế.

 

Câu 33. Các trường hợp chấm dứt hiệu lực của điều ước quốc tế

Chấm dứt điều ước quốc tế: Có thể dứt hoàn toàn hoặc tạm thời đình chỉ:

– Những tác động mang tính khách quan: như đối tượng của của điều ước đã bị hủy bỏ hoặc không tồn tại do sự xuất hiện của một quy phạm bắt buộc chung của Luật quốc tế. theo Điều 62 công ước viên năm 1969 một quốc gia có thể viện dẫn các điều kiện hoàn cảnh hiện tại so với các điều kiện hoàn cảnh điều kiện lúc tham gia điều ước mà các bên không dự kiến để làm cơ sở để để chấm dứt, rút khỏi điều ước. (không áp dụng với điều ước xác lập biên giới)

Ngoài ra nếu hoàn cảnh là do sự vi phạm của bên nêu lý do thi điều ước vẫn có hiệu lực

– Yếu tố chủ quan tác động đến thực hiện điều ước thường xảy ra khi có sự vi phạm cơ bản đối với một điều ước .Trường hợp này được áp dụng trên nguyên tắc có đi có lại nhắm đảm bảo sự bình đẳng về quyền lợi giữa các bên kí kết .

 

Câu 34. Pháp luật điều chỉnh việc kí kết điều ước quốc tế

  • Xu thế thừa nhận ưu thế của điều ước quốc tế so với các văn bản quy phạm pháp luật của quốc gia là thực tiễn phổ biến hiện nay tại nhiều quốc gia.
  • Việc nội luật hóa các quy định của điều ước quốc tế tại quốc gia về thực chất là nghĩa vụ pháp lý của quốc gia được tiến hành dựa theo các quy định của Luật trong nước với các hình thức đa dạng ,có ý nghĩa tạo môi trường và điều kiện thực tế trong việc kí kết điều ước quốc tế để dẫn đến việc thực tế để thực thi đầy đủ các quy định của điều ước quốc tế mà quốc gia đã tự cam kết bằng hành vi pháp lý quốc tế hợp pháp .

 

Câu 35. Nguyên tắc kí kết điều ước quốc tế ,các giai đoạn kí kết điều ước quốc tế .

  1. Nguyên tắc kí kết điều ước quốc tế :

– Nguyên tắc tự nguyện bình đẳng trong quá trình kí kết điều ước quốc tế :

+ Sự tự nguyện bình đẳng trong các quan hệ điều ước trở thành một trong những căn cứ để đánh giá tính hợp pháp của điều ước quốc tế .

+ Nguyên tắc này góp phần bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của chủ thể kí kết trong các quan hệ pháp luật quốc tế ,tránh sựu áp đặt từ bên ngoài với mục đích thôn tính hay tạo ra tình trạng phải lệ thuộc kinh tế ,chính trị vào quốc gia khác.

+ Nguyên tắc này tạo cơ sở để duy trì tương quan có lợi cho hòa bình ,an ninh và ổn định từng khu vực cũng như trên phạm vi toàn cầu .

+ Nguyên tắc điều ước quốc tế phải có nội dung phù hợp với các nguyeen tắc cơ bản của luật quốc tế

+ Các nguyên tắc cơ bản của Luật quốc tế đã thừ nhận là “thước đo “giá trị hợp pháp của các quy phạm pháp luật quốc tế khác .

+ Quy phạm pháp luật dù tồn tại dưới hình thức nào đều phải có nội dung không trái với các nguyên tắc cơ bản của Luật quốc tế .

– Nguyên tắc Pactasunt servanda.

+ Điều 26 Công ước viên năm 1969 quy định :” mọi điều ước đã có hiệu lực đều ràng buộc các bên tham gia điều ước và phải được các bên thi hành một cách thiện chí “

+ Sự tận tâm ,thiện chí của chủ thể kí kết vừa là cơ sở,vừa là bảo đảm quan trọng để chủ thể kí kết tự ràng buộc vào nghĩa vụ thực hiện các quy định của Luật điều ước nói chung và điều ước quốc tế nói riêng với tính chất là cam kết quốc tế tồn tại song hành cùng các điều khoản thỏa thuận trong điều ước.

  1. Các giai đoạn kí kết điều ước quốc tế

– Đàm phán, soạn thảo và thông qua văn bản điều ước

– Kí,phê chuẩn ,phê duyệt ,gia nhập điều ước quốc tế

– Bảo lưu điều ước quốc tế

 

Câu 36. Trình bày chế định gia nhập điều ước quốc tế.

Việc gia nhập điều ước quốc tế là việc một nước tuyên bố thừa nhận một điều ước quốc tế đã có hiệu lực với các nước khác nay cũng có hiệu lực rang buộc với mình. Việc gia nhập điều ước quốc tế chỉ đặt ra với các điều ước mở. Việc gia nhập này cũng chỉ đặt ra với những nước không ký kết điều ước ngay từ đầu.

Điều ước mở là điều ước trong đó có điều khoản cho phép các nước thứ ba gia nhập sau khi điều ước đã có hiệu lực – đồng nghĩa với việc nó chỉ đặt ra với điều ước đa phương.

Gia nhập, giống phê chuẩn và phê duyệt, thường được thực hiện thông qua việc gửi văn kiện gia nhập đến quốc gia hoặc cơ quan của tổ chức quốc tế có chức năng bảo quản điều ước đó. Ngoại trừ một số điều ước quốc tế nhất định, hầu hết các điều ước đa phương đều cho phép các quốc gia gia nhập.

Thủ tục gia nhập được quy định cụ thể trong phần cuối cùng của điều ước.

Trừ khi điều ước có quy định khác, thời điểm xác định ràng buộc với điều ước quốc tế bằng hình thức gia nhập có thể được tính khi các bên ký kết trao đổi các văn kiện gia nhập tại cơ quan lưu chiểu và khi thong báo những văn kiện gia nhập cho các quốc gia kết ước hoặc cho các cơ quan lưu chiểu.

Tùy từng quốc gia khác nhau mà có những quy định khác nhau về cơ quan có thẩm quyền thực hiện việc gia nhập điều ước quốc tế và khi nào thực hiện hành vi đó. Ví dụ như ở Việt Nam, thẩm quyền quyết định việc gia nhập thuộc Quốc hội, Chính phủ, Chủ tịch nước.

Nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã tham gia 50 điều ước quốc tế đa phương chủ yếu bằng phương thức gia nhập. Trình tự gia nhập điều ước quốc tế đã được quy định tại Điều 12 – Pháp lệnh về kí kết và thực hiện điều ước quốc tế của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam năm 1998.

 

Câu 37. Khái niệm và so sánh giữa phê chuẩn và phê duyệt điều ước quốc tế.

Khái niệm phê chuẩn và phê duyệt khá giống nhau: chúng đều là việc cơ quan có thẩm quyền của một nước chính thức xác nhận điều ước quốc tế mà đại diện toàn quyền của nước mình đã ký có hiệu lực ràng buộc đối với quốc gia đó. Việc phê chuẩn, phê duyệt chỉ đặt ra với những điều ước quốc tế các quốc gia tham gia từ đầu.

Sự khác biệt giữa hai loại này là thẩm quyền phê chuẩn, phê duyệt điều ước quốc tế thuộc những cơ quan khác nhau đảm nhiệm. Thẩm quyền này được quy định tùy theo pháp luật của từng quốc gia.

Theo pháp luật Việt Nam:

– Thẩm quyền phê chuẩn: được tiến hành ở các cơ quan hành pháp – quốc hội hoặc chủ tịch nước.

– Thẩm quyền phê duyệt: được tiến hành ở các cơ quan hành pháp – chính phủ.

Phê chuẩn có mức độ quan trọng hơn so với phê duyệt vì chỉ những điều ước quốc tế quan trọng được các bên quy định cần thiết phê chuẩn thì mới cần phê chuẩn và việc phê chuẩn thuộc thẩm quyền của cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất.

Và tại hầu hết các nước thì thẩm quyền phê chuẩn cũng được giao cho Quốc hội, trong khi thẩm quyền phê duyệt giao cho cơ quan hành pháp.

 

Câu 38. Trình bày và phân tích chế định giải thích điều ước quốc tế trong Luật điều ước quốc tế.

Để thực hiện điều ước quốc tế đòi hỏi các bên phải hiểu đúng, chính xác các quy định của điều ước quốc tế. Vấn đề giải thích điều ước được đặc biệt quan tâm khi các bên ký kết có ý kiến bất đồng về ý nghĩa thực sự của một hoặc một số điều khoản trong điều ước vì điều ước quốc tế được viết bằng 6 thứ tiếng được quy định đều có hiệu lực pháp lý. Việc giải thích ở đây phải mang ý nghĩa tổng thể để nhằm đảm bảo một cách hiểu thống nhất. Thông thường, các văn bản điều ước được giải thích bằng tiếng anh hoặc tiếng pháp. Còn đối với một số văn bản khác, việc giải thích sẽ phụ thuộc vào việc văn bản đó quy định giải thích bằng thứ tiếng nào.

Yêu cầu của việc giải thích điều ước:

  • Điều ước phải được giải thích thiện chí, phù hợp với ý nghĩa thông thường của các thuật ngữ được sử dụng trong điều ước và trong mối quan hệ với đối tượng và mục đích của điều ước.
  • Việc giải thích điều ước phải căn cứ vào nội dung văn bản điều ước, các thỏa thuận có liên quan đến điều ước được các bên chấp nhận trong khi ký kết điều ước, các thỏa thuận sau này của các bên về giải thích và thực hiện điều ước, thực tiễn thực hiện điều ước liên quan đến việc giải thích điều ước và các quy định thích hợp của pháp luật quốc tế.

Việc giải thích điều ước quốc tế được xem là chính thực hay không phụ thuộc vào thẩm quyền giải thích, có hại loại là giải thích chính thức và giải thích không chính thức.

Giải thích chính thức là giải thích của các cơ quan có thẩm quyền theo quy định của pháp luật.

Giải thích không chính thức là giải thích của các luật gia, các nhà nghiên cứu luật pháp.

Nhưng dù giải thích theo cách nào thì những cách giải thích này cũng không mang giá trị ràng buộc đối với các bên trừ khi các bên đó chấp nhận. Còn trong phạm vi quốc gia, việc giải thích nói trên sẽ được các cơ quan hữu quan tuân thủ.

 

Câu 39. Trình bày và phân tích chế định thực hiện điều ước quốc tế trong luật về điều ước quốc tế.

  1. Luật quốc tế:

Cơ sở pháp lý: Hiến chương Liên hợp quốc 1945

  1. Giải thích điều ước quốc tế: Đã trả lời ở câu 38
  2. Đăng ký và công bố điều ước quốc tế: Điều 102 Hiến chưng Liên hợp quốc quy định: “mọi hiệp ước và công ước do bất cứ thành viên nào của Liên hợp quốc ký kết sau khi hiến chương này có hiệu lực phải được đăng ký tại ban thư ký và do ban này công bố càng sớm càng tốt” Điều 102 cũng quy định nếu không đăng ký theo quy định của khoản 1 điều này thì không bên nào của điều ước có quyền viện dẫn hiệp ước hoặc công ước đó trước các cơ quan Liên hợp quốc.
  3. Thực hiện điều ước: Khi điều ước thỏa mãn các điều ước để điều ước có hiệu lực thì các bên phải tuân theo các điều khoản mà mình đã ký kết trong điều ước.
  4. Luật Việt Nam:

Cơ sở pháp lý: Luật ký kết và gia nhập điều ước quốc tế năm 2005: có hiệu lực ngày 1/1/2006: chương 7: thực hiện điều ước quốc tế:

 
   

 

 

 

 

 

Câu 40: Đăng ký điều ước quốc tế và hệ quả của của việc đăng ký điều ước quốc tế:

Điều 102 Hiến chương Liên hợp quốc quy định: Mọi hiệp ước và công ước do bất cứ thành viên nào của Liên hợp quốc ký kết sau khi hiến chương này phải được đăng ký tại ban thư ký và do ban này công bố cáng sớm cáng tốt” “nếu không đăng ký theo quy định của khoản 1 điều này thì không có bên nào có quyền viễn dẫn hiệp ước trước cơ quan của Liên hợp quốc.

Về nguyên tắc điều ước có đăng ký hay không đăng ký không có ảnh hưởng đến hiệu lực của điều ước. Vì vậy việc đắng ký hay không sẽ hoàn toàn phụ thuộc vào quyền của mỗi quốc gia.

Hệ quả pháp lý: khi đăng ký điều ước và công ước tai ban thư ký Liên hợp quốc các quốc gia có quyền viễn dẫn nó trước cơ quan của Liên hợp quốc. Là cơ sở pháp lý để giải quyết tranh chấp tại Liên hợp quốc

 

Câu 41: Các biện pháp bảo đảm thực hiện điều ước :

Căn cứ vào pháp lệnh về việc ký kết và thực hiện điều ước quốc tế ngày 20/8/1998 về việc đảm bảo thực hiện điều ước quốc tế:

– Cơ quan đề xuất ký kết phải trình Chính phủ kế hoạch thực hiện điều ước quốc tế đã được ký kết, trong đó nêu rõ tiến trình thực hiện, các biện pháp tổ chức, quản lý, tài chính và những đề nghị khác để bảo đảm việc thực hiện điều ước quốc tế.

Toà án nhân dân tối cao, Viện kiểm sát nhân dân tối cao phải báo cáo Uỷ ban thường vụ Quốc hội về việc thực hiện các điều ước quốc tế đã được ký kết.

– Các Bộ, ngành hữu quan trong phạm vi, nhiệm vụ và quyền hạn của mình có trách nhiệm thực hiện điều ước quốc tế mà nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam đã ký kết.

– Trong trường hợp điều ước quốc tế bị vi phạm thì cơ quan đề xuất ký kết hoặc cơ quan nhà nước hữu quan phối hợp với Bộ Ngoại giao kiến nghị Chính phủ những biện pháp cần thiết để bảo vệ quyền và lợi ích của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

– Hàng năm và khi có yêu cầu, cơ quan đề xuất ký kết, cơ quan nhà nước hữu quan có văn bản báo cáo Chính phủ, Chủ tịch nước về việc thực hiện điều ước quốc tế đã được ký kết, đồng thời gửi Bộ Ngoại giao để theo dõi.

– Trong trường hợp việc thực hiện điều ước quốc tế đòi hỏi phải sửa đổi, bổ sung, huỷ bỏ hoặc ban hành văn bản quy phạm pháp luật của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam, thì cơ quan đề xuất ký kết, cơ quan nhà nước hữu quan có trách nhiệm tự mình hoặc kiến nghị với cơ quan nhà nước có thẩm quyền kịp thời sửa đổi, bổ sung, huỷ bỏ hoặc ban hành văn bản quy phạm pháp luật đó theo quy định của Luật ban hành văn bản quy phạm pháp luật.

 

Câu 42: Phân loại điều ước quốc tế, thẩm quyền ký kết các điều ước quốc tế theo pháp luật Việt Nam

Căn cứ vào Luật ký kết, gia nhập và thực hiện điều ước quốc tế năm 2005 có hiệu lực ngày 1/1/2006

  1. Các loại điều ước quốc tế: Điều ước quốc tế hai bên hoặc nhiều bên mà Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ký kết hoặc gia nhập bao gồm:
  2. a) Điều ước quốc tế nhân danh Nhà nước;
  3. b) Điều ước quốc tế nhân danh Chính phủ.
  4. Điều ước quốc tế được ký kết hoặc gia nhập nhân danh Nhà nước trong các trường hợp sau đây:
  5. a) Điều ước quốc tế do Chủ tịch nước trực tiếp ký với người đứng đầu Nhà nước khác;
  6. b) Điều ước quốc tế về hòa bình, an ninh, biên giới, lãnh thổ, chủ quyền quốc gia;
  7. c) Điều ước quốc tế về quyền và nghĩa vụ cơ bản của công dân, về tương trợ tư pháp;
  8. d) Điều ước quốc tế về tổ chức quốc tế phổ cập và tổ chức quốc tế khu vực quan trọng;

đ) Điều ước quốc tế được ký kết nhân danh Nhà nước theo thỏa thuận với bên ký kết nước ngoài.

  1. Điều ước quốc tế được ký kết hoặc gia nhập nhân danh Chính phủ trong các trường hợp sau đây:
  2. a) Để thực hiện điều ước quốc tế đã được ký kết hoặc gia nhập nhân danh Nhà nước;
  3. b) Điều ước quốc tế về các lĩnh vực, trừ các trường hợp quy định tại điểm b và điểm c khoản 2 Điều này;
  4. c) Điều ước quốc tế về các tổ chức quốc tế, trừ trường hợp quy định tại điểm d khoản 2 Điều này;
  5. d) Điều ước quốc tế được ký kết nhân danh Chính phủ theo thỏa thuận với bên ký kết nước ngoài.

 

Câu 43: thẩm quyền ký, phê chuẩn, phê duyệt điều ước quốc tế theo pháp luật Việt Nam:

  1. Thẩm quyền ký kết điều ước quốc tế:

Được quy định tại điều 22 và 23 Luật ký kết, gia nhập và thực hiện điều ước quốc tế năm 2005 có hiệu lực ngày 1/1/2006

Điều 22. Đàm phán, ký điều ước quốc tế không cần Giấy ủy quyền, tham dự hội nghị quốc tế không cần Giấy ủy nhiệm

  1. Chủ tịch nước, Thủ tướng Chính phủ, Bộ trưởng Bộ Ngoại giao không cần Giấy ủy quyền khi đàm phán, ký điều ước quốc tế và không cần Giấy ủy nhiệm khi tham dự hội nghị quốc tế để đàm phán, thông qua văn bản điều ước quốc tế hoặc thực hiện điều ước quốc tế (sau đây gọi là hội nghị quốc tế).
  2. Người đứng đầu cơ quan đại diện ngoại giao của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam ở nước ngoài không cần Giấy ủy quyền để đàm phán, thông qua văn bản điều ước quốc tế giữa nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam và nước tiếp nhận.
  3. Người đứng đầu phái đoàn đại diện thường trực của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại tổ chức quốc tế hoặc cơ quan thuộc tổ chức này không cần Giấy ủy nhiệm để đàm phán, thông qua văn bản điều ước quốc tế với tổ chức hoặc cơ quan đó.

Điều 23. Đàm phán, ký điều ước quốc tế phải có Giấy ủy quyền, tham dự hội nghị quốc tế phải có Giấy ủy nhiệm

  1. Việc đàm phán, ký điều ước quốc tế hoặc tham dự hội nghị quốc tế phải có Giấy ủy quyền hoặc Giấy ủy nhiệm, trừ các trường hợp quy định tại Điều 22 của Luật này.
  2. Trưởng đoàn đàm phán điều ước quốc tế do Chủ tịch nước ký với người đứng đầu Nhà nước khác phải được Chủ tịch nước ủy quyền bằng văn bản.
  3. Trưởng đoàn đàm phán, ký điều ước quốc tế nhân danh Chính phủ hoặc nhân danh Nhà nước do Chính phủ quyết định đàm phán, ký phải được Chính phủ ủy quyền bằng văn bản.
  4. Trưởng đoàn tham dự hội nghị quốc tế phải được Chính phủ ủy nhiệm bằng văn bản.

Trong trường hợp phải ủy nhiệm cho các thành viên của đoàn Việt Nam tham dự hội nghị quốc tế theo quy định của hội nghị thì cơ quan đề xuất có trách nhiệm trình Chính phủ quyết định.

  1. Người được ủy quyền đàm phán, ký điều ước quốc tế hoặc ủy nhiệm tham dự hội nghị quốc tế phải là lãnh đạo cơ quan đề xuất hoặc là người được cơ quan đề xuất trình Chính phủ quyết định sau khi đã lấy ý kiến của Bộ Ngoại giao.
  2. Trong trường hợp không cử người đi ký điều ước quốc tế hoặc tham dự hội nghị quốc tế ở nước ngoài thì sau khi thỏa thuận với Bộ Ngoại giao, cơ quan đề xuất trình Chính phủ quyết định ủy quyền hoặc ủy nhiệm người đứng đầu cơ quan đại diện ngoại giao hoặc người đứng đầu phái đoàn đại diện thường trực của nước Cộng hòa xã hội chủ nghĩa Việt Nam tại tổ chức quốc tế, cơ quan thuộc tổ chức này hoặc người đại diện khác ký điều ước quốc tế hoặc tham dự hội nghị quốc tế đó.
  3. Thẩm quyền phê chuẩn:

Quy định tại điều 31,32:

Điều 31. Điều ước quốc tế phải được phê chuẩn

Những điều ước quốc tế sau đây phải được phê chuẩn:

  1. Điều ước quốc tế có quy định phải phê chuẩn;
  2. Điều ước quốc tế được ký nhân danh Nhà nước;
  3. Điều ước quốc tế được ký nhân danh Chính phủ có quy định trái với quy định trong các văn bản quy phạm pháp luật của Quốc hội, Uỷ ban thường vụ Quốc hội hoặc có quy định liên quan đến ngân sách nhà nước.

Điều 32:

 

  1. Quốc hội quyết định phê chuẩn điều ước quốc tế do Chủ tịch nước trực tiếp ký với người đứng đầu Nhà nước khác; phê chuẩn các điều ước quốc tế khác theo đề nghị của Chủ tịch nước.
  2. Chủ tịch nước quyết định phê chuẩn điều ước quốc tế quy định tại Điều 31 của Luật này, trừ trường hợp quy định tại khoản 1 Điều này.
  3. Thẩm quyền phê duyệt:

Điều 43. Điều ước quốc tế phải được phê duyệt

Những điều ước quốc tế sau đây phải được phê duyệt:

  1. Điều ước quốc tế nhân danh Chính phủ có quy định phải phê duyệt;
  2. Điều ước quốc tế nhân danh Chính phủ có quy định trái với quy định trong văn bản quy phạm pháp luật của Chính phủ;
  3. Điều ước quốc tế nhân danh Chính phủ có quy định phải hoàn thành thủ tục pháp lý nội bộ.

Điều 44. Thẩm quyền, nội dung quyết định phê duyệt điều ước quốc tế

  1. Chính phủ quyết định phê duyệt điều ước quốc tế quy định tại Điều 43 của Luật này

 

Câu 44: Khái niệm dân cư trong luật quốc tế.

Dân cư là tổng hợp những người sinh sống, cư trú trên lãnh thổ của một quốc gia nhất định và chịu sự điều chỉnh của pháp luật của quốc gia đó.

Thông thường có 4 bộ phận: người nước sở tại, người nước ngoài, người không có quốc tịch, người có hai hoặc nhiều quốc tịch.

Địa vị pháp lý của dân cư: Cả PLQG và PLuật quốc tế đều quy định nhưng PLQG quy định cụ thể hơn, còn PLuật quốc tế quy định những vấn đề chung mang tính nguyên tắc.

 

Câu 45: Vấn đề luật quốc tịch trong luật quốc tế. các trường hợp hưởng quốc tịch, mất quốc tịch.

1, Khái niệm:

Quốc tịch là mối quan hệ pháp lý 2 chiều, được xác lập giữa cá nhân với 1 quốc gia nhất định, có nội dung là tổng thể các quyền và nghĩa vụ của người đó và quốc gia mà họ là công dân.

2, Đặc trưng:

– Ổn định: ko phụ thuộc vào nơi cư trú của cá nhân.

– NN có quyền và nghĩa vụ đối với công dân nước mình, ngược lại, công dân có quyền và nghĩa vụ đối với nhà nước mà mình mang quốc tịch.

3, Các cách thức hưởng quốc tịch: Có 4 cách thức:

  1. Hưởng quốc tế do sinh ra:

– Đây là cách thức phổ biến nhất.

– PL của đa số các quốc gia trên thế giới đều quy định việc hưởng quốc tế do sinh ra trên cơ sở áp dụng nguyên tắc hỗn hợp, bao gồm sử dụng cả 2 nguyên tắc, nguyên tắc quyền huyết thống (Jus Sanguinis) và nguyên tắc quyền nơi sinh (Jus Soli) theo trình tự nhất định, phụ thuộc vào từng trường hợp cụ thể.

  1. Hưởng quốc tế theo sự gia nhập: Có 3 TH:

– Do xin vào quốc tế

– Do kết hôn vs người nước ngoài

– Do nhận làm con nuôi người nước ngoài.

  1. Hưởng quốc tế theo sự lựa chọn:

Lựa chọn quốc tế là quyền của người dân được tự do lựa chọn cho mình 1 quốc tế hoặc là giữ nguyên quốc tế cũ hoặc là nhận quốc tế của quốc gia hữu quan khác.

  1. Hưởng quốc tế theo sự phục hồi quốc tế:

Phục hồi quốc tế là hoạt động pháp lý có ý nghĩa nhằm MĐ khôi phục lại quốc tế cho người đã mất quốc tế đó vì các nguyên nhân khác nhau trong đời sống dân sự quốc tế.

* Ngoài ra còn có hưởng quốc tế theo phương thức được thưởng quốc tế.

4, Chấm dứt mối quan hệ quốc tế vs NN (mất quốc tế):

  1. Do thôi quốc tế:

– quốc tế của 1 người mất đi khi họ xin thôi quốc tế theo ý chí và nguyện vọng cá nhân.

– Những điều kiện chủ yếu để xin thôi quốc tế:

  • Đã hoàn thành hoặc được miễn ngĩa vụ quân sự.
  • Đã thực hiện đầy đủ nghĩa vụ thuế hoặc các nghĩa vụ tài chính cho quốc gia mà họ xin thôi quốc tế.
  • Ko phải thi hành các phán quyết dân sự.
  • Không bị truy tố hình sự trong thời gian xin thôi quốc tế.
  1. Do bị tước quốc tế:

Hành vi tước quốc tế là biện pháp trừng phạt của nhà nước, áp dụng đối với công dân nước mình, khi họ có hành vi vi phạm nghiêm trọng PL của quốc gia mà họ mang quốc tế.

Ngoài ra, quan hệ PL quốc tịch giữa cá nhân và NN cũng sẽ chấm dứt khi cá nhân đó chết đi. PL của nhiều quốc gia tồn tại những quy định mang tính chất tự động chấm dứt quốc tế (đương nhiên mất quốc tế) nếu cá nhân tham gia quân đội quốc gia khác, nếu xin gia nhập quốc tế nước ngoài…

5, Trường hợp 2 quốc tế và ko quốc tế:

  1. Người 2 quốc tế:

– 2 quốc tế là tình trạng pháp lý của 1 người cùng 1 lúc là công dân của cả 2 quốc gia.

– Nguyên nhân:

  • Do sự quy định khác nhau về các vấn đề quốc tế trong PL các nước.
  • Do những thay đổi về điều kiện thực tế của cá nhân, ví dụ, người đã có quốc tế mới nhưng vẫn chưa từ bỏ quốc tế cũ.
  • Do hưởng quốc tế mới từ việc kết hôn với người nước ngoài hoặc được làm con nuôi người nước ngoài…

– Theo các điều ước quốc tế hữu quan, những người có 2 hoặc nhiều quốc tế có quyền tự do lựa chọn quốc tế của 1 trong các nước tham gia điều ước quốc tế. Trong trường hợp ko lựa chọn được quốc tế thì họ đwơcj coi là công dân của nước nơi họ cư trú thường xuyên.

  1. Người ko quốc tế:

– Đây là tình trạng pháp lý của 1 cá nhân ko có quốc tế của 1 nước nào.

– Các TH:

  • Có sự xung đột PL của các nước về vấn đề quốc tế.
  • Khi 1 người đã mất quốc tế cũ nhưng chưa có quốc tế mới.
  • Khi trẻ em được sinh ra trên lãnh thổ của nước áp dụng riêng biệt nguyên tắc “quyền huyết thống” mà cha mẹ là người ko có quốc tế.

– Địa vị pháp lý của người ko quốc tế bị hạn chế nhiều so với công dân nước sở tại và người có quốc tế nước ngoài.

– Để khắc phục và hạn chế tình trạng người ko quốc tế, cộng đồng quốc tế cũng đã ký kết 1 số điều ước quốc tế về đảm bảo cho quyền lợi của người ko quốc tế với tư cách các quyền con người cơ bản trong xã hội và đời sống quốc tế.

 

Câu 46: Trình bày các điều kiện để hưởng quốc tịch Việt Nam.

Theo Điều 14 Luật Quốc tịch Việt Nam năm 2008, người được xác định có quốc tịch Việt Nam, nếu có một trong những căn cứ sau đây:

  1. Do sinh ra theo quy định tại các điều 15, 16 và 17 của Luật này;
  2. Được nhập quốc tịch Việt Nam;
  3. Được trở lại quốc tịch Việt Nam;
  4. Theo quy định tại các điều 18, 35 và 37 của Luật này;
  5. Theo điều ước quốc tế mà Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam là thành viên.

Điều 15. Quốc tịch của trẻ em khi sinh ra có cha mẹ là công dân Việt Nam

Trẻ em sinh ra trong hoặc ngoài lãnh thổ Việt Nam mà khi sinh ra có cha mẹ đều là công dân Việt Nam thì có quốc tịch Việt Nam.

Điều 16. Quốc tịch của trẻ em khi sinh ra có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam

  1. Trẻ em sinh ra trong hoặc ngoài lãnh thổ Việt Nam mà khi sinh ra có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam còn người kia là người không quốc tịch hoặc có mẹ là công dân Việt Nam còn cha không rõ là ai thì có quốc tịch Việt Nam.
  2. Trẻ em khi sinh ra có cha hoặc mẹ là công dân Việt Nam còn người kia là công dân nước ngoài thì có quốc tịch Việt Nam, nếu có sự thỏa thuận bằng văn bản của cha mẹ vào thời điểm đăng ký khai sinh cho con. Trường hợp trẻ em được sinh ra trên lãnh thổ Việt Nam mà cha mẹ không thỏa thuận được việc lựa chọn quốc tịch cho con thì trẻ em đó có quốc tịch Việt Nam.

Điều 17. Quốc tịch của trẻ em khi sinh ra có cha mẹ là người không quốc tịch

  1. Trẻ em sinh ra trên lãnh thổ Việt Nam mà khi sinh ra có cha mẹ đều là người không quốc tịch, nhưng có nơi thường trú tại Việt Nam thì có quốc tịch Việt Nam.
  2. Trẻ em sinh ra trên lãnh thổ Việt Nam mà khi sinh ra có mẹ là người không quốc tịch, nhưng có nơi thường trú tại Việt Nam, còn cha không rõ là ai thì có quốc tịch Việt Nam.

Điều 18. Quốc tịch của trẻ sơ sinh bị bỏ rơi, trẻ em được tìm thấy trên lãnh thổ Việt Nam

  1. Trẻ sơ sinh bị bỏ rơi, trẻ em được tìm thấy trên lãnh thổ Việt Nam mà không rõ cha mẹ là ai thì có quốc tịch Việt Nam.
  2. Trẻ em quy định tại khoản 1 Điều này chưa đủ 15 tuổi không còn quốc tịch Việt Nam trong các trường hợp sau đây:
  3. a) Tìm thấy cha mẹ mà cha mẹ chỉ có quốc tịch nước ngoài;
  4. b) Chỉ tìm thấy cha hoặc mẹ mà người đó chỉ có quốc tịch nước ngoài.

Điều 35. Quốc tịch của con chưa thành niên khi cha mẹ được nhập, trở lại hoặc thôi quốc tịch Việt Nam

  1. Khi có sự thay đổi về quốc tịch do nhập, trở lại hoặc thôi quốc tịch Việt Nam của cha mẹ thì quốc tịch của con chưa thành niên sinh sống cùng với cha mẹ cũng được thay đổi theo quốc tịch của họ.
  2. Khi chỉ cha hoặc mẹ được nhập, trở lại hoặc thôi quốc tịch Việt Nam thì con chưa thành niên sinh sống cùng với người đó cũng có quốc tịch Việt Nam hoặc mất quốc tịch Việt Nam, nếu có sự thỏa thuận bằng văn bản của cha mẹ.

Trường hợp cha hoặc mẹ được nhập, trở lại quốc tịch Việt Nam thì con chưa thành niên sinh sống cùng với người đó cũng có quốc tịch Việt Nam, nếu cha mẹ không thỏa thuận bằng văn bản về việc giữ quốc tịch nước ngoài của người con.

  1. Sự thay đổi quốc tịch của người từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi theo quy định tại khoản 1 và khoản 2 Điều này phải được sự đồng ý bằng văn bản của người đó.

Điều 37. Quốc tịch của con nuôi chưa thành niên

  1. Trẻ em là công dân Việt Nam được người nước ngoài nhận làm con nuôi thì vẫn giữ quốc tịch Việt Nam.
  2. Trẻ em là người nước ngoài được công dân Việt Nam nhận làm con nuôi thì có quốc tịch Việt Nam, kể từ ngày được cơ quan nhà nước có thẩm quyền của Việt Nam công nhận việc nuôi con nuôi.
  3. Trẻ em là người nước ngoài được cha mẹ mà một người là công dân Việt Nam, còn người kia là người nước ngoài nhận làm con nuôi thì được nhập quốc tịch Việt Nam theo đơn xin nhập quốc tịch Việt Nam của cha mẹ nuôi và được miễn các điều kiện quy định tại khoản 1 Điều 19 của Luật này.
  4. Sự thay đổi quốc tịch của con nuôi từ đủ 15 tuổi đến chưa đủ 18 tuổi phải được sự đồng ý bằng văn bản của người đó.

 

Câu 47. Lịch sử pháp triển của chế độ bảo vệ quyền con người trong luật quốc tế. (phần này ko có trong giáo trình nên t ko chắc đâu..)

Dưới đây là một số sự kiện, văn kiện đánh dấu sự phát triển của tư tưởng về quyền con người của nhân loại từ trước tới nay.
Sự kiện, văn kiện theo dòng lịch sử
1789 TCN: Bộ luật Hammurabi
1200 TCN: Kinh Vệ đà
570 TCN: Luật của Cyrus Đại Đế
586-456 TCN: Kinh Phật
479-421 TCN: “Luận ngữ” của Khổng tử
7-1 TCN: Kinh Thánh
610-612: Kinh Kôran
1215: Đại hiến chương Magna Carta(Anh)
1689: Luật về Quyền (Anh); “Hai khảo luận về chính quyền “của John Locke
1776: “Tuyên ngôn độc lập” (Mỹ)
1789: “Tuyên ngôn quyền con người và quyền công dân” (Pháp)
Bộ luật về các quyền (10 tu chính án đầu tiên của Hiến pháp) (Mỹ)
1791: “Các quyền của con người” của Thomas Pain
1859: “Bàn về tự do” của John Stuart Mill
1863-1864: Uỷ ban Chữ thập đỏ quốc tế được thành lập, Công ước Giơnevơ lần thứ I được thông qua, mở đầu cho ngành luật nhân đạo quốc tế
1917: Cách mạng tháng mười Nga
1919: Hội quốc liên và Tổ chức Lao động thế giới (ILO) được thành lập
1945: Liên hợp quốc ra đời, thông qua Hiến chương Liên Hợp quốc
1948: Tuyên ngôn toàn thế giới về quyền con người
1966: Công ước quốc tế về quyền chính trị, dân sự và Công ước về các quyền kinh tế, xã hội và văn hoá
1968: Hội nghị thế giới về quyền con người lần thứ nhất tại Tê hêran (Iran)
1993: Hội nghị thế giới về quyền con người lần thứ hai tại Viên(Áo), thông qua Tuyên bố Viên và Chương trình hành động
2002: Quy chế Rôma có hiệu lực, Toà án hình sự quốc tế (thường trực) được thành lập.
2006: Cải tổ bộ máy quyền con người của Liên hợp quốc, thay thế Uỷ ban quyền con người bằng Hội đồng quyền con người.

 

Câu 48. Luật quốc tế và vấn đề bảo vệ quyền con người

  1. Định nghĩa:

Luật quốc tế về quyền con người là tổng thể các nguyên tắc và quy phạm pl, điều chỉnh quan hệ giữa các chủ thể Luật quốc tế trong việc bảo vệ và phát triển các quyền cơ bản của con người ở từng quốc gia cũng như trên phạm vi toàn cầu.

  1. Các nguyên tắc của Luật quốc tế về quyền con người:

– Ng tắc dân tộc tự quyết

– Ng tắc các quốc gia có nghĩa vụ tôn trọng các quyền cơ bản của con người và hợp pháp quốc tế trong việc bảo vệ, phát triển quyền con người.

– Ng tắc bình đẳng và ko phân biệt đối xử

  1. Nguồn của Luật quốc tế về quyền con người:

– Các công ước quốc tế phổ cập về quyền con người

+ Hiến chương LHQ

+ Công ước về các quyền dân sự và chính trị 1996 và Công ước về các quyền KT-VH-XH 1996 của LHQ: nói khát quát về các quyền và tự do chủ yếu của con người từ góc độ khoa học và pháp lí quốc tế.

– Các công ước điều chỉnh chuyên biệt: Công ước về xóa bỏ tất cả các hình thức phân biệt đối xử với phụ nữ 1970, Công ước về quyền trẻ em 1989…

  1. Nội dung cơ bản của quyền con ng`: câu 49
  2. Cơ chế bảo vệ và phát triển quyền con người trong Luật quốc tế:

– Đặc trưng của cơ chế quốc tế:

+ Là cơ chế giám sát, đánh giá, điều tra việc thực hiện các nghĩa vụ quốc tế trong lĩnh vực quyền con người của các quốc gia.

+ Có tính chất cưỡng chế đối với các quốc gia vi phạm các nghĩa vụ về bảo vệ và phát triển quyền con người.

+ Chức năng chủ yếu là đẩy mạnh việc giáo dục, hợp tác KV, quốc tế trong lĩnh vực quyền con người.

– Cơ chế quốc tế về thúc đẩy, phát triển và bảo vệ quyền con người trong khuôn khổ của LHQ

+ Đại hội đồng LHQ: là trung tâm của sự phối hợp và tổ chức các hoạt động duy trì, phát triển mọi vấn đề về quyền con người giữa các thành viên của LHQ

+ Hội đồng KT-XH và các ủy ban trực thuộc:

  • Đưa ra các khuyến nghị nhằm mục đích thúc đẩy việc tôn trọng và tuân thủ các quyền và tự do cơ bản của con người cho tất cả mọi người.
  • Soạn thảo và triệu tập các hội nghị quốc tế về vd quyền con ng`
  • Thành lập ủy ban quyền con người 1946 (có thẩm quyền giải quyết bất kì vấn đề nào liên quan đến quyền con người) và ủy ban về vị thế của phụ nữ 1946 (cách thức và quy chế hoạt động giống như Ủy ban quyền con người)
  • Trung tâm quyền con người (thuộc Cao ủy LHQ về quyền con người) là cơ quan đầu mối của LHQ trong lĩnh vực quyền con ng`, với các hoạt động DV văn phòng và những trợ giúp khác cho các cơ quan có chức năng giải quyết các vd về nhân quyền của LHQ.

 

Câu 49. Nội dung quyền cơ bản của con người trong luật quốc tế

  1. Khái niệm quyền con người

– Trong Luật quốc tế, quyền con người có các đặc trưng là một thể thống nhất, được xác định bằng những quyền năng, chuẩn mực cụ thể, mang tính phổ cập và có sự thống nhất biện chứng giữa đặc tính dân tộc với đặc tính nhân loại, giữa quyền cá nhân và quyền tập thể, giữa quyền con người và quyền công dân.

– Phân loại quyền con người trong Luật quốc tế có thể dựa vào 1 số tiêu chí nhất định như:

+ Chủ thể quyền (cá nhân, nhóm, tập thể)

+ Tính chất quyền (quyền tự do, quyền bình đẳng, dân chủ, quyền phát triển)

+ Nội dung quyền (Quyền dân sự, chính trị, kinh tế, xã hội, văn hóa)

→ Sự phân loại này mang tính chất tương đối

  1. Các thế hệ quyền con người

– Thế hệ quyền con người thứ nhất: gắn liền với cách mạng tư sản ở châu Âu thế kỉ 17-18

+ Khẳng định mạnh mẽ các quyền tự do cá nhân với tính chất là quyền dân sự- chính trị như: quyền sống, quyền tự do, quyền được xét xử công bằng trong PL

+Xác lập cách thức bảo vệ các quyền của con người trước quyền lực nhà nước, qua đó xác định nghĩa vụ của nhà nước trong việc thừa nhận, tôn trọng và bảo đảm thực hiện các quyền cơ bản của con người.

– Thế hệ quyền con người thứ hai: gắn liền với cách mạng tháng 8 và chiến tranh thế giới II

+ Về phương diện xã hội: đây là thời kì phát triển các cuộc đấu tranh của nhân dân thế giới cho các quyền kinh tế, xh, văn hóa, quyền dân tộc tự quyết.

+ Về phương diện khoa học: chịu ảnh hưởng sâu sắc của chủ nghĩa Mác lênin và các lí luận của chủ nghĩa duy vật biện chứng, lịch sử

– Thế hệ quyền con người thứ ba: phát triển trong điều kiện diễn ra xu thế KV hóa và toàn cầu hóa các mặt

+ Xác định trách nhiệm của các quốc gia và các tổ chức quốc tế hoạt động trong lĩnh vực quyền con người về những nghĩa vụ sống còn đối với việc giải quyết có hiệu quả vấn đề con người có tính thời đại.

  1. Các quyền dân sự- chính trị

– Đặc điểm của quyền dân sự chính trị:

+ Ra đời sớm hơn quyền KT-VH-XH

+ Gắn liền với nhân thân của con người, có giá trị vốn có, ko thể bị tước đoạt hay chuyển nhượng

+ Ít bị phụ thuộc vào trình độ phát triển của quốc gia

– Nội dung:bao gồm những nhóm sau:

+ Quyền sống được xác định: ko bị tước đoạt 1 cách vô cớ, ko bị tra tấn, đối xử tàn nhẫn

+ Quyền tự do cá nhân: quyền tự do và quyền an ninh cá nhân, quyền tự do tín ngưỡng, tư tưởng và quyền tự do có tính chất dân sự khác

+ Quyền bình đẳng

+ Quyền tham gia quản lí các công việc của nhà nước và xh: quyền bầu cử, ứng xử..

  1. Các quyền KT- VH-XH

– Quyền tự quyết của các dân tộc về phát triển KT, VH, XH

– Giá trị cá nhân của quyền này lien quan đến 2 vấn đề lớn:

+ Sự bình đẳng giữa các cá nhân trong việc thực hiện quyền và hưởng thụ các gía trị phát triển

+ Hình thành các tiêu chí pháp lí cụ thể để thực hiện hóa các quyền này vào đời sống

– Trong các công ước phổ cập, nhóm này được ghi nhận theo nội dung chủ yếu là những quyền về việc làm, quyền được hưởng an sinh xã hội, quyền KT-VH-XH trong các quan hệ gia đình.

 

Câu 50: So sánh quyền con người với quyền công dân?

Quyền con người được hiểu là những đặc quyền mà do tự nhiên con người vốn vẫn có. Đó là những khả năng hành động một cách có ý thức của con người. Các đặc quyền cá nhân khi trở thành đối tượng điều chỉnh của pháp luật thì mới trở thành các quyền của con người. Do đó quyền con người được định nghĩa là những đặc quyền của con người được pháp luật ghi nhận, điều chỉnh, do cá nhân con người nắm giữ trong mối liên hệ với NN và những cá nhân khác.

Quyền công dân cũng ra đời từ lâu trong lịch sử, được sử dụng rộng rãi trong xh tư sản. So với khái niệm quyền con người, kn quyền công dân mang tính xác định hơn, gắn liền với mỗi quốc gia, được pháp luật của mỗi quốc gia quy định. Cũng do vậy nội dung, số lượng, chất lượng của quyền công dân ở mỗi quốc gia là không giống nhau. Không có sự đối lập giữa quyền công dân và quyền con người. quyền con người là khái niệm rộng hơn. Về phương diện chủ thể, quyền con người ngoài cá nhân được xác định là công dân còn bao hàm cả những người không phải là công dân.

 

Câu 51: Các công ước quốc tế phổ biến về quyền con người mà VN ký kết hoặc tham gia?

  1. CƯQT về các quyền kinh tế, xã hội, văn hóa 1966_ tg 24/9/1982
  2. CƯQT về quyền dân sự chính trị, 1966_ tg 24/9/1982
  3. CƯQT về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử về chủng tộc 1965_ 9/6/1981
  4. CƯ về xóa bỏ mọi hình thức phân biệt đối xử chống lại phụ nữ, 1989_ 18//12/1982
  5. CƯ về quyền trẻ em, 1989_ 20/2/1990
  6. Nghị định thư không bắt buộc bổ sung CƯ về quyền trẻ em về việc buôn bán trẻ em, mại dâm trẻ em và văn hóa phẩm khiêu dâm trẻ em, 2000_20/12/2001
  7. Nghị định thư không bắt buộc bổ sung CƯ về quyền trẻ em về việc tham gia xung đột vũ trang, 2000
  8. CƯ về cấm và hành động quay để xóa bỏ các hình thức lao động trẻ em tồi tệ nhất, 1999_ 19/12/2000
  9. CƯ về ngăn ngừa và trừng trị tội diệt trủng 1948_ 9/6/1981
  10. CƯ về không áp dụng thời hiệu tố tụng với tội ác chiến tranh và tội ác nhân loại, 1968_4/6/1983
  11. CƯ về ngăn ngừa và trừng trị tội ác Apacthai, 1968_6/5/1983
  12. CƯ về lao động cưỡng bức, 1930_5/3/2007
  13. CƯ về lao động tối thiểu,1973_24/6/2003
  14. CƯ về Trả công bình đẳng giữa lao động nam và lao động nữ cho những công việc có giá trị ngang nhau, 1951_7/10/1997
  15. CƯ chống phân biệt đối xử trong vc làm và nghề nghiệp, 1958_7/10/1997

 

Câu 52: Khái niệm lãnh thổ quốc gia và các bộ phận hợp thành lãnh thổ quốc gia?

  1. Khái niệm:

Là các bộ phận lãnh thổ thuộc chủ quyền hoàn toàn, tuyệt đối hay riêng biệt của một quốc gia, tại đó, quốc gia duy trì giới hạn quyền lực nhà nước đối với cộng đồng dân cư nhất định. LTQG là toàn vẹn và bất khả xâm phạm dựa trên quy chế pháp lý về lãnh thổ quốc gia do quốc gia tự xác định, phù hợp với Luật quốc tế

  1. Các bộ phận hợp thành:
  • Vùng đất: Là bộ phận lãnh thổ mà không một quốc gia nào không có. Bao gồm: đất liền lục địa, đảo thuộc chủ quyền quốc gia. Trong vùng đất có chủ quyền hoàn toàn và tuyệt đối.
  • Vùng nước: Là toàn bộ các vùng nước nằm phía trong đường biên giới của quốc gia trên biển. Bao gồm:
  • Vùng nước nội thủy: Là vùng nước biển phía trong đường cơ sở và giáp với bờ biển của quốc gia. QG có chủ quyền tuyệt đối và hoàn toàn
  • Vùng nước lãnh hải: là vùng nằm phía trong đường biên giới biển của quốc gia. Giáp với đường cơ sở. Trong lãnh hải, quốc gia có chủ quyền hoàn toàn và đầy đủ.
  • Vùng trời: Là khoảng ko gian bao trùm lên vùng đất, vùng nước của quốc gia, được xác định bởi đường biên giới bao quanh và đường biên giới trên cao của vùng trời quốc gia.

 

Câu 53: Chế độ pháp lý của vùng đất, vùng nước, vùng trời, vùng lòng đất?

Lãnh thổ của quốc gia bao gồm các bộ phận sau đây:

  1. Vùng đất:

– Vùng đất gồm có đất liền của lục địa và các đảo, quần đảo thuộc chủ quyền của quốc gia. Một số quốc gia còn có 1 bộ phận lãnh thổ nằm trọn trong lãnh thổ của quốc gia khác, không có đường thông ra biển (lãnh thổ của Tây Ban Nha nằm trong lãnh thổ Pháp). Một số quốc gia có lãnh thổ giáp Bắc Cực có được 1 phần lãnh thổ từ yêu sách 1 phần đất hình rẻ quạt ở Bắc Cực (Na uy, Nga, Mỹ..)

– Đối với các vùng nước nội địa là ao hồ sông ngòi nằm trong đất liền và biển nội địa (tự nhiên hoặc nhân tạo) đều thuộc quy chế pháp lý của vùng đất liền

– Đối với sông ngòi, kênh đào quốc tế nằm trong lãnh thổ quốc gia, do tính chất đặc biệt sẽ theo quy chế pháp lý riêng

  1. Vùng nước:

– Là toàn bộ vùng nước nằm phía trong đường biên giới của quốc gia trên biển, gồm:

+ Vùng nước nội thủy: vùng nước biển nằm phía trong đường cơ sở và giáp bờ biển quốc gia. Nội thủy của quốc gia quần đảo xác định theo Điều 47 Công ước Luật biển quốc tế 1982 của Liên hợp quốc, trong đó quốc gia quần đảo có thể vạch những đường khép kín để hoạch định ranh giới nội thủy của mình hoặc xác định theo tập quán quốc tế

+ Vùng nước lãnh hải: là vùng nằm phía trong đường biên giới biển, giáp đường cơ sở. Ngày nay, đa số quốc gia có biển xác định bề rộng lãnh hải cua mình không quá 12 hải lý kể từ đường cơ sở.

Trong vùng nước nội thủy và lãnh hải, quốc gia có chủ quyền hoàn toàn và đầy đủ

  1. Vùng trời:

– Là khoảng không gian bao trùm lên vùng đất, vùng nước của quốc gia, được xác định bởi đường biên giới bao quanh với đường biên giới trên cao của vùng trời quốc gia

  1. Vùng lòng đất:

– Là phần đất nằm dưới vùng đất, vùng nước của quốc gia, không được luật quy định giới hạn chiều sâu. Luật quốc tế mặc nhiên thừa nhận vùng lòng đất kéo dài đến tận tâm Trái Đất

 

Câu 54: Nêu và phân tích chế định chủ quyền tối cao của quốc gia đối với lãnh thổ

– Phương diện quyền lực: Đây là sự tồn tại và phát triển của hệ thống cơ quan nhà nước với các hoạt động nhằm thực hiện quyền lực bao trùm lên tất cả các lĩnh vực của đời sống 1 quốc gia. Quyền lực này mang tính chất hoàn toàn, riêng biệt, không chia sẻ với bất kỳ quốc gia nào khác và là chủ quyền thiêng liêng của từng quốc gia. Tất cả dân cư và hoạt động diễn ra trên lãnh thổ quốc gia đều thuộc về quyền lực này. Quốc gia thực hiện quyền tài phán của mình đối với người và tài sản trong phạm vi lãnh thổ 1 cách không hạn chế (trừ trường hợp vì lợi ích của toàn thể cộng đồng và lợi ích của 1 số quốc gia nhất định và ý chí chủ quyền của nhân dân). Trên phạm vi lãnh thổ, quốc gia được tiến hành mọi hành động với điều kiện các hành vi đó không bị PL quốc tế cấm

– Phương diện vật chất: Theo quan niệm phổ biến nhất, môi trường tự nhiên của quốc gia- đất đai, nước, không gian, rừng, khoáng sản, tài nguyên vùng lòng đất… là nội dụng vật chất của lãnh thổ quốc gia và thuộc về quốc gia trong 1 phạm vi được giới hạn bởi đường biên giới quốc gia. Quốc gia có quyền sở hữu một cách đầy đủ, trọn vẹn trên cơ sở phù hợp với lợi ích cộng đồng dân cư sống trên vùng lãnh thổ đó và phù hợp với các quyền dân tộc cơ bản

 

Câu 55: Chế định thụ đắc lãnh thổ trong luật quốc tế?

– Thụ đắc lãnh thổ bằng phương thức chiếm cứ hữu hiệu: chiếm cứ hữu hiệu được hiểu là hành động của một quốc gia nhằm mục đích thiết lập và thực hiện quyền lực của mình trên một lãnh thổ vốn không phải là bộ phận của lãnh thổ quốc gia với ý nghĩa thụ đắc lãnh thổ đó. Đối tượng lãnh thổ được áp dụng phương pháp thụ đắc hữu hiệu là lãnh thổ vô chủ hoặc lãnh thổ bị bỏ rơi. Hành động chiếm cứ hữu hiệu luôn được thực hiện bởi cơ quan nhà nước và các tổ chức công được nhà nước ủy quyền. Nội dung chiếm cứ hữu hiệu bao gồm:

+ Đó phải là sư chiếm cứ một cách hợp pháp (đúng đối tượng và bằng biện pháp hòa bình). Mọi hành vi sử dụng vũ lực chiếm cứ một lãnh thổ đều bị coi là vi phạm pháp luật quốc tế

+ Phải có sự chiếm cứ thực sự. Biểu hiện cụ thể của hành vi chiếm cứ thực sự là đưa công dân nước mình tới định cư tại lãnh thổ mới, thiết lập trên đó bộ máy quản lý hành chính, chính thức đưa vào bản đồ quốc gia vùng lãnh thổ mới đó.

+ Chiếm cứ phải liên tục, hòa bình trong một thời gian dài không có tranh chấp

+ Việc chiếm cứ lãnh thổ phải được thực hiện với mục đích nhằm tạo ra 1 danh nghĩ chủ quyền lãnh thổ

– Thụ đắc lãnh thổ dựa trên sự chuyển nhượng tự nguyện: đây là sự chuyển giao 1 cách hòa bình danh nghĩa chủ quyền trên một lãnh thổ từ quốc gia này sang quốc gia khác thông qua nhiều hình thức như qua điều ước quốc tế, qua trao đổi, mua bán. Phương thức này chuyển cho người chủ mới một danh nghĩa hợp pháp.

 

Câu 56: Quy chế pháp lý của lãnh thổ quốc gia:

Xem lời giải tại đây: Quy chế pháp lý của lãnh thổ quốc gia

 

Câu 57: Khái niệm biên giới quốc gia và các bộ phận cấu thành của nó.

  • Khái niệm:

Biên giới quốc gia là biên giới phân định lãnh thổ của quốc gia này với lãnh thổ của quốc gia khác hoặc với các vùng mà quốc gia có chủ quyền trên biển.

  • Biên giới quốc gia bao gồm:

+ Biên giới trên bộ: Là đường biên giới được xác định trên đất liền, trên đảo, trên sông, hồ, kênh, trên biển nội địa.

+ Biên giới trên biển: Là những đường vạch ra để phân định vùng lãng hải của quốc gia với vùng biển tiếp liền mà quốc gia ven bờ có chủ quyền hoặc với nội thủy, lãnh hải của quốc gia khác có bờ biển đối diện hay kề bên biển của quốc gia này.

+ Biên giới trên không và biên giới dưới lòng đất: Được luật biển quốc tế thừa nhận chung dưới dạng tập quán quốc tế trên cơ sở của đường biên giới trên bộ, trên biển. Tuân thủ những biên giới này là nghĩa vụ bắt buộc của tất cả các quốc gia.

 

Câu 58: Xác định biên giới quốc gia trong luật quốc tế:

  • Việc xác định biên giới quốc gia phải dựa trên các nguyên tắc của luật quốc tế, trong đó nguyên tắc thỏa thuận là nguyên tắc cao nhất trong xác định biên giới quốc gia.
  • Xác định biên giới trên bộ: Biên giới trên bộ được xác định thông qua các bước: hoạch định, phân giới và cắm mốc biên giới.

+ Hoạch định biên giới quốc gia: Đây là giai đoạn cực kỳ quan trọng với những hoạt động pháp lý nhằm xác định vị trí, hướng đi của đường biên giới. Toàn bộ việc hoạch định phải được tiến hành trên cơ sở tôn trọng chủ quyền của nhau, bình đẳng, các bên cùng có lợi.

+ Phân giới và cắm mộc thực địa: Phân giới là quá trình thực địa hóa đường biên giới trong hiệp định. Đây là công việc mang tính vật chất, cụ thể để đưa đường biên giới được hoạch định trong các văn bản, bản đồ ra thực địa, cố định nó bằng các mốc dấu quốc giới với các phương pháp kỹ thuật đo đạc chính xác.

  • Xác định biên giới quốc gia trên biển: là vạch đường để phân định vùng lãnh hải của quốc gia với vùng biển tiếp liền mà quốc gia ven bờ có chủ quyền. Sau khi xác định cụ thể đường biên giới biển, quốc gia phải công khai, chính thức và thể hiện rõ ràng trên hải đồ tỉ lệ lớn.

 

Câu 59: Các giai đoạn của quá trình hoạch định biên giới quốc gia.

– Đây là giai đoạn cực kỳ quan trọng với những hoạt động pháp lý nhằm xác định vị trí, hướng đi của đường biên giới.

– Yêu cầu:

  • Phải đưa ra được các nguyên tắc để làm cơ sở cho việc xác định đường biên giới.
  • Các điểm được lựa chọn để xác định vị trí, hướng đi của đường biên giới phải rõ rang, tránh mơ hồ hay gây khó dễ, gây tranh chấp cho quá trình phân giới, cắm mốc sau này. Yêu cầu việc lựa chọn phải vừa đạt độ chính xác cao, vừa phù hợp với các yếu tố địa hình thực tế.

– 2 hình thức:

  • Hoạch định biên giới mới: 2 loại chủ yếu:
  • Biên giới tự nhiên: được xác định dựa theo địa hình thực tế (núi, sông, hồ…). Ví dụ, địa hình sông biên giới có thể được xác định dựa trên bờ sông, đường trung tuyến của sông…
  • Biên giới nhân tạo: 2 loại: biên giới thiên văn (là đường biên giới được xác định theo các đường kinh, vĩ tuyến) và biên giới hình học (là đường biên giới được xác định bằng các đường hình học hoặc các đường thẳng nối 2 điểm xác định, hay đường vòng cung mà tâm điểm và bán kính đã được thỏa thuận).
    • Sử dụng các đường ranh giới đã có.

 

Câu 60. Các phương pháp hoạch định biên giới quốc gia

– Hoạch định biên giới mới: biên giới tự nhiên và biên giới nhân tạo

+ Biên giới tự nhiên: đa dạng, dựa theo địa hình thực tế (ao, hồ, sông ..), mỗi địa hình cụ thể có những nguyên tắc xác định khác nhau.

+ Biên giới nhân tạo: có 2 loại:

  • Biên giới thiên văn : là đường biên giới được xác định theo đường kinh tuyến, vĩ tuyến
  • Biên giới hình học: là đường biên giới được xđ bằng các đường hình học hoặc các đường thẳng nối 2 điểm xđ, hay đường vòng cung mà tâm điểm và bán kính đã được thỏa thuận

 

Câu 61: Quy chế pháp lý của biên giới quốc gia?

  • Do pl trong nước và ĐƯQT về biên giới mà quốc gia ký kết với các nước láng giềng có chung đường biên giới quy định.
  • Chế độ pháp lý của biên giới quốc gia bao gồm:

+ Những nguyên tắc và quy định chung về biên giới quốc gia.

+ Quy chế biên giới: qc qua lại, hoạt động ở khu vực biên giới; qc sử dụng nguồn nước, sử dụng song suối biên giới khai thác, khai thác tài nguyên…

+ Quy chế quản lý, bảo vệ biên giới

+ Quy chế giải quyết tranh chấp nảy sinh ở khu vực biên giới

  • Nguyên tắc chung: những vấn đề thuộc thẩm quyền của các cơ quan trung ương như quốc hội, chính phủ, theo nguyên tắc có đi có lại và tôn trọng sự bất khả xâm phạm của biên giới quốc gia. Mọi việc kiểm soát biên phòng, hải quan, ktra vệ sinh dịch tễ, thú y.. ở cửa khẩu nước nào thì theo quy định của pl quốc gia đó. Ngoài ra, pháp luật các nước đều quy định chặt chx quy chế bảo vệ biên giới quốc gia, chống lại các hành vi xâm nhập biên giới bất hợp pháp cũng như trừng trị nghiêm khắc các hành vi xâm phạm quy chế biên giới.

 

Câu 62. Nguồn của Luật biển quốc tế:

 

Xem lời giải tại đây: Nguồn của Luật biển quốc tế

 

Câu 63. Trình bày khái niệm và cách thức phân định các vùng biển thuộc chủ quyền và quyền chủ quyền các quốc gia ven biển.

 

1.Nội thuỷ

Nội thuỷ là vùng nước nằm phía bên trong của đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải, tại đó các quốc gia ven biển thực hiện chủ quyền hoàn toàn, tuyệt đối và đầy đủ như trên lãnh thổ đất liền. Điều 8 Công ước quy định: “Trừ trường hợp đã được quy định ở phần IV, các vùng nước ở phía bên trong đường cơ sở của lãnh hải thuộc nội thuỷ của quốc gia”. Phần IV – phần được loại trừ ở đây là phần quy định về quốc gia quần đảo, quy định: “Ở phía trong vùng nước quần đảo, quốc gia quần đảo có thể vạch những đường khép kín để hoạch định ranh giới nội thuỷ của mình theo đúng các điều 9, Điều 10, Điều 11” (Điều 50 của Công ước về hoạch định ranh giới nội thủy).

Vùng nước nội thuỷ bao gồm các vùng nước cảng biển, các vũng tàu, cửa sông, các vịnh, các vùng nước nằm kẹp giữa lãnh thổ đất liền và đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải.

Việc xác định đường cơ sở của quốc gia ven biển phải tuân thủ đúng Công ước về cách xác định đường cơ sở thông thường (Điều 5); về cách xác định đường cơ sở thẳng (Điều 7). Nếu việc xác định đường cơ sở sai so với công ước thì tàu thuyền nước ngoài vẫn được quyền đi qua không gây hại trên vùng nước đó theo quy định tại khoản 2 Điều 8 Công ước: “Khi một đường cơ sở được vạch ra theo đúng phương pháp được nói ở Điều 7 gộp vào nội thủy các vùng nước trước đó chưa được coi là nội thuỷ thì quyền đi qua không gây hại nói trong Công ước vẫn được áp dụng ở các vùng nước đó”.

  1. Lãnh hải

Chủ quyền của quốc gia ven biển được mở rộng ra ngoài lãnh thổ và nội thuỷ của mình, và trong mọi trường hợp một quốc gia quần đảo, ra ngoài vùng nước quần đảo đến một vùng biển tiếp liền gọi là lãnh hải. Chủ quyền này được mở rộng đến vùng trời trên lãnh hải, cũng như đến đáy và lòng đất dưới đáy của vùng biển này (Điều 2 Công ước);

Mọi quốc gia đều có quyền ấn định chiều rộng lãnh hải của mình; chiều rộng này không vượt quá 12 hải lý kể từ đường cơ sở được vạch ra theo đúng Công ước (Điều 3 Công ước); Ranh giới phía ngoài của lãnh hải là một đường mà mỗi điểm ở trên đường đó cách điểm gần nhất của đường cơ sở một khoảng cách bằng chiều rộng lãnh hải (Điều 4 Công ước);

  1. Vùng tiếp giáp lãnh hải

Vùng biển tiếp giáp với lãnh hải gọi là vùng tiếp giáp lãnh hải. Vùng tiếp giáp rộng 24 hải lý tính từ đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải (Điều 33 Công ước).

  1. Vùng đặc quyền kinh tế

Vùng đặc quyền kinh tế là một vùng nằm ở phía ngoài lãnh hải và tiếp liền với lãnh hải, đặt dưới chế độ pháp lý riêng quy định trong phần V – Vùng đặc quyền về kinh tế của Công ước Luật biển 1982, theo đó, các quyền và quyền tài phán của quốc gia ven biển và các quyền tự do của các quốc gia khác đều do các quy định thích hợp của Công ước điều chỉnh. Vùng đặc quyền về kinh tế không mở rộng ra quá 200 hải lý kể từ đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải (vì lãnh hải rộng 12 hải lý nên thực chất, vùng đặc quyền về kinh tế chỉ rộng 188 hải lý).

  1. Thềm lục địa

Điều 76 Công ước 1982, khoản 1 định nghĩa: “Thềm lục địa của quốc gia ven biển bao gồm phần đáy biển và lòng đất dưới đáy biển bên ngoài lãnh hải của quốc gia ven biển, trên toàn bộ phần kéo dài tự nhiên của lãnh thổ đất liền của quốc gia đó cho đến bờ ngoài của rìa lục địa, hoặc đến cách đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải 200 hải lý, khi mép ngoài của rìa lục địa của quốc gia đó ở khoảng cách gần hơn”.

Trên thực tế, rìa ngoài của thềm lục địa ở các khu vực có khác nhau: Có nơi hẹp, không đến 200 hải lý; nhưng có nơi rộng đến hàng trăm hải lý. Điều 76 khoản 5, 6, 7, 8 của Công ước Luật Biển 1982 quy định rất rõ: Thềm lục địa của quốc gia ven biển rộng tối thiểu 200 hải lý (kể cả khi thềm lục địa thực tế hẹp hơn 200 hải lý). Trong trường hợp khi rìa ngoài của thềm lục địa của một quốc gia ven biển kéo dài tự nhiên vượt quá khoảng cách 200 hải lý tính từ đường cơ sở, quốc gia ven biển có thể xác định ranh giới ngoài thềm lục địa của mình tới một khoảng cách không vượt quá 350 hải lý tính từ đường cơ sở hoặc cách đường đẳng sâu 2.500m một khoảng cách không vượt quá 100 hải lý, với điều kiện tuân thủ các quy định cụ thể về việc xác định ranh giới ngoài của thềm lục địa trong Công ước Luật Biển 1982 và phù hợp với các kiến nghị của Ủy ban Ranh giới thềm lục địa được thành lập trên cơ sở Phụ lục II của Công ước. Có nghĩa là quốc gia ven biển phải trình cho Ủy ban Ranh giới thềm lục địa của Liên hợp quốc báo cáo quốc gia kèm đầy đủ bằng chứng khoa học về địa chất và địa mạo của vùng đó. Sau đó, Ủy ban Ranh giới thềm lục địa của Liên hợp quốc sẽ xem xét, ra khuyến nghị.

 

Câu 64. Khái niệm và quy chế pháp lý của nội thủy

Nội thuỷ là vùng nước nằm phía bên trong của đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải, tại đó các quốc gia ven biển thực hiện chủ quyền hoàn toàn, tuyệt đối và đầy đủ như trên lãnh thổ đất liền. Trong vùng nước nội thủy, quốc gia ven biển có chủ quyền đối với toàn bộ tài nguyên sinh vật biển, trong đó có các loài thủy sản. Trong vùng nội thủy không tồn tại chế độ “lãnh thổ nổi” của một số tàu thuyền, tức là chế độ bất khả xâm phạm như đối với lãnh thổ của một quốc gia, mà một số loại tàu thuyền nước ngoài được đặt dưới thẩm quyền giám sát và kiểm soát tương đối của quốc gia ven biển (kiểm soát về trật tự, an ninh, cảnh sát, y tế, hàng hải). Tàu thuyền nước ngoài có thể bị khám xét trên boong, nếu có dấu hiệu vi phạm pháp luật của quốc gia ven biển.

Tuy nhiên, đối với tàu quân sự, quốc gia ven biển không có quyền giải quyết các vấn đề tranh chấp dân sự giữa các thủy thủ trên tàu, mà luật của của nước tàu mang cờ sẽ giải quyết các tranh chấp này, trừ trường hợp thuyền trưởng có yêu cầu cụ thể. Quốc gia có cảng sẽ có thẩm quyền nhất định đối với các hành vi vi phạm hình sự xảy ra trên boong tàu nước ngoài đậu trên vùng nội thủy của mình. Chính quyền nước sở tại sẽ có quyền tiến hành điều tra và truy bắt tội phạm trên tàu.

Ngoài ra, vùng nước hoặc vịnh lịch sử là các vùng biển không phải nội thủy nhưng do tính chất lịch sử của mình, chúng được hưởng quy chế nội thủy. Đối với Việt Nam, theo tuyên bố của chính phủ nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam ngày 12/5/1977, thì vùng nước phía trong đường cơ sở và giáp với bờ biển, hải đảo của Việt Nam là nội thủy của nước Cộng Hòa Xã Hội Chủ Nghĩa Việt Nam. Theo luật pháp quốc tế, thì Việt Nam thực hiện chủ quyền hoàn toàn, tuyệt đối với nguồn lợi thủy sản ở vùng nước nội thủy.

 

Câu 65. Khái niệm Lãnh hải và quy chế pháp lý của lãnh hải

Các quốc gia ven biển có chủ quyền đối với lãnh hải của mình. Chủ quyền đối với đáy biển và lòng đất dưới đáy biển của lãnh hải là tuyệt đối. Chủ quyền đối với vùng trời phía trên lãnh hải cũng là tuyệt đối. Tuy nhiên, chủ quyền đối với vùng nước lãnh hải không được tuyệt đối như trong nội thủy bởi vì ở lãnh hải của quốc gia ven biển, tàu thuyền của các quốc gia khác được quyền đi qua không gây hại

Quốc gia ven biển có quyền ban hành các quy định để kiểm soát và giám sát tàu thuyền nước ngoài thực hiện việc qua lại lãnh hải của mình trong một số vấn đề (an toàn hàng hải, điều phối giao thông đường biển; bảo vệ các thiết bị, công trình, hệ thống đảm bảo hàng hải; bảo vệ tuyến dây cáp và ống dẫn ở biển; bảo tồn tài nguyên sinh vật biển; ngăn ngừa vi phạm pháp luật của quốc gia ven biển liên quan đến đánh bắt hải sản; bảo vệ môi trường biển; nghiên cứu khoa học biển; và ngăn ngừa các vi phạm về hải quan, thuế khóa, nhập cư, y tế) và quy định hành lang để tàu thuyền đi qua .

 

Câu 66. Chế định về đường cơ sở trong Luật biển quốc tế

Đường cơ sở là cách gọi ngắn của từ “đường cơ sở dùng để tính chiều rộng của lãnh hải”. Do sau này đường cơ sở này còn là căn cứ để xác định ranh giới của tất cả các vùng biển còn lại nên người ta có xu hướng gọi tắt. Theo cách hiểu trực quan nhất, đường cơ sở dùng để tính chiều rộng của lãnh hải chính là đường ranh giới bên trong của lãnh hải. Theo Công ước Luật biển 1982, có hai loại đường cơ sở: đường cơ sở thông thường và đường cơ sở thẳng.

– Đường cơ sở thông thường “… là ngấn nước triều thấp nhất dọc theo bờ biển như được thể hiện trên các hải đồ tỷ lệ lớn đã được quốc gia ven biển chính thức công nhận” (Điều 5, Công ước Luật biển 1982).

– Đường cơ sở thẳng là đường cơ sở nối liền các điểm thích hợp và được áp dụng “ở những nơi nào bờ biển bị khoét sâu và lồi lõm, hoặc nếu có một chuỗi đảo nằm sát ngay và chạy dọc theo bờ biển”, hoặc “ở nơi nào bờ biển cực kỳ không ổn định do có một châu thổ và do những điều kiện tự nhiên khác” (Điều 7, Công ước Luật biển 1982).

Việc vạch đường cơ sở thẳng phải tuân thủ hai điều kiện:

+ Tuyến đường cơ sở thẳng vạch phải đi theo xu hướng chung của bờ biển, và

+ Các vùng biển ở bên trong đường cơ sở này phải gắn với đất liền đủ đến mức đặt dưới chế độ nội thủy, nghĩa là tuyến đường cơ sở thẳng vạch ra không được cách xa bờ.

Khi vạch ra đường cơ sở thẳng phải tuân thủ theo các hạn chế sau:

+ Các bãi cạn lúc nổi, lúc chìm không được chọn làm các điểm cơ sở, trừ trường hợp ở đó có những đèn biển hoặc các thiết bị tương tự thường xuyên nhô lên khỏi mặt nước, hoặc việc kẻ đường cơ sở thẳng đó đã được sự thừa nhận chung của quốc tế;

+ Khi vạch đường cơ sở thẳng phải lưu ý không được làm cho lãnh hải của một quốc gia khác bị tách khỏi biển cả hay một vùng đặc quyền về kinh tế.

– Đường cơ sở quần đảo: là đường cơ sở thẳng nối các điểm ngoài cùng của các đảo xa nhất và các bãi đá nổi xa nhất của quần đảo. Đường cơ sở thẳng này phải bảo đảm các điều kiện:

+ Khu vực trong đường cơ sở quần đảo phải có tỷ lệ diện tích nước so với đất, kể cả vành đai san hô, từ tỷ số 1/1 đến 9/1.

+ Chiều dài các đường cơ sở này không vượt quá 100 hải lý; có thể có tối đa 3% tổng số đường cơ sở dài quá 100 hải lý nhưng cũng không được quá 125 hải lý.

+ Tuyến đường cơ sở không được tách xa rõ rệt đường bao quanh chung của hòn đảo.

Đường cơ sở quần đảo không được phép làm cho lãnh hải của một quốc gia khác tách rời khỏi biển cả hay vùng đặc quyền về kinh tế.

Đường cơ sở không phải là đường biên giới quốc gia trên biển, nhưng nó là cơ sở để xác định đường biên giới đó. Đường biên giới quốc gia trên biển chính là đường song song với đường cơ sở và cách đường cơ sở một khoảng cách vừa bằng chiều rộng của lãnh hải.

 

Câu 67. Trình bày quyền “đi qua không gây hại” trong Luật biển quốc tế

“Đi qua nhưng không gây hại” là một quyền dành riêng cho tàu thuyền nước ngoài tại lãnh hải của một quốc gia ven biển. Điều 17, Công ước Luật Biển 1982 quy định: “Với điều kiện phải chấp hành công ước, tàu thuyền của tất cả các quốc gia, có biển hay không có biển, đều được hưởng quyền đi qua không gây hại trong lãnh hải”.

Đi qua lãnh hải ở đây được hiểu là các quốc gia khác có quyền đi ngang qua lãnh hải của quốc gia ven biển mà không vào nội thủy, không đậu lại tại các công trình cảng hay một vũng tàu ở bên ngoài nội thủy; đi vào hoặc rời khỏi nội thủy, đậu lại hay rời khỏi một vũng tàu hay một công trình cảng ở ngoài nội thủy. Việc đi qua này phải được tiến hành liên tục, nhanh chóng. Các tàu thuyền nước ngoài chỉ có thể dừng lại và thả neo khi gặp những sự cố thông thường về hàng hải hoặc vì một trường hợp bất khả kháng, hay mắc nạn, hoặc vì mục đích cứu giúp người hay tàu thuyền, phương tiện bay đang lâm nguy hoặc mắc nạn. Sau khi các sự biến trên kết thúc, tàu thuyền nước ngoài phải tiếp tục hành trình liên tục và nhanh chóng.

Đi qua không gây hại là khi việc đi qua đó không làm phương hại đến hòa bình, trật tự hay an ninh của quốc gia ven biển. Việc đi qua không gây hại phải được thực hiện theo đúng với các quy định của Công ước Luật Biển 1982 và các quy tắc khác của pháp luật quốc tế.

Việc đi qua của tàu thuyền nước ngoài bị coi là phương hại đến hòa bình, trật tự, an ninh của quốc gia ven biển nếu như ở trong lãnh hải tàu, thuyền nước ngoài tiến hành một trong bất kỳ hành động nào sau đây: Đe dọa hoặc dùng vũ lực chống lại chính quyền, toàn vẹn lãnh thổ hoặc độc lập chính trị của quốc gia ven biển hay dùng mọi cách khác trái với các nguyên tắc của pháp luật quốc tế đã được nêu trong Hiến chương Liên hợp quốc; luyện tập hoặc diễn tập với bất kỳ kiểu loại vũ khí nào; thu nhập tình báo gây thiệt hại cho quốc phòng hay an ninh của quốc gia ven biển; phóng đi, tiếp nhận hay xếp lên tàu các phương tiện bay; phóng đi, tiếp nhận hay xếp lên tàu các phương tiện quân sự; tuyên truyền nhằm làm hại đến quốc phòng hay an ninh của quốc gia ven biển; xếp hoặc dỡ hàng hóa, tiền bạc hay đưa người lên xuống tàu trái với các luật và quy định về hải quan, thuế khóa, y tế hoặc nhập cư của quốc gia ven biển; gây ô nhiễm cố ý và nghiêm trọng, vi phạm công ước; đánh bắt hải sản; nghiên cứu hay đo đạc; làm rối loạn hoạt động của mọi hệ thống giao thông liên lạc hoặc mọi trang thiết bị hay công trình khác của quốc gia ven biển; mọi hoạt động khác không trực tiếp quan hệ đến việc đi qua.

 

Câu 68. Khái niệm và chế độ pháp lý của Vùng đặc quyền kinh tế

Theo Công ước Luật Biển 1982, vùng đặc quyền kinh tế là một vùng nằm ở phía ngoài lãnh hải và tiếp liền với lãnh hải, đặt dưới chế độ pháp lý riêng quy định trong phần V – Vùng đặc quyền về kinh tế của Công ước Luật Biển 1982.

Theo Điều 56 của Công ước Luật Biển năm 1982, trong vùng đặc quyền kinh tế của mình, các quốc gia ven biển có:

+ Quyền thuộc chủ quyền về việc thăm dò khai thác, bảo tồn và quản lý các tài nguyên thiên nhiên, sinh vật hoặc không sinh vật, của vùng nước bên trên đáy biển, của đáy biển và lòng đất dưới đáy biển, cũng như về những hoạt động khác nhằm thăm dò và khai thác vùng này vì mục đích kinh tế, như việc sản xuất năng lượng từ nước, hải lưu và gió.

+ Quyền tài phán đối với việc lắp đặt và sử dụng các đảo nhân tạo, các thiết bị, công trình; nghiên cứu khoa học biển; bảo vệ và giữ gìn môi trường biển.

Công ước Luật Biển năm 1982 còn quy định, trong vùng đặc quyền kinh tế của quốc gia ven biển, tất cả các quốc gia, bất kể là quốc gia có biển hay không có biển, trong những điều kiện do các quy định thích hợp của Công ước Luật Biển năm 1982 trù định, đều được hưởng 3 quyền tự do cơ bản: Quyền tự do hàng hải; Quyền tự do hàng không; Quyền tự do đặt dây cáp và ống dẫn ngầm.

Trong khi thực hiện quyền chủ quyền và các quyền tài phán của mình, quốc gia ven biển phải tôn trọng các quyền tự do của các quốc gia khác. Ngược lại, các quốc gia trong khi thực hiện các quyền tự do biển cả được phép trong vùng đặc quyền về kinh tế của quốc gia ven biển phải tôn trọng luật pháp và quy định của quốc gia ven biển trong các lĩnh vực thuộc thẩm quyền quốc gia đó. Quốc gia ven biển có trách nhiệm trong việc quản lý bền vững tài nguyên sinh vật và bảo vệ môi trường biển.

 

Câu 69. Trình bày khái niệm và quy chế pháp lý của thềm lục địa

  1. Khái niệm thềm lục địa:

Thềm lục địa của một quốc gia ven biển bao gồm đáy biển và long đất dưới đáy biển bên ngoài lãnh hải của quốc gia ven biển trên toàn bộ phần kéo dài tự nhiên của lãnh thổ đất liền của quốc gia đó cho đến bờ ngoài của rìa lục địa hoặc đến cách đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải 200 hải lý, khi bờ ngoài của rìa lục địa của quốc gia này ở khoảng cách gần hơn.

  1. Quy chế pháp lý:

– Các quốc gia ven biển thực hiện các quyền đối với thềm lục địa về mặt thăm dò và khai thác tài nguyên thiên nhiên của mình. Đây là đặc quyền, các quốc gia khác ko đc xâm phạm

– Các quyền của các quốc gia ven biển đối với thềm lục địa ko phụ thuộc vào sự chiếm hữu thật sự hay danh nghĩa cũng như vào bất cứ tuyên bố rõ rang nào

– Các quốc gia ven biển ko chỉ có quyền đối với các tài nguyên của thềm lục địa mà còn có quyền đối với cả chính thềm lục địa. Có quyền cho phép khoan ở chính thềm lục địa với bất kỳ một mục đích gì.

– Có quyền tài phán với các đảo nhân tạo, các thiết bị công trình trên thềm lục địa, nghiên cứu khoa học biển, bảo vệ và giữ gìn môi trường biển.

– Trong khi thực hiện quyền của mình, các quốc gia ven biển có nghĩa vụ tôn trọng quyền của các quốc gia khác.

– Quy chế pháp lý của thềm lục địa khẳng định các quyền của quốc gia ven biển đối với thềm lục địa không đụng chạm đến chế độ pháp lý của vùng nước ở phía trên hay vùng trời trên vùng nước này. Do đó, quốc gia ven biển thực hiện các quyền của mình đối với thềm lục địa không được gây thiệt hại đến hàng hải hay các quyền và các tự do khác của các quốc gia khác đã được luật biển thừa nhận.

 

Câu 70. So sánh khái niệm thềm lục địa trong công ước Gionevo 1958 và thềm lục địa trong công ước biển 1982.

Công ước gionevo 1958 Công ước luật biển 1982
Khái niệm thềm lục địa trong công ước 1958 đưa ra không thực tiễn, bất hợp lý và không công bằng. Thềm lục địa được hiểu là đáy và long đất dưới đáy của các khu vực ngầm dưới biển, tiếp giáp với bờ biển nhưng nằm ngoài lãnh hải và ra đến độ sâu 200 mét nước hoặc vượt ra ngoài giới hạn đó ra đến độ sâu cho phép khai thác được tài nguyên thiên nhiên của các khu vực ngầm dưới đáy biển đó. Khái niệm thềm lục địa trong công ước 1982 đưa ra định nghĩa công bằng hơn. Thêm lục địa của một quốc gia bao gồm: đáy biển và long đất dưới đáy biển bên ngoài lãnh hải của quốc gia ven biển trên toàn bộ phần kéo dài tự nhiên của lãnh thổ đất liền của quốc gia đó cho đến bờ ngoài của rìa lục địa hoặc đến cách đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải 200 hải lý, khi bờ ngoài của rìa lục địa của quốc gia này ở khoảng cách gần hơn.

 

Câu 71. Các quy định của công ước luật biển 1982 về ranh giới bên ngoài của thềm lục địa và chế độ pháp lý của thềm lục địa.

– Khi bờ ngoài của rìa lục địa của một quốc gia ven biển kéo dài tự nhiên vượt quá 200 hải lý tính từ đường cơ sở, quốc gia ven biển có thể xác định ranh giới ngoài của mình theo hai cách:

+ Theo bề dày trầm tích: đường vạch nối các điểm cố định tận cùng nào mà bề dày lớp đá trầm tích ít nhất cũng bằng một phần trăm khoảng cách từ điểm được xét cho tới chân dốc lục địa

+ Hoặc theo khoảng cách: đường vạch nối các điểm cố định ở cách chân dốc lục địa nhiều nhất 60 hải lý.

– Tuy nhiên thì ranh giới ngoài này ko được vượt quá 350 hải lý tính từ đường cơ sở hoặc cách đường đẳng sâu 2500 m một khoảng cách ko vượt quá 100 hải lý.

– Quyền lợi của các quốc gia các vùng thềm lục địa rộng còn bị hạn chế bởi hai quy định:

+ Khi xác định vùng biển ngoài cầ phải xác định rõ tọa độ, thong báo các thong tin về các ranh giới ngoài của thềm lục địa cho Ủy ban ranh giới thềm lục địa

+ Quốc gia có thềm lục địa mở rộng quá 200 hải lý kể từ đường cơ sở phải có nghĩa vụ đóng góp bằng tiền hay bằng hiện vật về việc khai thác các tài nguyên thiên nhiên không sinh vật của thềm lục địa nằm ngoài 200 hải lý kể từ đường cơ sở.

 

Câu 72. So sánh quy chế pháp lý của thềm lục địa và vùng đặc quyền kinh tế.

  1. Giống nhau:

– Các quốc gia ven biển đều có quyền chủ quyền đối với việc khai thác các lợi ích kinh tế của vùng đặc quyền kinh tế và vùng thềm lục địa

+ Vùng đặc quyền kinh tế: quyền thăm dò và khai thác, bảo tồn và quản lý các tài nguyên thiên nhiên bao gồm tài nguyên sinh vật (chủ yếu là cá, tôm) hoặc tài nguyên phi sinh vật (chủ yếu là dầu khí) của vùng nước này, của đáy biển và lòng đất dưới đáy biển. Quốc gia ven biển còn có quyền thực hiện những hoạt động khác vì mục đích kinh tế (như sản xuất năng lượng từ nước, hải lưu và gió).

+ Thềm lục địa: quyền thăm dò và khai thác, bảo tồn và quản lý tài nguyên thiên nhiên (tài nguyên khoáng sản, tài nguyên phi sinh vật – chủ yếu là dầu khí và tài nguyên sinh vật – chủ yếu là cá, tôm).

– Các quốc gia ven biển đều có quyền tài phán đối với các hoạt động khác diễn ra trên vùng đặc quyền kinh tế và vùng thềm lục địa của mình

+ Vùng đặc quyền kinh tế: quyền tài phán về việc lắp đặt và sử dụng các đảo nhân tạo, các thiết bị và công trình nghiên cứu khoa học về biển, bảo vệ môi trường biển. Quốc gia ven biển có quyền thi hành mọi biện pháp cần thiết, kể cả việc khám xét, kiểm tra, bắt giữ và khởi tố tư pháp để bảo đảm việc tôn trọng luật pháp của mình. Còn các quốc gia khác thì có quyền tự do hàng hải, tự do hàng không; tự do lắp đặt dây cáp và ống dẫn ngầm. Khi cần đặt dây cáp, đường ống, quốc gia đó phải thông báo và thỏa thuận với quốc gia ven biển. Các quốc gia khác cũng được tự do sử dụng biển vào các mục đích khác hợp pháp về mặt quốc tế.

+ Thềm lục địa: các quốc gia ven biển có quyền tài phán đối với các đảo nhân tạo, các thiết bị, công trình trên thềm lục địa, quyền tài phán về nghiên cứu khoa học trên biển, bảo vệ và giữ gìn môi trường biển. Các nước khác có quyền lắp đặt dây cáp và ống dẫn ngầm. Trước khi thực hiện họ phải thỏa thuận với quốc gia ven biển về tuyến đường đi của dây cáp và ống dẫn…

  1. Khác nhau:
Vùng đặc quyền kinh tế Thềm lục địa
Các quốc gia ven biển phải tuyên bố yêu sách của mình trong trường hợp nước này không khai thác hết được nguồn tài nguyên sinh vật với mức độ chấp nhận được. Quốc gia ven biển có thể cho các quốc gia khác như quốc gia không có biển, quốc gia bất lợi về mặt địa lý tiến hành khai thác phần tài nguyên sinh vật dư thừa trong vùng đặc quyền kinh tế của mình. Các quyền của quốc gia ven biển đối với vùng đặc quyền kinh tế phụ thuộc vào tuyên bố của nước họ khi ko khai thác được hết tài nguyên. Quyền của quốc gia ven biển đối với thềm lục địa thì ko phụ thuộc vào bất cứ một tuyên bố, một sự chiếm hữu thật sự hay danh nghĩa nào cả. Nói nôm na ra là, nếu các nước ven biển không khai thác được hết tài nguyên ở thềm lục địa thì vẫn cứ để đấy, không có nghĩa vụ tuyên bố hay thỏa thuận với một nước nào khác để cho họ được phép khai thác tài nguyên trên thềm lục địa của mình như đối với vùng đặc quyền kinh tế.

 

Câu 73. Chế độ pháp lý của vùng

– Vùng và tài nguyên của nó là di sản chung của loài người, điều này được thể hiện:

+ Vùng và tài nguyên của vùng ko phải là đối tượng của việc chiếm hữu

+ Vùng được sử dụng vào mục đích hoàn toàn hòa bình

+ Mọi hoạt động trong vùng được tiến hành vì lợi ích của toàn thể loài người. Việc thăm dò, khai thác các tài nguyên của vùng được tiến hành thong qua một tổ chức quốc tế gọi là cơ quan quyền lực quốc tế. Cơ quan này bảo đảm việc phân chia công bằng, trên cơ sở ko phân biệt đối xử những lợi ích tài chính và những lợi ích kinh thế khác do những hoạt động tiến hành trong vùng, thong qua bộ máy của mình.

 

Câu 74. Chế độ pháp lý của biển quốc tế

– Tất cả các nước có quyền tự do sử dụng vùng biển quốc tế theo nguyên tắc tự do biển cả. Quyền tự do biển cả bao hàm cả quyền và nghĩa vụ của tàu thuyền khi hoạt động trên biển quốc tế. VD: quyền miễn trừ tài phán đối với các tàu quân sự và các tàu của nhà nước ko dùng vào mục đích thương mại, các quyền cảnh sát trên biển, quyền truy đuổi…

– Ngoài ra, các quốc gia còn có nghĩa vụ trấn áp việc buôn bán nô lệ, nạn cướp biển, buôn bán các chất ma túy, các chất kích thích, phát song ko được phép từ biển cả và nghĩa vụ giúp đỡ bất kì ai nguy khốn trên biển.

 

Câu 75: Khái niệm và quy chế pháp lý của khu vực đáy biển và lòng đất dưới đáy biển quốc tế.

  1. Khái niệm.

Khu vực đáy biển và lòng đất dưới đáy biển quốc tế gọi là “Vùng” – là đáy biển và lòng đất dưới đáy biển nằm bên ngoài giới hạn quyền tài phán quốc gia (tức nằm ngoài các vùng biển thuộc quyền tài phán của quốc gia ven biển)

Tài nguyên của “Vùng” gồm các tài nguyên khoáng sản ở thể rắn, lỏng, khí tại chỗ, ở đáy đại dương hoặc lòng đất duwois đáy.

  1. Quy chế pháp lý (Theo điều 137, 138 Công ước Biển và Giáo trình)

– Vùng (tức “khu vực đáy biển và lòng đất dưới đáy biển quốc tế”) và tài nguyên của vùng không phải đối tượng của việc chiếm hữu (tham khảo khoản 1 Đ. 137).

– Vùng được sử dụng vào mục đích hòa bình (tham khảo Đ. 138)

– Hoạt động trong vùng được tiến hành vì lợi ích của nhân loại. “Cơ quan quyền lực quốc tế” là cơ quan quản lý vùng (phân chia công bằng các lợi ích do các hoạt động được tiến hành trong vùng)

 

Câu 76: Quyền miễn trừ của tàu chiến và tàu nhà nước phục vụ mục đích công cộng trong luật biển quốc tế.

  1. Khái niệm “tàu chiến” (xem cho biết) (Đ. 29 Công ước Biển):

“tàu chiến” là mọi tàu thuyền thuộc lực lượng vũ trang của một quốc gia và mang dấu hiệu bên ngoài đặc trưng của các tàu thuyền quân sự thuộc quốc tịch nước đó; do một sĩ quan hải quân phục vụ quốc gia đó chỉ huy, người chỉ huy này có tên trong danh sách các sĩ quan hay trong một tài liệu tương đương; và đoàn thủy thủ phải tuân theo các điều lệnh kỷ luật quân sự.

  1. Các quy định của Công ước Biển 1982 liên quan đến quyền miễn trừ với tàu chiến và tàu nhà nước phục vụ mục đích công cộng: (xem cho biết)

– Điều 32: Các quyền miễn trừ của các tàu chiến và các tàu khác của Nhà nước dùng vào những mục đích không thương mại (tàu nhà nước phục vụ mục đích công cộng) (Phần II – Lãnh hải)

Không một quy định nào của Công ước đụng chạm đến các quyền miễn trừ mà các tàu chiến và các tàu khác của Nhà nước dùng vào những mục đích không thương mại được hưởng, ngoài những ngoại lệ ở Tiểu mục A (Quy tắc chung với tất cả tàu thuyền trong việc thực hiện “đi qua không gây hại trong lãnh hải”) và ở các điều 30 (về trường hợp tàu chiến không tuân thủ các luật và quy định của quốc gia ven biển) và 31 (về trách nhiệm của quốc gia mà tàu mang cờ đối với hành động của một tàu chiến hay một tàu khác của Nhà nước),

– Điều 95: Quyền miễn trừ của các tàu chiến trên biển cả:

Các tàu chiến trên biển cả được hưởng quyền miễn trừ hoàn toàn về tài phán của bất kỳ quốc gia nào khác ngoài quốc gia mà tàu mang cờ.

– Điều 96: Quyền miễn trừ của các tàu thuyền chỉ dùng cho một cơ quan Nhà nước không có tính chất thương mại (tức tàu nhà nước phục vụ mục đích công cộng):

Các tàu thuyền của Nhà nước hay do Nhà nước khai thác và chỉ dùng cho một cơ quan Nhà nước không có tính chất thương mại (tức tàu nhà nước phục vụ mục đích công cộng) trên biển cả được hưởng quyền miễn trừ hoàn toàn về tài phán của bất kỳ quốc gia nào khác ngoài quốc gia mà tàu mang cờ.

– Điều 236: Việc miễn trừ có tính chất chủ quyền (Phần XII – Bảo vệ và giữ gìn môi trường biển)

Các quy định của Công ước liên quan đến việc bảo vệ và gìn giữ môi trường biển không áp dụng đối với các tàu chiến, các tàu thuyền công vụ không có tính chất thương mại (tức tàu nhà nước phục vụ mục đích công cộng).

  1. Tổng kết:

– Tàu chiến và tàu nhà nước phục vụ mục đích công cộng trên biển cả được hưởng quyền miễn trừ hoàn toàn về tài phán của bất kỳ quốc gia nào khác ngoài quốc gia mà tàu mang cờ. (Đ. 95 + 96)

– Tàu chiến và tàu nhà nước phục vụ mục đích công cộng không bị áp dụng quy định của Công ước liên quan đến việc bảo vệ và giữ gìn môi trường biển. (Đ. 236)

– Ngoại lệ: Tàu chiến và tàu nhà nước phục vụ mục đích công cộng khi đi qua lãnh hải quốc gia khác bị áp dụng “Quy tắc chung với tất cả tàu thuyền trong việc thực hiện đi qua không gây hại trong lãnh hải”, quy định về “Trường hợp tàu chiến không tuân thủ các luật và quy định của quốc gia ven biển” và về “Trách nhiệm của quốc gia mà tàu mang cờ đối với hành động của một tàu chiến hay một tàu khác của Nhà nước”. (Đ. 32)

 

Câu 77: Các hình thức giải quyết tranh chấp theo Công ước luật biển năm 1982.

  1. Quy định của Công ước (Phần XV – Giải quyết các tranh chấp)

– Điều 280: Giải quyết các tranh chấp bằng bất kỳ phương pháp hòa bình nào (bất kỳ hình thức nào) do các bên lựa chọn:

Không một quy định nào của phần này ảnh hưởng đến quyền của các quốc gia thành viên đi đến thỏa thuận giải quyết vào bất cứ lúc nào, bằng bất kỳ phương pháp hòa bình nào theo sự lựa chọn của mình một vụ tranh chấp xảy ra giữa họ và vấn đề giải thích hay áp dụng Công ước.

– Điều 281. Thủ tục (hình thức giải quyết tranh chấp) phải tuân theo khi các bên không đạt tới một cách giải quyết:

Khi các quốc gia thành viên tham gia và một vụ tranh chấp liên quan đến việc giải thích hay áp dụng Công ước đã thỏa thuận tìm cách giải quyết tranh chấp này bằng một phương pháp hòa bình theo sự lựa chọn của mình, thì các thủ tục được trù định trong phần này chỉ được áp dụng nếu người ta không đạt được một cách giải quyết bằng phương pháp này và nếu sự thỏa.

– Điều 287: Việc lựa chọn thủ tục (hình thức giải quyết tranh chấp)

[…] Một quốc gia được quyền tự do lựa chọn một hay nhiều biện pháp (hình thức giải quyết tranh chấp) sau đây để giải quyết các tranh chấp có liên quan đến việc giải thích hay áp dụng Công ước:

+ Tòa án quốc tế về Luật biển;

+ Toà án quốc tế;

+ Một tòa trọng tài;

+ Một tòa trọng tài đặc biệt để giải quyết một hay nhiều loại tranh chấp đã được qui định rõ trong đó.

  1. Tổng kết.

– Trường hợp 1: các quốc gia được tự do lựa chọn bất kỳ hình thức (hòa bình) giải quyết tranh chấp nào (VD: thương lượng; hòa giải…)

– Trường hợp 2: các quốc gia không chọn lựa được hình thức giải quyết tranh chấp một cách hòa bình hoặc hết thời hạn do hai bên thỏa thuận mà tranh chấp không được giải quyết thì áp dụng hình thức giải quyết tranh chấp được quy định tại Công ước Luật biển 1982:

+ Tòa án quốc tế về Luật biển;

+ Toà án quốc tế;

+ Một tòa trọng tài;

+ Một tòa trọng tài đặc biệt để giải quyết một hay nhiều loại tranh chấp đã được qui định rõ trong đó (có thể lựa chọn áp dụng trong trường hợp tranh chấp liên quan việc đánh bắt hải sản; việc bảo vệ và gìn giữ môi trường biển; việc nghiên cứu khoa học biển; hàng hải)

 

Câu 78: Quy định của Công ước luật biển năm 1982 về việc xử lý cướp biển.

  1. Định nghĩa “cướp biển” (xem cho biết) (Theo Đ. 101 Công ước Biển 1982):

Một trong những hành động sau đây là hành động cướp biển:

  1. a) Mọi hành động trái phép dùng hành động hay bắt giữ hoặc bất kỳ sự cướp phá nào do thủy thủ hoặc hành khách trên một chiếc tàu hay một phương tiện bay tư nhân gây nên, vì những mục đích riêng tư, và nhằm:
  2. Chống lại một chiếc tàu hay một phương tiện bay khác, hay chống lại những người hay của cải ở trên con tàu hoặc phương tiện bay đỗ ở biển cả;
  3. Chống lại một chiếc tàu hay một phương tiện bay, người hay của cải, ở một nơi không thuộc quyền tài phán của một quốc gia nào;
  4. b) Mọi hành động tham gia có tính chất tự nguyện vào việc sử dụng một chiếc tàu hay một phương tiện bay, khi người tham gia biết từ những sự việc rằng chiếc tàu hay phương tiện bay đó là một tàu hay phương tiện bay cướp biển;
  5. c) Mọi hành động nhằm xúi giục người khác phạm những hành động được xác định ở điểm a hoặc b hay phạm phải với chủ định làm dễ dàng cho các hành động đó.
  6. Quy định của Công ước Luật biển 1982 về việc xử lý cướp biển:

– Điều 105: Bắt giữ một chiếc tàu hay phương tiện bay cướp biển

Mọi quốc gia ở biển cả, hay ở bất cứ nơi nào khác không thuộc quyền tài phán của bất kỳ quốc gia nào, đều có thể bất giữ một chiếc tàu hay một phương tiện bay đã trở thành cướp biển, hoặc một chiếc tàu hay một phương tiện bay bị chiếm đoạt sau một hành động cướp biển và đang nằm trong tay bọn cướp biển, và đều có thể bắt giữ người và của cải ở trên con tàu hay phương tiện bay đó. Các tòa án của quốc gia đã tiến hành việc bắt đó có thể công bố các hình phạt cũng như các biện pháp áp dụng đối với chiếc tàu, phương tiện bay hay của cải, trừ những người lương thiện trong cuộc.

– Điều 107: Các tàu và phương tiện bay có đủ tư cách để thực hiện việc bắt giữ vì lý do cướp biển

Chỉ có các tàu chiến hay phương tiện bay quân sự, hoặc các tàu thuyền hay phương tiện bay khác mang các dấu hiện bên ngoài chứng tỏ rõ ràng là của một cơ quan Nhà nước và được tiến hành nhiệm vụ này, mới có thể thực hiện việc bắt giữ vì lý do cướp biển.

  1. Tổng kết:

Thẩm quyền xử lý cướp biển:

– Tàu chiến, phương tiện bay quân sự, tàu nhà nước có thẩm quyền của bất cứ quốc gia nào được phép bắt giữ cướp biển tại nơi không thuộc quyền tài phán của quốc gia nào (VD: biển cả)

– Tòa án (của quốc gia tiến hành bắt giữ cướp biển) áp dụng các biện pháp xử lý đối với cướp biển.

 

Câu 79: Các văn bản quy phạm pháp luật chủ yếu của Việt Nam về biển.

– Tuyên bố của Chính phủ nước CHXNCN Việt Nam về lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền về kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam tháng 5/1977.

– Tuyên bố của Chính phủ nước CHXHCN Việt Nam về đường cơ sở dùng để tính chiều rộng lãnh hải Việt Nam 1982.

– Luật Biên giới quốc gia 2003.

– Bộ luật Hàng hải 2005 (thay thế Bộ luật Hàng hải 1990)

– Luật liên quan: Luật Dầu khí 1993; Luật Thủy sản 2003…

 

Câu 80: Nêu các vùng biển thuộc chủ quyền quốc gia của Việt Nam.

Theo Điều 1 – “Tuyên bố của Chính phủ nước CHXNCN Việt Nam về lãnh hải, vùng tiếp giáp, vùng đặc quyền về kinh tế và thềm lục địa của Việt Nam tháng 5/1977”:

+ Lãnh hải của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam rộng 12 hải lý, ở phía ngoài đường cơ sở nối liền các điểm nhô ra nhất của bờ biển và các điểm ngoài cùng của các đảo ven bờ của Việt Nam tính từ ngấn nước thuỷ triều thấp nhất trở ra.

+ Vùng biển ở phía trong đường cơ sở và giáp với bờ biển là nội thuỷ của nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam.

+ Nước Cộng hoà xã hội chủ nghĩa Việt Nam thực hiện chủ quyền đầy đủ và toàn vẹn đối với lãnh hải của mình cũng như đối với vùng trời, đáy biển và lòng đất dưới đáy biển của lãnh hải.

Vậy các vùng biển thuộc chủ quyền quốc gia của Việt Nam gồm nội thủy và lãnh hải.

 

Câu 81: Pháp luật Việt Nam về các vùng biển thuộc chủ quyền và quyền chủ quyền?

– Trong tình hình hiện nay, Việt Nam cần sớm nâng cấp Tuyên bố của Chính phủ về các vùng biển lên tầm Luật quốc gia. Các văn bản pháp lý hiện hành của Việt Nam mới chỉ nêu những nguyên tắc chung về xác định phạm vi, chế độ pháp lý của của vùng biển và thềm lục địa Việt Nam, chưa cụ thể hóa công tác quản lý nhà nước về biển, nên hiệu lực pháp lý còn thấp. Hơn nữa, Nhà nước ta chưa có một văn bản luật mang tính tổng thể nhằm :

+ Xác định phạm vi, chế độ pháp lý của từng vùng biển và thềm lục địa Việt Nam;

+ Quy định các nội dung quản lý nhà nước về biển;

+ Bảo vệ chủ quyền, quyền chủ quyền, quyền tài phán và lợi ích quốc gia trên biển;

+ Vấn đề bảo vệ quốc phòng, an ninh, kinh tế – xã hội, giữ gìn và bảo vệ môi trường biển.

– Các quy định tiến bộ cuả luật biển quốc tế, đặc biệt là Công ước Luật biển 1982 mà nước ta là thành viên từ năm 1994 chưa được nội luật hóa. Tuyên bố 1977 và Tuyên bố 1982 mới chỉ là văn bản cấp Chính phủ và đã bộc lộ một số hạn chế so với nội dung của Công ước Luật biển 1982.

– Công tác quản lý nhà nước về biển còn nhiều bất cập. Một số quy định không còn phù hợp với các quy định của các điều ước quốc tế về biển mà Việt Nam ký kết hoặc tham gia.

 

Câu 82: Trình bày các vùng biển thuộc quyền tài phán quốc gia theo pháp luật Việt Nam?

 

Xem lời giải tải đây: Các vùng biển thuộc quyền tài phán quốc gia theo pháp luật Việt Nam

 

Câu 83: Khái niệm và nguồn của luật hàng không quốc tế

  1. Khái niệm:

Luật hàng không quốc tế là tổng thể các nguyên tắc, quy phạm pháp lý, điều chỉnh các quan hệ pháp luật phát sinh giữa các chủ thể của luật quốc tế trong quá trình sử dụng, khai thác đường bay, sân bay quốc tế.

  1. Nguồn của luật hàng không quốc tế

– Điều ước quốc tế:

+ Công ước Chicagô 1944 về hàng không dân dụng quốc tế là nguồn quan trọng đầu tiên của Luật hàng không quốc tế, quy định các nguyên tắc cơ bản của Luật hàng không quốc tế, được ký kết ngày 7/12/1944 tại hội nghị quốc tế ở Chicagô (Hoa Kỳ). Công ước bao gồm 4 phần, 22 chương và 96 điều khoản.

+ Công ước Vacsava 1929 về thống nhất một số quy định trong vận chuyển hàng không dân dụng quốc tế. Công ước này được bồ sung sửa đổi bằng các Nghị định thư Lahaye 1955, Công ước Guadalara 1961, Nghị Định thư Goatêmala 1971, bốn Nghị định thư Montrean 1975 tạo ra hệ thống Công ước Vacsava 1929 về vân chuyển hàng không dân dụng quốc tế.

+ Trong lĩnh vực hình sự hàng không bao gồm: Công ước Tôkyô 1963, Công ước Montrean 1971 và Nghị định thư Montrean 1988.

– Các quyết định của ICAO (Tổ chức hàng không dân dụng quốc tế): Các quy tắc, quy định về hàng không do ICAO soạn thảo và ban hành. Các quyết định của ICAO chủ yếu đưa ra các tiêu chuẩn quốc tế, các phương thức khuyến nghị về kỹ thuật hàng không.

 

Câu 84: Các nguyên tắc cơ bản của luật hàng không quốc tế?

  1. Nguyên tắc chủ quyền hoàn toàn và riêng biệt của quốc gia đối với vùng trời:

– Nguyên tắc này được ghi nhận tại Điều 1 Công ước Chicagô 1944: “Các quốc gia ký kết công nhận rằng mỗi quốc gia đều có chủ quyền hoàn toàn và riêng biệt đối với khoảng không gian bao trùm lên lãnh thổ của mình”

– Nội dung nguyên tắc: Các quốc gia có quyền quyết định cụ thể chế độ pháp lý của vùng trời nước mình một cách độc lập cũng như quy định trình tự, thủ tục và các điều kiện mà phương tiện bay nước ngoài được phép sử dụng vùng trời quốc gia phải đáp ứng như phải có giấy phép hàng không, phải chấp hành các quy định về cửa khấu hàng không, hành lang bay, độ cao bay… Đối với những chuyến bay không thường xuyên phải được sự cho phép của cơ quan nhà nước có thẩm quyền.

– Mục đích: Đảm bảo quyền lợi và lợi ích đa dạng cho mỗi quốc gia nói riêng và cộng đồng quốc tế nói chung trong quá trình sử dụng khoảng không gian cho hoạt động lưu thông hàng không quốc tế.

  1. Nguyên tắc tự do bay trong vùng trời quốc tế:

– Trong vùng trời quốc tế, các phương tiện bay có quyền tự do bay mà không cần xin phép đồng thời tất cả các phương tiện bay chỉ thuộc quyền tài phán của quốc gia đăng tịch phương tiện này. Tuy nhiên khi bay trong vùng trời các phương tiện cần phải chấp hành nghiêm chỉnh và tuân thủ các quy định trong điều ước quốc tế về hàng không và các văn bản hàng không của ICAO.

– Đối với vùng trời bao trùm lên vùng đặc quyền kinh tế, các phương tiện bay nước ngoài vẫn được tự do. Tuy nhiên, ở một số nước có thiết lập vùng an ninh hàng không như Hoa Kỳ, Tây Ban Nha, Pháp, Italia, Hàn Quốc .. yêu cầu các phương tiện bay phải thông báo thông tin, dữ liệu cần thiết và hướng bay của mình nhằm mục đích kiểm soát các chuyến bay hàng không, đảm bảo an ninh quốc gia

  1. Nguyên tắc đảm bảo an ninh cho hàng không dân dụng quốc tế

– Thi hành các biện pháp đảm bảo kỹ thuật cần thiết cho hoạt động hàng không, sân bay hàng không, các dịch vụ và chuyến bay hàng không. Các quốc gia phải soạn thảo lại các vấn đề kỹ thuật hàng không và áp dụng chúng trong thực tế nhằm mục đích đảm bảo cao nhất an toàn kỹ thuật cho các chuyến bay hàng không nói riêng và hoạt động lưu thông hàng không nói riêng

– Đấu tranh kiên quyết với các hành vi can thiệp bất hợp pháp trong hoạt động hàng không dân dụng được cụ thế hóa trong phụ bản đặc biệt số 17 của Công ước Chicagô 1944 về an ninh hàng không.

  1. Ngoài ra, còn có một số nguyên tắc như:

Nguyên tắc chống ô nhiễm không gian, Nguyên tắc hợp tác giữa các quốc gia tròn việc thiết lập những tiêu chuẩn kỹ thuật quốc tế trong kỹ nghệ hàng không dân dụng.

 

Câu 85: Trình bày và phân tích nội dung nguyên tắc quyền tự do hàng không?

– Đây là quyền tự do được bổ sung tiếp theo trong quá trình phát triển Luật biển quốc tế, đồng thời được thừa nhận là nguyên tắc chuyên biệt của luật hàng không quốc tế. Theo nguyên tắc này, trong vùng trời quốc tế:

+ Các phương tiện bay của tất cả các quốc gia đều có quyền tự do hàng không.

+ Phương tiện bay chỉ chịu thẩm quyền tài phán của quốc gia đăng tịch phương tiện bay, phát sinh từ cơ sở pháp lý của nguyên tắc thẩm quyền phương tiện bay. Đây là thẩm quyền riêng biệt.

– Tuy vậy, quyền tự do hàng không cũng có những giới hạn nhất định, đó là trong thời gian bay trong không phận quốc tế, các phương tiện bay phải chấp hành và tuân thủ nghiêm chỉnh các quy định, các yêu cầu về an ninh hàng không được ghi nhận trong điều ước quốc tế về hàng không cũng như các văn bản do tổ chức hàng không quốc tế ban hành. Tất cả các quốc gia phải áp dụng các biện pháp an ninh an toàn hàng không cho các phương tiện bay của mình, tuân thủ nghiêm túc các quy định của luật hàng không quốc tế.

 

Câu 86: Nội dung các thương quyền trong luật hàng không quốc tế?

* Trong luật hàng không quốc tế có 8 thương quyền. Bao gồm 5 thương quyền cơ bản và 3 thương quyền bổ sung

  1. Quyền tự do bay trên lãnh thổ của quốc gia kết ước, không kèm theo quyền hạ cánh. Đây là quyền qua lại vô hại trong hoạt động hàng không dân dụng quốc tế
  2. Quyền đậu xuống lãnh thổ của quốc gia khác vì lý do kỹ thuật, phi thương mại (sửa chữa, tiếp nhiên liệu…)
  3. Quyền lấy hành khách, hàng hóa, thư tín chở từ nơi đăng tịch máy bay tới lãnh thổ nước ngoài.
  4. Quyền lấy hành khách, hàng hóa, thư tín trên lãnh thổ nước ngoài chở về nơi đăng tịch của máy bay.
  5. Quyền nhận hành khách, hàng hóa, thư tín ở nước ngoài chở đến bất kỳ nước kết ước thứ ba nào, và quyền trả hành khách, hàng hóa, thư tín chở từ bất cứ nước kết ước thứ ba nào tới nước này.
  6. Quyền nhận hành khách, hàng hóa, thư tín từ quốc gia khác có điểm dừng tại quốc gia đăng tịch máy bay và chở tiếp hành khách, hàng hóa, thư tín đến quốc gia kết ước khác. Thương quyền này là sự kết hợp giữa hai thương quyền 3 và 4.
  7. Quyền nhận hành khách, hàng hóa, thư tín vận chuyển giữa hai quốc gia kết ước khác.
  8. Quyền chuyên chở hành khách, hàng hóa, thư tín giữa hai điểm nằm trong lãnh thổ của một quốc gia. Thông thường các hãng hàng không của quốc gia đó được ưu tiên hoặc độc quyền hưởng thương quyền này.

* Hiện nay Việt Nam đã ký kết 16 hiệp định song phương đối với 15 nước và 1 vùng lãnh thổ (Hongkong) nhằm trao đổi các thương quyền về hàng không nêu trên với các quốc gia khác, hợp tác khai thác các đường bay quốc tế cùng với các hãng hàng không nước ngoài

 

Câu 87: Khái niệm và nguồn của luật ngoại giao, lãnh sự.

  • Khái niệm:

Luật ngoại giao và lãnh sự là tổng thể các nguyên tắc và quy phạm pháp luật quốc tế nhằm điều chỉnh trình tự thiết lập quan hệ chính thức giữa các quốc gia và chủ thể khác của luật quốc tế với nhau, trên cơ sở đó duy trì hoạt động chức năng của các cơ quan quan hệ đối ngoại của nhà nước để phục vụ sự phát triển quan hệ hợp tác quốc tế của các nước hoặc các tổ chức quốc tế liên hiệp.

 

  • Nguồn:

Quan hệ ngoại giao và lãnh sự giữa các chủ thể luật quốc tế được duy trì và phát triển trên cơ sở các tập quán quốc tế và các văn kiện pháp lý quốc tế sau:

  • Công ước Viên năm 1961 về quan hệ ngoại giao;
  • Công ước Viên năm 1963 về quan hệ lãnh sự;
  • Công ước Viên năm 1969 về phái đoàn đặc biệt;
  • Công ước Viên năm 1975 về cơ quan đại diện của quốc gia tại các tổ chức quốc tế phổ cập;
  • Công ước Viên năm 1973 về ngăn ngừa và trừng trị tội phạm chống những cá nhân được hưởng sự bảo hộ quốc tế.
  • Công ước năm 1980 về quy chế pháp lý, các quyền ưu đãi và miễn trừ của các tổ chức liên chính phủ.

Trong quan hệ của Liên hợp quốc và các tổ chức chuyên môn của Liên hợp quốc, có 2 công ước chính:

  • Công ước năm 1946 về quyền ưu đãi và miễn trừ của Liên hợp quốc;
  • Công ước năm 1947 về quyền ưu đãi và miễn trừ của các tổ chức chuyên môn của Liên hợp quốc.

Ngoài các ĐƯQT đa phwong phổ cập về quan hệ ngoại giao còn có các điều ước quốc tế song phương được ký kết giữa Liên hợp quốc và các tổ chức chuyên môn của Liên hợp quốc với các quốc gia- nơi có trụ sở của các tổ chức này.

 

Câu 88: Khái niệm, phân loại các cơ quan đại diện ngoại giao?

  1. Khái niệm:

Cơ quan đại diện ngoại giao là cơ quan nhà nước, có trụ sở trên lãnh thổ quốc gia khác để thực hiện quan hệ ngoại giao với quốc gia đó

Cơ quan đại diện ngoại giao được thành lập theo thả thuận giữa hai quốc gia, Cơ quan này đại diện cho quốc gia về tất cả các lĩnh vực trong quan hệ với nước nhận đại diện và quan hệ với cơ quan đại diện ngoại giao của các quốc gia khác ở nước nhận đại diện.

  1. Phân loại:

Có hai loại cơ quan đại diện ngoại giao là đại sứ quán và công sứ quán.

  • Đại sứ quán: là cơ quan đại diện ngoại giao cao nhất của một nước ở nước ngoài. Người đứng đầu đại sứ quán là đại sứ.
  • Công sứ quán: Là cơ quan đại diện ngoại giao ở mức thấp hơn đại sứ quán. Người đứng đầu công sứ quán là công sứ.

 

Câu 89: Chức năng của cơ quan đại diện ngoại giao. Cấp bậc và hàm đại diện ngoại giao;

  1. Chức năng:

Chức năng của cơ quan đại diện ngoại giao được quy định trong điều ước quốc tế và trong pháp luật quốc gia, bao gồm:

  • Thay mặt cho nhà nước mình tại nước nhận đại diện;
  • Bảo vệ quyền lợi của nhà nước và công dân nước mình ở nước nhận đại diện (bảo hộ ngoại giao);
  • Đàm phán với chính phủ nước nhận đại diện;
  • Bằng những phương tiện hợp pháp, tìm hiểu về điều kiện và sự tiến triển của tình hình nước nhận đại diện và báo các với chính phủ nước mình;
  • Thúc đẩy quan hệ hữu nghị và phát triển quan hệ kinh tế, văn hoá, khoa học giữa nước mình với nước nhận đại diện.

Ngoài chức năng trên, ngày nay các cơ quan đại diện ngoại giao cũng có thể thực hiện cả chức năng lãnh sự, vì thế tring đại sứ quán của các nước thwongf có phòng lãnh sự.

  1. Cấp bậc và hàm đại diện ngoại giao:
  2. Cấp ngoại giao:

Là thứ cấp bậc của người đứng đầu cơ quan đại diện ngoại giao, được xác định theo quy định của luật quốc tế và thoả thuận của các quốc gia hữu quan.Theo luật ngoại giao, người đứng đầu cơ quan đại diện ngoại giao được chia làm ba cấp:

  • Cấp đại sứ (Hoặc Đại sứ Toà thánh Va-ti-căng) do nguyên thủ quốc gia bổ nhiệm;
  • Cấp công sứ (Hoặc Công sứ Toà thánh Va-ti-căng) do nguyên thủ quốc gia bổ nhiệm.
  • Cấp đại biện do bộ trưởng bộ ngoại giao bổ nhiệm.
  1. Hàm ngoại giao:

Là chức danh nhà nước, phong cho công chức ngành ngoại giao để thực hiện công tác đối ngoại ở trong và ngoài nước.Theo pháp luật của các nước, thông thường hàm ngoại giao gồm có đại sứ, công sứ, tham tán, bí thư thứ nhất, bí thư thứ hai, bí thư thứ 3, tuỳ viên.

  1. Chức vụ ngoại giao:

Là chức vụ được bổ nhiệm cho thành viên có cương vị ngoại giao công tác tại các cơ quan quan hệ đối ngoại của nhà nước ở nước ngoài.Những người được bổ nhiệm vào chức vụ ngoại giao có thể là công chức của nghành ngoại giao và cũng có thể là công chức của các nghành khác được điều động đến công tác trong đại sứ quán hoặc trong phái đoàn đại diện thường trực của quốc gia tại tổ chức quốc tế liên minh chính phủ.Họ có thể là người mang hàm ngoại giao nhưng cũng có thể không mang hàm ngoại giao.

 

Câu 90: Các quyền ưu đãi, miễn trừ của cơ quan đại diện ngoại giao và thành viên của nó tại nước tiếp nhận.

  1. Quyền bất khả xâm phạm về trụ sở:

Trụ sở của cơ quan đại diện ngoại giao là bất khả xâm phạm.Viên chức của nước sở tại không được quyền vào đó nếu không có sự đồng ý của người đứng đầu cơ quan đại diện ngoại giao.Nước nhận đại diện có nghĩa vụ áp dụng mọi biện pháp thích hợp để nàh cửa của cơ quan đại diện không bị xâm phạm.

Trụ sở của cơ quan đại diện ngoại giao, tài sản trong trụ sở, kể cả phương tiện giao thông của cơ quan này không bị khám xét, trưng dụng, tịch biên hoặc áp dụng biện pháp đảm bảo thi hành án.Tuy nhiên, quyền bất kảh xâm phạm vê trụ sở của mình để che chở cho những tội phạm đang bị chính quyền nước tiếp nhận truy nã.

  1. Quyền bất khả xâm phạm về hồ sơ lưu trữ và tài liệu:

Hồ sơ lưu trữ và tài liệu của cơ quan đại diện ngoại giao là bất kảh xâm phạm, bất kể địa điểm và thời gian.Quy định này được áp dụng ngay cả khi quan hệ ngoại giao giữa hai nước bị cắt đứt.

  1. Quyền miễn thuế và lệ phí:

Cơ quan đại diện ngoại giao được miễn các loại thuế và lệ phí đối với trụ sở của mình, trừ các khoản phải trả cho dịch vụ cụ thể; được miễn thuế và lệ phí hải quan đối với đồ đạc phục vụ cho việc sử dụng chính thức của cơ quan.

Các khoản tiền mà cư quan đại diện ngoại giao thu được từ các hoạt động chính thức của mình được miễn thuế và lệ phí.

  1. Quyền tự do thông tin liên lạc

Khi quan hệ với chính phủ nước mình và cơ quan đại diện ngoại giao, cơ quan lãnh sự khác tại bất cứ nơi nào, cơ quan đại diện ngoại giao có thể sử dụng tất cả các phương tiện liên lạc hợp pháp, kể cả giao thông viên ngoại giao và các điện tín bằng mật mã hoặc bằng số liệu.

  1. Quyền bất khả xâm phạm về bưu phẩm và thư tín ngoại giao:

Khi thực hiện chưc năng của mình, túi ngoại giao và thư tín ngoại giao của cơ quan đại diện ngoại giao không bị mở, không bị giữ.Tuy nhiên, trong túi ngoại giao và thư tín ngoại giao chỉ được chứa đựng tài liệu ngoại giao và đồ đạc dành cho việc sử dụng chính thức, cần phải được niêm phong, mang dấu hiệu bên ngoài nhận thấy.

  1. Quyền treo quốc kỳ, quốc huy

Cơ quan đại diện ngoại giao và người đứng đầu cơ quan có quyền treo quốc kỳ, quốc huy tại trụ sở của mình, kể cả nàh riêng và phương tiện đi lại của người đứng đầu cơ quan đại diện ngoại giao.

 

Câu 91: Khái niệm cơ quan lãnh sự và chức năng của nó. Cấp lãnh sự.

  1. Khái niệm Cơ quan lãnh sự:

Là cơ quan quan hệ đối ngoại của nhà nước ở nước ngoài , nhằm thực hiện chức năng lãnh sự trong một khu vực lãnh thổ nhất định của nước tiếp nhận, trên cơ sở thoả thuận giữa hai nước hữu quan.

  1. Chức năng của cơ quan lãnh sự:
    • Bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của nhà nước , công dân và pháp nhân nước mình tại nước tiếp nhận lãnh sự trong phạm vi pháp luật quốc tế;
    • Cấp hộ chiếu và giấy thông hành cho công dân nước mình; cấp thị thực và các giấy tờ cần thiết khác cho những người muốn đến nước cử lãnh sự;
    • Thực hiện chức năng công chứng một số giấy tờ, tài liệu cho công dân, pháp nhân nước mình ở nước sở tại và thực hiện các công việc có tính chất hành chính khác, như đăng ký kết hôn, chứng nhận khai sinh…;
    • Cứu trợ và giúp đỡ các tổ chức và công dân nước mình;
    • Giới thiệu người đại diện hoặc tự mình làm đại diện cho công dân nước mình trong quá trình tố tụng tại nước tiếp nhận, trong trường hợp công dân đó không có khả năng tự bảo vệ quyền và lợi ích hợp pháp của mình.
    • Trong trường hợp công dân nào đó của nước mình bị bắt, giam giữ , tạm giam …ở nước sở tại, viên chức lãnh sự có quyền thăm hỏi, tiếp xúc và áp dụng các biện pháp bảo đảm đại diện pháp lý cho người đó.Chức năng này của cơ quan lãnh sự phải được thực hiện phù hợp với pháp luật của nước sở tại;
    • Thực hiện trách nhiệm giúp đỡ tàu thuyền, máy bay cũng như đoàn thuỷ thủ , phi hành đoàn của nước mình tại khu vực lãnh sự, có một số quyền hạn nhất định đối với các tàu thuyền , máy bay này.

Như vậy, chức năng của cơ quan lãnh sự không bao gồm mọi lĩnh vực quan hệ giữa nước mình với nước tiếp nhận.Cơ quan lãnh sự không trực tiếp quan hệ với chính quyền trung ương nước sợ tại mà chỉ quan hệ với chính quyền địa phương trong phạm vi khu vực lãnh sự.

 

Câu 92. Nội dung các quyền ưu đãi, miễn trừ lãnh sự.

Lời giải xem tại đây: Nội dung các quyền ưu đãi, miễn trừ lãnh sự

 

Câu 93: So sánh quyền ưu đãi miễn trừ ngoại giao và quyền ưu đãi miễn trừ lãnh sự?

Lời giải xem tại đây: So sánh quyền ưu đãi miễn trừ ngoại giao và lãnh sự

 

Câu 94. Chế độ pháp lý dành cho những người làm việc trong cơ quan đại diện ngoại giao.

Viên chức ngoại giao Nhân viên hành chính – kỹ thuật Nhân viên phục vụ
– Quyền bất khả về xâm phạm về thân thể tuyệt đối:

 

+ Họ không thể bị bắt hoặc giam giữ dưới bất kì hình thức nào.

+ Họ được đối xử một cách trọng thị và được bảo vệ khỏi những hành vi xâm phạm thân thể, tự do và phẩm giá.

– Quyền bất khả xâm phạm về nơi ở, tài liệu, thư tín, tài sản và phương tiện đi lại.

*Nơi ở: nhà riêng, căn hộ trong khu tập thể, phòng ở trong khách sạn.

– Quyền miễn trừ xét xử về hình sự, dân sự và xử phạt vi phạm hành chính.

+ Quyền miễn trừ xét xử hình sự ở nước nhận đại diện và quyền miễn trừ về xử phạt vi phạm hành chính được hưởng tuyệt đối.

+ Quyền miễn trừ xét xử dân sự có những ngoại lệ nhất định: họ không được miễn trừ trong trường hợp sau:

+ Các tranh chấp liên quan tới bất động sản tư nhân có trên lãnh thổ nước nhận đại diện.

+ Các tranh chấp liên quan đến việc thừa kế.

+ Các tranh chấp liên quan đến hoạt động thương mại, nghề nghiệp mà nhà ngoại giao tiến hành ở nước nhận đại diện, ngoài chức năng chính thức của mình.

– Quyền được miễn thuế.

*Ngoại lệ: thuế và lệ phí đối vs bất động sản tư nhân có trên lãnh thổ nước nhận đại diện, thuế và lệ phí đối với dịch vụ cụ thể.

– Quyền ưu đãi và miễn trừ hải quan.

+ Đối với đồ dùng cá nhân mang vào nước tiếp nhận (hành lí riêng không bị kiểm tra hải quan), trừ trường hợp có cơ sở xác định trong hành lý có đồ vật không thuộc cá nhân hoặc vật do nước tiếp nhận lãnh sự cấm xuât nhập.

*Ngoại lệ: phí lưu kho, cước vận chuyển và cước phí về những dịch vụ tương tự.

GHI CHÚ: thành viên gia đình sống chung với viên chức ngoại giao và không phải công dân nước đại diện (không thường trú ở nước này????) cũng được hưởng đầy đủ các quyền trên.

 

 Nhân viên hành chính – kỹ thuật + thành viên gia đình sống chung với họ nếu không phải công dân nước sở tại hoặc không thường trú ở nước này sẽ được hưởng các quyền sau:

 

– Quyền bất khả về xâm

phạm về thân thể, nơi ở.

– Quyền miễn trừ về xét xử hình sự.

– Quyền được miễn thuế với thu nhập cá nhân.

– Một số quyền ưu đãi hải quan nhất định.

* Đối với quyền miễn trừ xét xử về dân sự và xử phạt vi phạm hành chính thì nhân viên hành chính – kỹ thuật chỉ được miễn trừ trong trường hợp đang thi hành công vụ.

 

 Nhân viên phục vụ nếu không là công dân nước sở tại hoặc không thường trú tại nước này được

 

+ Hưởng các quyền miễn trừ trong khi thừa hành công vụ.

+ Miễn giảm các thứ thuế và lệ phí về tiền công thu được từ công vụ.

 

Câu 95. Hệ quả pháp lý của việc các viên chức và nhân viên ngoại giao lạm dụng quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao. (câu này tớ không chắc lắm nên sẽ hỏi thêm cô giáo)

Đối với các viên chức và nhân viên ngoại giao lạm dụng quyền ưu đãi và miễn trừ ngoại giao sẽ bị tuyên bố Pesona non grata (người không được chào đón) bởi nước tiếp nhận. Nước tiếp nhận có thể, vào bất cứ lúc và không phải nêu lý do về quyết định của mình, báo cho Nước cử đi rằng người đứng đầu cơ quan đại diện hay bất cứ một cán bộ ngoại giao nào của cơ quan đại diện là “persona non grata” (người không được hoan nghênh) hoặc bất cứ một thành viên nào khác của cơ quan đại diện là người không được chấp nhận. Khi đó, Nước cử đi sẽ, tuỳ theo trường hợp, hoặc gọi người đó về , hoặc chấm dứt chức vụ của người đó trong cơ quan đại diện. Một người có thể bị tuyên bố “persona non grata” hoặc không được chấp nhận trước khi đến lãnh thổ Nước tiếp nhận.

Câu 96. Thể thức triệu tập và các công việc của hội nghị quốc tế

  1. Triệu tập hội nghị

Hội nghị quốc tế do hoặc các tổ chức quốc tế (hoặc dưới sự bảo trợ của chúng) hoặc do các quốc gia triệu tập. Để chuẩn bị triệu tập hội nghị, các quốc gia thành viên phải có sự thoả thuận về chương trình nghị sự của hội nghị. Trong chương trình nghị sự, các mục đích triệu tập hội nghị được xác định. Trước khi triệu tập hội nghị, các quốc gia thanh viên phải tiến hành thoả thuận về cấp đại diện (nguyên thủ quốc gia, nguyên thủ chính phủ hay bộ trưởng ngoại giao…), thời gian và nơi tiến hành hội nghị, quy chế thông qua quyết định.

Những thoả thuận như vậy thường được tiến hành qua các kênh ngoại giao hoặc trong khuôn khổ các cuộc toạ đàm riêng biệt. Việc xác định thanh phần tham gia hội nghị và cấp độ các đại diện được tiến hành trên cơ sở mục đích và tính chất hội nghị. Ví dụ, để tiến hành hội nghị về hòa bình va an ninh toàn cầu cần có sự tham gia của tất cả các quốc gia va ở cấp độ cao nhất (nguyên thủ quốc gia, nguyên thủ chính phủ hoặc bộ trưởng ngoại giao).

Trong các trường hợp hội nghị quốc tế được tổ chức bởi các tổ chức quốc tế hoặc dưới sự bảo trợ của chúng, thời gian va nơi triệu tập hội nghị thường được xác định trên cơ sở các hội nghị tương ứng của các tổ chức đó. Trong đó những trường hợp như vậy hội nghị quốc tế thường được tổ chức tại nơi có trụ sở của tổ chức quốc tế hoặc ở quốc gia thanh viên (theo đề nghị của quốc gia đó va được tổ chức đồng ý).

Các vấn đề về trình tự tiến hanh hội nghị, quy chế thông qua quyết định tại hội nghị (nhất trí hoan toan hay quá bán…) được giải quyết qua các cuộc họp trù bị. Để tiến hanh hội nghị một cách tốt đẹp, trước khi triệu tập hội nghị các quốc gia phải thoả thuận về các điều kiện vật chất của hội nghị (cơ sở trang thiết bị, các dịch vụ liên quan…).

Các quốc gia thanh viên tham dự hội nghị thực hiện các hoạt động ngoại giao nhằm mục đích chuẩn bị cho hoạt động của mình tại hội nghị. Các hoạt ngoại giao đó được tiến hanh thông qua các đại diện ngoại giao ở nước ngoai dưới các hình thức toạ đam hai bên hoặc nhiều bên về các vấn đề liên quan tới hội nghị tương lai. Đôi khi hoạt động đó chỉ tiến hanh dưới hình thức trao đổi thư từ.

Hoạt động của nhiều hội nghị thường được tiến hanh dưới hình thức các kỳ họp. Thời gian giữa các kỳ họp thường kéo dai tới vai tháng.

Cấp độ đại diện tham gia hội nghị được xác định trên cơ sở tính chất, ý nghĩa của các vấn đề được giải quyết tại hội nghị. Cấp độ đó có thể được thay đổi trong quá trình tiến hanh hội nghị. Ví dụ, giai đoạn đầu của hội nghị có thể la các đại diện cấp bộ có liên quan, sau đó la cấp bộ trường ngoại giao va cuối cùng có thể la nguyên thủ chính phủ hoặc nguyên thủ quốc gia.

  1. Quy chế và trật tự thông qua quyết định tại hội nghị

Để hoạt động của hội nghị đạt kết quả tại các đại diện phải giải quyết vấn đề quy chế va trật tự thông qua quyết định. Các quy phạm pháp Luật quốc tế về quy chế va trật tự thông qua quyết định đó thuộc về nganh Luật quốc tế về tổ chức va hội nghị quốc tế. Một số quy phạm đó được các đại diện thông qua tại các hội nghị tương ứng, một số quy phạm mang tính chất tập quán pháp.

Các quy phạm pháp Luật quốc tế đó giải quyết các vấn đề:

– Trật tự xác định chương trình nghị sự;

– Bầu các cơ quan tổ chức tiến hanh hội nghị;

– Trật tự thanh lập các cơ quan giúp việc;

– Trật tự hình thanh va nghĩa vụ của thư ký hội nghị;

– Trật tự xác định số đại biểu hợp lệ;

– Thẩm quyền của chủ tịch hội nghị;

– Trật tự của các bai phát biểu;

– Trật tự đưa các vấn đề về quy chế hội nghị ra biểu quyết;

– Trật tự đề xuất sự sửa đổi va rút lại ý kiến;

– Trật tự tiến hanh biểu quyết;

– Điều kiện tham gia của các quan sát viên;

– Trật tự thay đổi các quy định về quy chế.

Việc biểu quyết được tiến hanh theo cách thức giơ cao bảng có tên nước của đoan đại biểu hoặc la dùng máy điện tử theo cách thức bấm nút.

Theo một số quy định về quy chế thông qua quyết định, việc thông qua quyết định về các công việc ma vì đó hội nghị được triệu tập cần được tiến hanh trên cơ sở 2/3 số người tham gia bỏ phiếu (quá bán tối đa tương đối). Trong khi đó các quyết định liên quan tới quy chế luôn được thông qua trên cơ sở quá bán tối thiểu. Trong thực tiễn thường xảy ra tranh luận về việc vấn đề thuộc quy chế thông qua quyết định hay thuộc vấn đề ma hội nghị cần giải quyết về mặt thực chất. Để giải quyết cuộc tranh luận đó người ta thường áp dụng nguyên tắc biểu quyết kon sen suns.

Trước khi thông qua quyết định có thể có nhiều đề xuất sửa đổi. Việc thông qua các sửa đổi đó cũng được tiến hanh theo một trật tự va các điều kiện nhất định. Để thông qua quyết định trước hết phải thông qua đề xuất sửa đổi quyết định. Trong trường hợp có nhiều đề xuất sửa đổi, việc biểu quyết được tiến hanh trước hết với đề xuất được coi la sửa đổi căn bản nhất so với nội dung quyết định.

Một đề nghị được coi la đề xuất sửa đổi khi đề nghị đó nhằm bổ sung cho quyết định ban đầu, loại bỏ một số phần hoặc la sửa đổi chúng. Nếu như một đề nghị có nội dung khác hoan toan nội dung quyết định ban đầu thì nó không được coi la đề xuất sửa đổi ma được coi la quyết định mới đối chọi với quyết định cũ cần được giải quyết.

Theo đề nghị của bất kỳ đoan đại biểu nao, một quyết định hoặc đề xuất sửa đổi có thể được thông qua theo từng phần. Nếu như không thông qua bất cứ bộ phận nao thì quyết định sẽ không được đưa ra biểu quyết. Nếu như một số bộ phận đã được thông qua thì quyết định cũng cần được thông qua một cách tổng thể.

Thực tế các đại biểu dự hội nghị thường sử dụng các quy định về quy chế thông qua quyết định với tính chất chiến thuật nhằm mục đích thông qua hoặc bác bỏ quyết định.

Ngôn ngữ được sử dụng tại hội nghị bao gồm những ngôn ngữ chính thức va ngôn ngữ lam việc được sử dụng tại diễn đan Liên Hợp Quốc. Các ngôn ngữ chính thức thường được sử dụng để phát biểu, phát hanh các quyết định chính thức của hội nghị. Một số ngôn ngữ trong các ngôn ngữ chính thức được gọi la ngôn ngữ lam việc. Các ngôn ngữ đó thường được sử dụng để lập các văn bản.

Quy chế va trật tự thông qua quyết định của hội nghị quốc tế có vai trò quan trọng trong việc thanh công của hội nghị quốc tế. Việc thông qua quy chế va trật tự đó phụ thuộc vao thái độ xây dựng của các phái đoan, tình hình hợp tác giữa các quốc gia va, cuối cùng, mục đích ma hội nghị đặt ra. Nhiều hội nghị quốc tế được triệu tập nhằm mục đích thông qua các điều ước quốc tế (ví dụ, các hội nghị quốc tế về Luật biển quốc tế các năm 1958, 1973 va 1982). Một số các hội nghị quốc tế được triệu tập chỉ nhằm thông qua các báo cáo, tuyên bố va nghị quyết hoặc trao đổi quan điểm về các vấn đề khác nhau của thế giới (ví dụ, các cuộc họp thường kỳ hang năm của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc).

Câu 97: Cách thức thông qua quyết định và giá trị pháp lý của các văn kiện của các Hội nghị quốc tế.

Câu 98: Khái niệm và tính chất của các tổ chức quốc tế.

  1. Khái niệm

Tổ chức quốc tế là thực thể liên kết chủ yếu các quốc gia độc lập, có chủ quyền, được thành lập và hoạt động dựa trên cơ sở điều ước quốc tế, có hệ thống các cơ quan để duy trì hoạt động thường xuyên theo đúng mục đích, tôn chỉ của tổ chức đó và có quyền năng chủ thể luật quốc tế riêng biệt với các thành viên và các chủ thể khác.

  1. Tính chất.
    • Là liên kết chủ yếu các quốc gia độc lập, có chủ quyền.

Thành viên của các tổ chức quốc tế là những quốc gia độc lập, có chủ quyền => cho phép phân biệt tổ chức quốc tế với các tổ chức phi chính phủ và các nhà nước liên bang.

Tuy nhiên, một số tổ chức quốc tế hoạt động như WTO chấp nhận một số vùng lãnh thổ như Hồng Kong, Ma Cao…hoặc tổ chức quốc tế khác tham gia tổ chức quốc tế đó, ví dụ EU là thành viên của WTO.

  • Hình thành trên cơ sở một điều ước quốc tế kí kết giữa các thành viên.

Các điều ước quốc tế này có thể có nhiều tên gọi khác nhau, như hiến chương, quy chế, hiệp ước nhưng về bản chất chúng có ý nghĩa là điều lệ của một tổ chức quốc tế.

Điều ước quốc tế này quy định mục đích, nguyên tắc, cơ cấu tổ chức và hoạt động của tổ chức quốc tế, các quyền và nghĩa vụ pháp lí quốc tế của các quốc gia thành viên cũng như của tổ chức quốc tế này trong quan hệ đối nội và đối ngoại của tổ chức quốc tế đó.

  • Có cơ cấu thường trực để duy trì hoạt động chức năng.

Để duy trì hoạt động, đồng thời thực hiện tốt chức năng, nhiệm vụ của mình, các tổ chức quốc tế liên chính phủ thường được xây dựng với cơ cấu tổ chức chặt chẽ bao gồm các cơ quan chính và các cơ quan hỗ trợ. Bên cạnh đó, tổ chức quốc tế liên chính phủ thường ký điều ước quốc tế để thuê trụ sở với một hoặc một số quốc gia thành viên

Đây là điểm khác biệt giữa tổ chức quốc tế liên chính phủ với các mô hình hợp tác khác của chủ thể Luật quốc tế như diễn đàn quốc tế, hội nghị quốc tế.

  • Có quyền năng chủ thể luật quốc tế riêng biệt.

Thứ nhất, quyền năng của tố chức quốc tế độc lậ với quyền năng của các quốc gia thành viên.

Thứ hai, xét về nguồn gốc phát sinh quyền năng chủ thể, quyền năng chủ thể của tổ chức quốc tế là quyền năng chủ thể phái sinh do được các quốc gia thành viên thoả thuận tự nguyện trao cho tổ chức quốc tế.

Thứ ba, tổ chức quốc tế có quyền năng hạn chế (hạn chế trong phạm vi điều lệ của tổ chức quốc tế).

Thứ tư, quyền năng chủ thể luật quốc tế của các tổ chức quốc tế khác nhau sẽ không giống nhau.

Câu 99: Phân biệt sự khác nhau giữa các tổ chức quốc tế chung, tổ chức quốc tế chuyên môn, tổ chức quốc tế khu vực và các tổ chức quốc tế khác.

Tố chức quốc tế chung Tố chức quốc tế chuyên môn Tổ chức quốc tế khu vực
Là tổ chức quốc tế mà hoạt động của nó bao trùm lên hầu hết các lĩnh vực hợp tác từ kinh tế, chính trị đến văn hoá, khoa học – kỹ thuật…như: EU, ASEAN, UN… Là tổ chức quốc tế mà hoạt động của nó tập trung vào một lĩnh vực nhất định như tổ chức thương mại thế giới WTO, tổ chức nông lương quốc tế (FAO), Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO)… Là tổ chức quốc tế mà thành viên là các quốc gia trong cùng một khu vực địa lý như Liên minh châu Âu (EU), Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN)….

 

Câu 100: Tại sao nói các tổ chức quốc tế liên chính phủ là chủ thể hạn chế của luật quốc tế?

  • Thứ nhất, xét về nguồn gốc phát sinh quyền năng chủ thể, quyền năng chủ thể của tổ chức quốc tế là quyền năng chủ thể phái sinh do được các quốc gia thành viên thoả thuận tự nguyện trao cho tổ chức quốc tế.
  • Thứ hai, khác với quốc gia có quyền năng đầy đủ, tổ chức quốc tế chỉ có quyền năng chủ thể hạn chế. Ngoài một số quyền năng chủ thể luật quốc tế cơ bản mà bất kỳ chủ thể luật quốc tế nào cũng được thụ hưởng như quyền năng ký kết điều ước quốc tế, quyền ưu đãi và miễn trừ, quyền năng chủ thể của tổ chức quốc tế bị hạn chế trong phạm vi điều lệ của tổ chức quốc tế. Tức là, tính hạn chế là ở chỗ trong khi quốc gia có thể tự quyết định tham gia vào bất cứ quan hệ nào trên cơ sở chủ quyền thì tổ chức quốc tế liên chính phủ chỉ có thể tham gia vào các hoạt động thuộc những lĩnh vực mà thành viên của tổ chức đó trao cho.

Câu 101: Các cơ quan của Liên hợp quốc.

1. Đại hội đồng:

  • Là cơ quan duy nhất của Liên hợp quốc có sự tham gia của tất cả các quốc gia thành viên (192 thành viên). Theo Điều 10, Hiến chương Liên hợp quốc, Đại hội đồng là cơ quan có thẩm quyền rất rộng: thảo luận và đưa ra kiến nghị về tất cả các vấn đề thuộc phạm vi Hiến chương hoặc thuộc quyền hạn và chức năng của bất kỳ một cơ quan nào của Liên hợp quốc cho các thành viên LHQ hoặc Hội đồng Bảo an; xem xét những nguyên tắc chung về sự hợp tác để duy trì hoà bình và an ninh quốc tế; lưu ý Hội đồng Bảo an về những tình thế có khả năng làm nguy hại đến hoà bình và an ninh quốc tế…
  • Đại hội đồng họp mỗi năm 1 lần thường khai mạc vào ngày thứ ba của tuần thứ ba tháng 9. Đại hội đồng có thể họp phiên bất thường do Tổng thư ký triệu tập theo yêu cầu của Hội đồng Bảo an hoặc của đa số các thành viên Liên họp quốc. Đại hội đồng tự quy định những quy tắc thủ tục của mình. Đại hội đồng bầu chủ tịch cho từng khoá họp. Bên cạnh đó, Đại hội đồng có thể thành lập những cơ quan giúp việc mà Đại hội đồng xét thấy là cần thiết cho việc thực hiện các chức năng của mình.

2. Hội đồng Bảo an.

  • Là cơ quan thường trực của Liên hợp quốc chịu trách nhiệm chính trong việc duy trì hoà bình và an ninh quốc tế. Khi thực hiện các trách nhiệm và nghĩa vụ mà Hiến chương quy định, Hội đồng Bảo an phải hành động với tư cách thay mặt cho các thành viên của Liên hợp quốc.
  • Hội đồng Bảo an gồm 15 thành viên, trong đó có 5 uỷ viên thường trực (Cộng hoà Liên bang Nga, Cộng hoà nhân dân Trung Hoa, Cộng hoà Pháp, Liên hiệp Vương quốc Anh – Bắc Ailen và Hợp chúng quốc Hoa Kỳ) và 10 uỷ viên không thường trực được Đại hội đồng bầu ra với nhiệm kỳ 2 năm.
  • Hoạt động của HĐBA thông qua các phiên họp thường kỳ (ít nhất 2 lần trong 1 năm). Tuy nhiên, HĐBA cũng có thể triệu tập họp bất thường nếu thấy cần thiết để duy trì hoà bình và an ninh quốc tế. HĐBA có thể thành lập những cơ quan giúp việc nếu xét thấy cần thiết cho việc thực hiện chức năng của mình.
  • Theo Điều 25, các nghị quyết của HĐBA là bắt buộc với các quốc gia thành viên và phải được các quốc gia thành viên thi hành.

3. Hội đồng kinh tế – xã hội.

  • Là cơ quan có nhiệm vụ phối hợp các hoạt động kinh tế, xã hội, y tế và những vấn đề liên quan khác giữa LHQ và các quốc gia thành viên, các cơ quan chuyên môn khác của LHQ. Hợp đồng kinh tế – xã hội gồm 54 uỷ viên được bầu với nhiệm kỳ 3 năm. Hội đồng kinh tế – xã hội tiến hành các cuộc điều tra và làm báo cáo về các vấn đề mà mình phụ trách. Hội đồng có thể gửi những kiến nghị về tất cả các vấn đề cho Đại hội đồng, các thành viên LHQ và các tổ chức chuyên môn hữu quan; đưa ra những kiến nghị nhằm khuyến khích sự tôn trọng các quyền tự do cơ bản của con người, chuẩn bị những dự thảo và điều ước về các vấn đề thuộc thẩm quyền của mình để trình Đại hội đồng… Hội đồng kinh tế – xã hội lập ra các uỷ ban giúp việc nếu cần thiết cho việc thi hành những chức năng của Hội đồng.

4. Hội đồng Quản thác.

  • Là một trong các cơ quan chính của LHQ có nhiệm vụ quản lý kiểm soát các lãnh thổ nằm dưới chế độ quản thác. Chế độ quản thác do LHQ quy định nhằm mục đích giúp đỡ nhân dân các nước thuộc địa tiến bộ về chính trị, kinh tế và xã hội, đưa họ đến chế độ tự quản hoặc độc lập hoàn toàn.
  • Trong 6 cơ quan chính của Liên hợp quốc, hiện nay chỉ có Hội đồng Quản thác là không còn tồn tại trên thực tế do lãnh thổ quản thác cuối cùng là Paula đã trở thành thành viên thứ 185 của LHQ. Năm 1994, trong báo cáo hàng năm, Tổng thư ký LHQ đã đề nghị tiến hành các bước giải thể Hội đồng Quản thác theo Điều 108, Hiến chương LHQ.

5. Toà án công lí quốc tế:

  • Là cơ quan tư pháp chính của LHQ. Toà án hoạt động trên cơ sở Hiến chương LHQ, Quy chế và Nội quy của toà. Tất cả thành viên LHQ đương nhiên là thành viên Quy chế Toà án Quốc tế. Toà án Quốc tế gồm 15 thẩm phán do Đại hội đồng và Hội đồng Bảo an bầu độc lập và cùng một lúc với nhiệm kỳ 9 năm, cứ 3 năm bầu lại 1/3 tổng số các thẩm phán. Các thẩm phán được bầu với tư cách cá nhân từ các luật gia có uy tín về Luật Quốc tế, có phẩm chất đạo đức tốt.
  • Toà có các chức năng chính:
  • Giải quyết tranh chấp giữa các quốc gia
  • Đưa ra kết luận tư vấn về vấn đề pháp lí cho các cơ quan của LHQ.
  • Toà án quốc tế chỉ giải quyết tranh chấp giữa các quốc gia khi có sự đồng ý của tất cả các bên tranh chấp chấp nhận đưa tranh chấp ra toà án quốc tế để giải quyết. Quyết định của toà án được thông qua với đa số các thẩm phán có mặt và biểu quyết tán thành.

6. Ban thư ký.

  • Là cơ quan hành chính của LHQ. Đứng đầu Ban thư ký là Tổng thư ký. Tổng thư ký do Đại hội đồng bổ nhiệm theo kiến nghị của Hội đồng Bảo an với nhiệm kỳ 5 năm và có thể được bầu lại sau khi hết nhiệm kỳ. Tổng thư ký là viên chức cao cấp nhất của Liên hợp quốc.
  • Cơ cấu tổ chức của Ban thư ký gồm các văn phòng trực thuộc Tổng thư ký và các vụ của Ban thư ký.
  • Theo quy định của Hiến chương, Tổng thư ký có quyền đề xuất với Hội đồng bảo an về bất kỳ vấn đề nào theo ý kiến của Tổng thư ký có thể đe doạ hoà bình và an ninh quốc tế. Ngoài ra, tổng thư ký phải trình bày báo cáo hàng năm về hoạt động của LHQ trước Đại hội đồng…

Câu 102: Các tổ chức chuyên môn của liên Hợp Quốc?

Hệ thống các Tổ chức chuyên môn của Liên Hợp Quốc bao gồm:

  • Tổ chức lao động quốc tế (ILO)
  • Tổ chức nông lương của LHQ (FAO)
  • Tổ chức giáo dục, khoa học, văn hóa của LHQ (UNESCO)
  • Tổ chức y tế thế giới (WHO)
  • Quỹ tiền tệ quốc tế (IMF)
  • Tổ chức hang không dân dụng quốc tế (ICAO)
  • Liên minh bưu chính thế giới (UPU)
  • Liên minh viễn thông quốc tế (ITU)
  • Tổ chức khí tượng thế giới (WMO)
  • Tổ chức hang hải quốc tế (IMO)
  • Tổ chức sở hữu trí tuệ thế giới (WIPO)
  • Tổ chức phát triển công nghiệp của Liên Hợp Quốc (UNIDO)
  • Quỹ phát triển nông nghiệp quốc tế (IFAD)
  • Nhóm ngân hang thế giới gồm :

+ Ngân hàng tái thiết và phát triển quốc tế (IBRD)

+ Hiệp hội phát triểm quốc tế (IDA)

+ Nghiệp đoàn tài chính quốc tế (IFC)

+ Tổ chức bảo hộ đầu tư đa phương (MIGA)

+ Trung tâm quốc tế và giải quyết tranh chấp đầu tư (ICSID)

Câu 103: Điều kiện và thể thức kết nạp thành viên mới của Liên Hợp Quốc?

Các quốc gia muốn gia nhập Liên Hợp Quốc phải nộp đơn cho Tổng thư ký, tuyên bố chấp nhận các nghĩa vụ ghi trong Hiến chương. Tổng thư ký sẽ sao và gửi đơn cho Đại hội đồng và các nước thành viên. Hội đồng Bảo an kiến nghị Đại hội đồng kết nạp. Đại hội đồng sẽ xem xét quốc gia đó có phải là quốc gia yêu chuộng hoà bình và có khả năng sẵn sàng thực hiện các nghĩa vụ qui định trong Hiến chương hay không, và quyết định bằng bỏ phiếu đa số áp đảo (2/3).

Câu 104: Chức năng và nguyên tắc hoạt động của Hội đồng bảo an Liên Hợp Quốc?

Theo Điều 24 của Hiến chương Liên Hợp Quốc, các nước thành viên Liên Hợp Quốc trao cho Hội đồng Bảo an trách nhiệm chính trong việc giữ gìn hoà bình và an ninh quốc tế. Theo đó, Hội đồng Bảo an có thể áp dụng các biện pháp nhằm giải quyết hoà bình các tranh chấp, xung đột và khi cần thiết, có thể sử dụng các biện pháp, kể cả cưỡng chế và vũ lực, nhằm loại trừ các mối đe doạ, phá hoại hoà bình, hoặc các hành động xâm lược.
Các quy định của Hiến chương liên quan đến HĐBA nằm trong các chương V, VI, VII, VIII và XII.

  1. Nguyên tắc hoạt động.

Hội đồng bảo an hành động theo những nguyên tắc của Liên hợp quốc:

  1. Liên Hiệp Quốc được xây dựng trên nguyên tắc bình đẳng chủ quyền của tất cả các Thành viên.
  2. Tất cả các Thành viên đều phải thực hiện một cách có thiện ý những nghĩa vụ mà họ phải đảm nhận theo Hiến chương này, nhằm đảm bảo hưởng toàn bộ các quyền và ưu đãi do tư cách thành viên mà có.
  3. Tất cả các Thành viên giải quyết các tranh chấp quốc tế của họ bằng biện pháp hòa bình, theo cách không làm nguy hại đến hòa bình và an ninh quốc tế, và công lý.
  4. Tất cả các Thành viên từ bỏ việc đe dọa hoặc sử dụng vũ lực trong quan hệ quốc tế nhằm chống lại sự toàn vẹn lãnh thổ hay nền độc lập chính trị của bất kỳ quốc gia nào, hoặc bằng cách khác trái với những Mục đích của Liên Hiệp Quốc.
  5. Tất cả các Thành viên phải hỗ trợ đầy đủ cho Liên Hiệp Quốc trong mọi hành động mà nó áp dụng theo đúng Hiến chương này và từ bỏ giúp đỡ bất cứ quốc gia nào đang bị Liên Hiệp Quốc áp dụng các hành động phòng ngừa hoặc cưỡng chế;
  6. Liên Hiệp Quốc sẽ đảm bảo rằng các quốc gia không phải là Thành viên cũng hành động theo những nguyên tắc này, nếu như điều đó là cần thiết để duy trì hòa bình và an ninh thế giới;
  7. Không có bất kỳ điều gì trong Hiến chương này cho phép Liên Hiệp Quốc được can thiệp vào những công việc thực chất thuộc thẩm quyền nội bộ của bất cứ quốc gia nào, hoặc đòi hỏi các Thành viên phải đưa những công việc loại này ra giải quyết theo quy định của Hiến chương; tuy nhiên, nguyên tắc này không liên quan đến việc thi hành những biện pháp cưỡng chế nói ở Chương VII.
  8. Chức năng, quyền hạn

Là một trong sáu cơ quan chính của Liên Hợp Quốc, Hội đông Bảo an được thành lập nhằm duy trì hoà bình và an ninh quốc tế. Theo Điều 39 của Hiến chương Liên Hợp Quốc, Hội đồng Bảo an là cơ quan duy nhất của Liên Hợp Quốc có quyền quyết định đánh giá thực tại của các mối đe doạ đối với hoà bình, phá hoại hoà bình hoặc hành động xâm lược, và sẽ khuyến nghị hoặc quyết định các biện pháp cần được tiến hành phù hợp với các Điều 41 và 42, để duy trì hoặc khôi phục hoà bình và an ninh quốc tế. Trong khi thực thi chức năng này, Hội đồng Bảo an được coi là hành động với tư cách thay mặt cho tất cả các thành viên Liên Hợp Quốc. Trên thực tế, những chức năng mà Hội đồng Bảo an được trao có thể được coi là để nhằm 3 mục tiêu: gìn giữ hoà bình, vãn hồi hoà bình và kiến tạo hoà bình.

Câu 105: Vai trò của hội đồng bảo an Liên Hợp quốc trong việc giữ gìn hòa bình và an ninh quốc tế?

Hội đồng bảo an là cơ quan được các thành viên Liên hợp quốc trao cho trách nhiệm trong việc duy trì hòa bình và an ninh thế giới (Hòa bình (peace) được hiểu là trong quan hệ quốc tế không có xung đột vũ trang. An ninh (security) được hiểu là không có xung đột mà có khuynh hướng gây nên những xung đột vũ trang). Các thành viên Liên hợp quốc thừa nhận rằng khi làm những nghĩa vụ do trách nhiệm được giao thì Hội đồng bảo an hành động với tư cách thay mặt cho các thành viên.

Hội đồng bảo an có quyền điều tra bất cứ vụ tranh chấp hoặc tình thế nào mà có thể dẫn đến bất hòa giữa các quốc gia.

Hội đồng bảo an có chức năng yêu cầu các bên tranh chấp giải quyết các tranh chấp quốc tế bằng phương pháp hòa bình.

Phương pháp hòa bình được Hiến chương Liên hợp quốc đề cập đến là đàm phán (negotiation), điều tra (enquiry), trung gian (mediation), hòa giải (conciliation), trọng tài (arbitration), bằng con đường tư pháp (judicial settlement), bằng việc sử dụng những cơ quan hoặc những hiệp định khu vực, hoặc bằng các biện pháp hòa bình khác do các bên lựa chọn.9

Hội đồng bảo an là cơ quan xác định sự đe dọa hòa bình, phá hoại hòa bình hoặc hành vi xâm lược và đưa ra những kiến nghị hoặc quyết định những biện pháp để duy trì hoặc khôi phục hòa bình và an ninh thế giới. Những biện pháp mà Hội đồng bảo an có quyền quyết định bao gồm:

+ Thứ nhất, Hội đồng bảo an yêu cầu các thành viên áp dụng các biện pháp kinh tế và các biện pháp khác (không bao gồm dùng vũ lực) như đình chỉ một phần hay toàn bộ những quan hệ kinh tế, đường sắt, hàng hải, hàng không, bưu chính, điện tín, vô tuyến điện và các phương tiện giao thông khác (cấm vận), cắt đứt quan hệ ngoại giao để ngăn chặn hoặc chấm dứt hành động xâm lược

+ Thứ hai, Hội đồng bảo an thực hiện hành động quân sự đối với quốc gia có hành động xâm lược như dùng các lực lượng hải, lục, không quân nếu xét thấy cần thiết cho việc duy trì hoặc khôi phục hòa bình và an ninh thế giới. Hành động này còn bao gồm cả những cuộc thị uy, những biện pháp phong tỏa và những cuộc hành binh khác, do các lực lượng hải, lục, không quân của những thành viên Liên hợp quốc thực hiện

Các quốc gia thành viên có nghĩa vụ cung cấp cho Hội đồng bảo an những lực lượng vũ trang, sự viện trợ và mọi phương tiện phục vụ khác kể cả việc cho quân đội Liên hợp quốc qua lãnh thổ của mình khi cần thiết cho việc duy trì hòa bình và an ninh thế giới. Các quốc gia thành viên sẽ tổ chức một số phi đội không quân của nước mình sẵn sàng chiến đấu nhằm phối hợp thực hiện một hành động quốc tế có tính chất cưỡng chế

Cơ quan giúp Hội đồng bảo an để chỉ huy lực lượng vũ trang của Liên hợp quốc là Ban tham mưu quân đội gồm tham mưu trưởng các nước ủy viên thường trực Hội đồng bảo an

Câu 106: Vai trò và thẩm quyền của Tòa án quốc tế liên Hợp Quốc?

  1. Cơ sở pháp lý

Nhiệm vụ trọng tâm của Liên Hợp Quốc là giải quyết các cuộc xung đột bằng biện pháp hoà bình phù hợp với các nguyên tắc của công lý và luật pháp quốc tế (Điều 1 của Hiến chương Liên Hợp Quốc). Điều 33 của Hiến chương cũng chỉ rõ, trong số các phương pháp giải quyết hoà bình có phương pháp sử dụng trọng tài và giải quyết của toà án (theo luật pháp).
Theo điều 13 của Hiến chương, một trong những chức năng của Đại hội đồng là ” thúc đẩy việc pháp điển hoá và sự phát triển của luật quốc tế theo hướng tiến bộ”. Chức năng này đã được Đại hội đồng và các cơ quan khác thực hiện thông qua việc soạn thảo, chuẩn bị rất nhiều công ước quốc tế. Trong vòng năm thập kỷ qua, Liên Hợp Quốc đã bảo trợ cho trên 456 thoả thuận đa phương bao gồm mọi lĩnh vực hoạt động giữa các nhà nước và nỗ lực của loài người. Liên Hợp Quốc cũng là người tiên phong quan tâm tới những vấn đề toàn cầu mới hiện nay như: môi trường, khoảng không vũ trụ, lao động di cư, buôn lậu ma tuý và chủ nghĩa khủng bố.

  1. Thành phần

Toà án quốc tế gồm 15 thẩm phán, là công dân của các quốc gia thành viên Liên Hợp Quốc, do Đại hội đồng và Hội đồng Bảo an cùng bầu ra và độc lập với nhiệm kì 9 năm, cứ 3 năm bầu lại 1/3 số thẩm phán. Các thẩm phán được bầu với tư cách cá nhân từ những luật gia có uy tín về Luật quốc tế, có phẩm chất đạo đức cao. Không được phép có hai thẩm phán có cùng quốc tịch và phải đảm bảo có đại diện của các hình thái văn minh chủ yếu và các hệ thống pháp luật cơ bản. Trụ sở tòa án đặt tại La Hay

  1. Chức năng

Chức năng chính của Toà án quốc tế là giải quyết hoà bình các tranh chấp quốc tế, vụ kiện do các quốc gia đưa lên phù hợp với luật pháp quốc tế. Mục tiêu của toà án là áp dụng các tập quán quốc tế để thiết lập các quy tắc được các quốc gia liên quan chính thức công nhận; các thông lệ quốc tế được chấp nhận như luật; các nguyên tắc chung của luật pháp được các quốc gia công nhận; các phán quyết của tòa án…Tòa án cũng khuyến nghị Đại hội đồng, Hội đồng Bảo an về lĩnh vực luật pháp, các vấn đề luật pháp nổi lên trong phạm vi hoạt động của các cơ quan này, khuyến nghị các cơ quan khác của Liên Hợp Quốc, các cơ quan chuyên môn với sự Ủy quyền của Đại hội đồng.

  1. Hoạt động

a/ Giải quyết theo luật pháp các tranh chấp

Cơ quan chính của Liên Hợp Quốc giải quyết các tranh chấp là Toà án quốc tế. Kể từ khi thành lập năm 1946, đến nay đã có 72 vụ được các nước đưa ra trước Toà án quốc tế, 22 trường hợp hỏi ý kiến của các tổ chức quốc tế. Hầu hết các trường hợp được Toà giải quyết song kể từ năm 1981, đã có 4 trường hợp được chuyển cho các Ủy ban đặc biệt giải quyết theo đề nghị của các bên liên quan. 11 trường hợp vẫn chưa được giải quyết. Các trường hợp đưa ra giải quyết tại Toà án quốc tế bao gồm nhiều lĩnh vực như: quyền về lãnh thổ (vụ tranh chấp giữa Pháp và Anh năm 1953, giữa Bỉ và Hà Lan năm 1959, giữa Ấn Độ và Bồ Đào Nha năm 1960, giữa Buốckina Phaxô và Mali năm 1986, giữa Libi và Sát năm 1990), liên quan đến luật biển (trường hợp Anbani phải chịu trách nhiệm về những thiệt hại do thủy lôi trong vùng lãnh hải của mình gây ra cho tầu của Anh năm 1949, tranh chấp giữa Anh và Na uy về đánh cá), các cuộc tranh chấp liên quan đến nguyên tắc và luật lệ quốc tế trong việc phân định ranh giới thềm lục địa, trên biển và trên bộ (vụ giữa Libi và Manta năm 1985, Canađa và Mỹ năm 1984, Đan mạch và Na uy năm 1993, giữa En Xanvađo và Honđurat năm 1992 …), về bảo vệ ngoại giao, bảo vệ môi trường, thực hiện các nghĩa vụ của lực lượng Ủy thác tại lãnh thổ Tây Nam châu Phi, các vấn đề liên quan đến xung đột khu vực, việc thực hiện các công ước quốc tế của các nước … các trường hợp liên quan đến quan hệ giữa Liên Hợp Quốc và các nước thành viên như việc phái viên của Liên Hợp Quốc bị sát hại, đóng góp của các nước vào ngân sách hoạt động gìn giữ hoà bình… cũng được các bên liên quan đưa ra tại Toà án quốc tế để nhận được ý kiến tham khảo.
b/ Pháp điển hoá luật pháp quốc tế

Ủy ban về luật pháp quốc tế đã được Đại hội đồng thành lập năm 1947 nhằm thúc đẩy sự phát triển và pháp điển hoá luật pháp quốc tế theo hướng tiến bộ. Ủy ban gồm 34 thành viên, nhóm họp hàng năm, các thành viên được Đại hội đồng bầu ra với nhiệm kỳ 5 năm, hoạt động với tư cách cá nhân chứ không phải là đại diện của các chính phủ.

Công việc chủ yếu của Ủy ban là soạn thảo luật pháp quốc tế, lĩnh vực luật pháp cần soạn thảo có thể do Ủy ban tự chọn hoặc do Đại hội đồng hoặc Hội đồng Kinh tế – Xã hội (ECOSOC) gợi ý. Khi Ủy ban hoàn tất dự thảo các điều khoản, Đại hội đồng sẽ triệu tập một hội nghị quốc tế để quyết định đưa các điều khoản dự thảo đó vào một công ước quốc tế, sau đó sẽ mở cho các nước tham gia. Năm 1966, đáp ứng đòi hỏi của Liên Hợp Quốc phải giữ một vai trò tích cực trong việc giảm bớt và loại bỏ các cản trở đối với thương mại quốc tế, Đại hội đồng đã thành lập Ủy ban Liên Hợp Quốc về luật thương mại quốc tế (UNCITRAL) để thúc đẩy sự thống nhất và hài hoà theo hướng tiến bộ của luật thương mại quốc tế. Ủy ban gồm 36 thành viên, đại diện cho các khu vực địa lý và các hệ thống kinh tế và luật pháp khác nhau, có báo cáo hàng năm lên Đại hội đồng và trình báo cáo lên Hội nghị Liên Hợp Quốc về Thương mại và Phát triển.

Câu 107: Giá trị pháp lý của các nghị quyết của Đại hội đồng Liên Hợp Quốc?

Đại Hội đồng Liên Hiệp Quốc (United Nations General Assembly, viết tắt UNGA/GA) là một trong năm cơ quan chính của Liên Hợp Quốc. Được thành lập bởi các quốc gia thành viên, Đại Hội đồng triệu tập các kỳ họp thường niên dưới quyền của vị chủ tịch được bầu chọn trong vòng các đại biểu đến từ các quốc gia thành viên.

Đại Hội đồng biểu quyết bằng cách bỏ phiếu trong các vấn đề quan trọng – đề xuất hoà bình và an ninh; tuyển chọn thành viên cho các cơ quan; thu nhận, đình chỉ và trục xuất thành viên và các vấn đề ngân sách – cần được thông qua bởi đa số 2/3 số đại biểu có mặt và bỏ phiếu. Các vấn đề khác được quyết định bởi đa số quá bán.

Mỗi quốc gia thành viên chỉ có một phiếu. Ngoại trừ việc thông qua các vấn đề về ngân sách bao gồm việc chấp nhận một thang bậc thẩm định, nghị quyết của Đại Hội đồng không có giá trị ràng buộc đối với thành viên. Đại Hội đồng có thể đề xuất về các sự việc trong khuôn khổ của Liên Hiệp Quốc, ngoại trừ các vấn đề liên quan đến hoà bình và an ninh thuộc thẩm quyền xem xét của Hội đồng Bảo An.

Theo điều 18 Hiến chương, việc biểu quyết thông qua các nghị quyết của Đại Hội đồng được thực hiện trên nguyên tắc bình đẳng. Các nghị quyết về các vấn đề quan trọng, như liên quan đến duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, bầu các ủy viên không thường trực và ủy viên của hội đồng kinh tế-xã hội,kết nạp thành viên mới,khai trừ thành viên…phải thông qua với đa số áp đảo (2/3) của các thành viên tham gia và bỏ phiếu. Các vấn đề khác thông qua bằn đa số thường. Đại hội đồng cũng có thể dung hình thức đồng thuận nếu các thành viên có sự nhất trí cao (consensus).

Câu 108: Phân tích giá trị pháp lý của Hiến Chương Liên hợp quốc, liên hệ với tình hình thực tiễn quốc tế?

Hiến chương Liên Hiệp Quốc là hiến pháp của Liên Hiệp Quốc. Nó được kí kết trong Hội nghị Liên Hiệp Quốc về Tổ chức Quốc tế (United Nations Conference on International Organization) tại San Fransisco, California ngày 26 tháng 6 năm 1945 bởi 50 nước thành viên đầu tiên, có hiệu lực từ ngày 24 tháng 10 năm 1945 sau khi được phê chuẩn bởi 5 nước thành viên sáng lập – Trung Hoa, Liên Bang Xô Viết, Pháp, Anh, Hoa Kỳ – và phần đông các nước khác. Vì lý do đó, sau này Đại hội đồng Liên hợp quốc quyết định lấy ngày 24/10 hàng năm làm ngày Liên hợp quốc.

Bản Hiến chương được thảo luận bởi hội đồng lập pháp và các nước đã kí đều tuân theo các điều khoản của nó. Hiện nay, phần lớn các quốc gia trên thế giới đã thông qua Hiến chương.

Hiến chương Liên Hợp Quốc là nền tảng cho sự ra đời và các nguyên tắc hoạt động của tổ chức Liên Hợp quốc và các chủ thể tham gia Liên Hợp quốc.

  1. Hiến chương Liên hợp quốc tạo cơ sở cho hoạt động của chính Liên Hợp Quốc

Trước hết, sứ mệnh cao cả của LHQ được ghi rõ trong những dòng đầu tiên của Hiến chương LHQ là sự phản ánh nguyện vọng cháy bỏng của các dân tộc mới trải qua những mất mát chưa từng có trong chiến tranh thế giới thứ hai – đó là ngăn ngừa một cuộc chiến tranh thế giới mới. Nhận thức sâu sắc về sự cần thiết của một cơ sở toàn diện cho hòa bình, các quốc gia thành viên đề ra mục đích hàng đầu của LHQ là duy trì hòa bình và an ninh quốc tế, đồng thời xác định những mục đích quan trọng khác cho các hoạt động của LHQ là tăng cường quan hệ hữu nghị giữa các dân tộc, thúc đẩy hợp tác để giải quyết các vấn đề quốc tế về kinh tế, xã hội, văn hóa, nhân đạo và bảo đảm quyền con người. Các quốc gia cũng trao cho LHQ vai trò là trung tâm điều hòa các hành động của các dân tộc hướng theo những mục đích đó.

Ðể tạo điều kiện về tổ chức, thể chế cho LHQ đảm nhiệm được vai trò của mình, các quốc gia đã quy định trong Hiến chương những nguyên tắc cho quan hệ giữa các quốc gia và hoạt động của LHQ mà sau này trở thành những nguyên tắc cơ bản của luật pháp quốc tế. Cùng với đó là bộ máy gồm sáu cơ quan chính chịu trách nhiệm về các lĩnh vực hoạt động khác nhau là Ðại hội đồng (ÐHÐ), Hội đồng Bảo an (HÐBA), Hội đồng Kinh tế và Xã hội (ECOSOC), Hội đồng Quản thác (chính thức chấm dứt hoạt động theo quyết định của Hội nghị thượng đỉnh năm 2005), Tòa án quốc tế và Ban Thư ký. Trong số đó, Hội đồng Bảo an được trao trách nhiệm hàng đầu trong việc duy trì hòa bình, an ninh quốc tế và được các quốc gia ủy quyền đưa ra các biện pháp, kể cả các biện pháp cưỡng chế nhằm giải quyết hòa bình các tranh chấp, chống lại các đe dọa xâm lược, phá hoại hòa bình.

Hiến chương quy định bộ máy tổ chức của Liên hợp quốc gồm sáu cơ quan chính là Đại hội đồng, Hội đồng bảo an, Hội đồng kinh tế và xã hội, Hội đồng quản thác, Tòa án quốc tế và Ban thư ký.

  1. Hiến chương LHQ tạo ra khung pháp lý cho các hoạt động của các chủ thể quốc tế (các quốc gia gia nhập LHQ).

Các quốc gia tham gia LHQ phải cam kết mạnh mẽ đối với các tôn chỉ, mục đích của Hiến chương LHQ, luật pháp quốc tế và tin tưởng vào vai trò trung tâm của LHQ trong việc duy trì hoà bình và an ninh quốc tế.

Khi tham gia LHQ các quốc gia cần phải đảm bảo tuân thủ đầy đủ các nguyên tắc của LHQ được quy định đầy đủ trong Hiến Chương LHQ (5 nguyên tắc),đây có thể được coi là khung pháp lý quan trọng điều hướng cho các hoạt động của các chủ thể quốc tế,tránh vi phạm các nguyên tắc chung của LHQ.

  1. Liên hệ với tình hình thực tiễn quốc tế đặc biệt là mối quan hệ giữa LHQ và Việt Nam.

Ngày 20/9/1977, nước Việt Nam chính thức trở thành viên thứ 149 của tổ chức Liên hợp quốc (LHQ). Hơn 30 năm qua chứng kiến mối quan hệ giữa Việt Nam và Liên hợp quốc ngày càng được mở rộng và phát triển tốt đẹp. Nhìn lại, đó là 30 năm quan hệ hợp tác tích cực, trách nhiệm và hiệu quả cao giữa Việt Nam và tổ chức LHQ.

Ngay từ ngày đầu tham gia tổ chức, Việt Nam đã khẳng định cam kết mạnh mẽ đối với các tôn chỉ, mục đích của Hiến chương LHQ, luật pháp quốc tế và tin tưởng vào vai trò trung tâm của LHQ trong việc duy trì hoà bình và an ninh quốc tế. Là một dân tộc đã phải trải qua bao gian khổ hy sinh để giành và giữ nền độc lập, chúng ta luôn sát cánh cùng các dân tộc khác trên thế giới đấu tranh cho độc lập, chủ quyền và quyền dân tộc tự quyết, lên án chế độ phân biệt chủng tộc và tích cực ủng hộ những nỗ lực của LHQ trong việc ngăn ngừa và giải quyết các cuộc tranh chấp, xung đột quốc tế bằng các biện pháp hoà bình, thông qua đối thoại. Chúng ta cũng đóng góp tích cực vào các bước đi hướng tới mục tiêu giải trừ quân bị toàn diện và triệt để do LHQ đề ra. Từ năm 1996, chúng ta cũng bắt đầu tham gia đóng góp vào ngân sách cho các lực lượng gìn giữ hoà bình.

Là một nước đang phát triển, Việt Nam càng coi trọng vài trò của LHQ trong lĩnh vực kinh tế, phát triển. Vì vậy, Việt Nam đã tham gia ngày một đầy đủ và thực chất vào các cơ chế hoạch định chính sách của LHQ, chủ động tham gia bàn bạc, đề xuất hướng xử lý giải quyết, chủ động đối thoại và có những đóng góp, sáng kiến cụ thể, có ý nghĩa thực tiễn vào công việc của LHQ, trong vấn đề cải tổ hệ thống LHQ và trong nhiều lĩnh vực cụ thể như xoá đói giảm nghèo, phát triển xã hội, môi trường, an ninh lương thực, tài chính cho phát triển, nhà ở, nhân quyền, dân số và phát triển, phụ nữ, trẻ em, chống phân biệt chủng tộc, phòng chống HIV/AIDS…

Việc phát triển mối quan hệ hợp tác với LHQ là một nội dung quan trọng của đường lối đối ngoại của Đảng và Nhà nước Việt Nam, là: độc lập tự chủ, hoà bình, hợp tác và phát triển; rộng mở, đa phương hoá, đa dạng hoá các quan hệ quốc tế, chủ động và tích cực hội nhập kinh tế quốc tế, đồng thời mở rộng hợp tác quốc tế trên các lĩnh vực khác; Việt Nam là bạn, đối tác tin cậy của các nước trong cộng đồng quốc tế, tham gia tích cực vào tiến trình hợp tác quốc tế và khu vực.

Câu 109: Vấn đề hiệu quả của Liên hợp quốc trong giai đoạn hiện nay?

Tổ chức Liên hợp quốc ra đời thực sự có ý nghĩa to lớn trong đời sống chính trị quốc tế trong gần 60 năm qua. Đây là sự kiện quan trọng đánh dấu sự xuất hiện của các hoạt động ngoại giao đa phương hiện đại, một bước ngoặt quyết định trong lịch sử phát triển của nền ngoại giao đa phương nói chung. Sự đóng góp của Liên hợp quốc đối với hoà bình an ninh quốc tế, sự phát triển kinh tế – xã hội của cộng đồng các dân tộc trong 65 năm qua là rất đáng kể. Đặc biệt trong kỷ nguyên văn mình và toàn cầu hóa hiện nay, Liên hợp quốc càng khảng định vai trò to lớn trong quan hệ quốc tế hiện đại, khả năng hướng tới một tổ chức siêu quyền lực trên thế giới.

Tại Hội nghị cấp cao Thiên niên kỷ năm 2000 và Hội nghị cấp cao năm 2005 kỷ niệm 60 năm Ngày thành lập LHQ được tổ chức tại Trụ sở LHQ ở Niu Oóc, các vị lãnh đạo các quốc gia trên thế giới, trong đó có Việt Nam, đã khẳng định rõ vai trò quan trọng của LHQ, coi tổ chức toàn cầu này là nền tảng không thể thiếu cho một thế giới hòa bình, thịnh vượng và công bằng hơn.

  1. Về vấn đề hòa bình và an ninh

Ðóng góp lớn nhất của LHQ là đã góp phần ngăn ngừa không để xảy ra một cuộc chiến tranh thế giới mới trong 62 năm qua. Một số cuộc khủng hoảng quốc tế đã được giải quyết với sự trung gian hòa giải của LHQ. Theo thống kê của LHQ, tổ chức này đã hỗ trợ các cuộc thương lượng đưa đến giải pháp hòa bình cho hơn 170 cuộc xung đột ở các khu vực.

Theo yêu cầu của các bên trong xung đột, LHQ đã triển khai 60 hoạt động gìn giữ hòa bình (HÐGGHB LHQ) nhằm góp phần tạo môi trường thuận lợi cho các bên đi đến các thỏa thuận chấm dứt xung đột và thực hiện các thỏa thuận đó. LHQ đã soạn thảo và xây dựng được 15 công ước quốc tế về giải trừ quân bị, đóng góp tích cực vào việc duy trì hòa bình và ổn định thế giới. Vì những hoạt động kể trên, lực lượng gìn giữ hòa bình của LHQ đã được trao tặng Giải thưởng Hòa bình Nobel vào năm 1988, sau đó Tổ chức LHQ và ông Tổng Thư ký Kofi Annan được tặng Giải thưởng này vào năm 2001.

  1. Về quan hệ hữu nghị và quyền tự quyết

Trong lĩnh vực phát triển, việc tạo môi trường kinh tế, thương mại, tài chính quốc tế bình đẳng và quan tâm thích đáng đến lợi ích của các nước đang phát triển là ưu tiên trong hoạt động của LHQ, trong đó có việc nhằm thúc đẩy Vòng đàm phán Ðô-ha hiện nay về thương mại vì phát triển. Từ năm 1960, ÐHÐ LHQ đề ra các chiến lược phát triển cho từng thập kỷ nhằm huy động hợp tác quốc tế cho các mục tiêu phát triển chung, nhất là ở các nước đang phát triển; bên cạnh đó, các tổ chức LHQ đã có sự hỗ trợ trực tiếp về vốn, tri thức cho các nỗ lực phát triển kinh tế, xã hội, văn hóa, giáo dục và y tế của các nước này. Tại diễn đàn này, các quốc gia đã ký kết hơn 500 điều ước quốc tế đa phương quan trọng trong nhiều lĩnh vực của giao lưu quốc tế, trong đó có Công ước về Luật biển (năm 1982), đưa ra khuyến nghị định hướng cho các chủ đề của luật pháp quốc tế và xây dựng chuẩn mực cho các lĩnh vực chuyên môn khác nhau.

  1. Vấn đề nhân quyền và các vấn đề kinh tế,xã hội,văn hóa và nhân đạo

Trong lĩnh vực bảo đảm, thúc đẩy quyền con người, các quốc gia thành viên đã xây dựng các văn kiện cơ bản nhất trong lĩnh vực nhân quyền là Tuyên ngôn Nhân quyền, Công ước về quyền kinh tế, xã hội và văn hóa và Công ước về quyền dân sự và chính trị làm cơ sở cho hơn 80 công ước, tuyên bố được thông qua sau này về các vấn đề khác nhau về quyền con người.

  1. Phối hợp hành động giữa các quốc gia

Tại Hội nghị cấp cao thế giới năm 2005, các nhà lãnh đạo các quốc gia đã nhất trí về ý nghĩa sống còn của việc xây dựng một hệ thống đa phương hữu hiệu, lấy LHQ làm trung tâm nhằm đối phó với những thách thức đa dạng, toàn cầu như hiện nay. Tại các Hội nghị Thiên niên kỷ năm 2000, Hội nghị cấp cao năm 2005 và mới đây nhất là Phiên thảo luận cấp cao chung Khóa 62 ÐHÐ LHQ có sự tham dự của Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng của Việt Nam, các vị lãnh đạo các quốc gia đã đề ra những định hướng lớn cho công việc của LHQ trong thời gian tới. Ðó là thúc đẩy mạnh mẽ việc xây dựng các mối quan hệ quốc tế công bằng, lành mạnh dựa trên cơ sở luật pháp quốc tế và các nguyên tắc của Hiến chương LHQ; đóng góp tích cực vào việc thu hẹp khoảng cách phát triển, trong đó có việc thực hiện Các Mục tiêu phát triển Thiên niên kỷ, để toàn cầu hóa trở thành một lực lượng tích cực đối với toàn thể nhân dân thế giới; thực hiện cải tổ toàn diện LHQ. Hiện nay, LHQ đang triển khai nhiều biện pháp cụ thể theo các định hướng này. Thực tế cho thấy những nhân tố quyết định thành công các hoạt động của LHQ là ý chí chính trị của các quốc gia và sự tôn trọng những nguyên tắc của Hiến chương LHQ.

Câu 110: Quá trình hình thành và cơ cấu tổ chức của ASEAN?

1.Quá trình hình thành của ASEAN

Từ sau năm 1945, nhiều quốc gia đã ra đời dưới những hình thức khác nhau ở Đông Nam Á. Năm 1945, Indonesia, Việt Nam và Lào tuyên bố độc lập. Năm 1946, Mỹ trao trả độc lập cho Philippines. Năm 1947, Anh trao trả độc lập cho Miến Điện (nay là Myanmar). Năm 1965, Singapore tách khỏi Liên bang Malaysia, tuyên bố thành nước cộng hòa độc lập. Ngày 31/12/1983, Anh trao trả độc lập cho Bruney. Thái Lan không là thuộc địa trực tiếp của một đế quốc nào nên sau Chiến tranh Thế giới lần thứ II vẫn là quốc gia độc lập. Sau khi giành được độc lập, nhiều nước Đông Nam Á đã có dự định thành lập một tổ chức khu vực nhằm tạo nên sự hợp tác phát triển trên các lĩnh vực kinh tế, khoa học kỹ thuật và văn hóa; đồng thời hạn chế ảnh hưởng của các nước lớn đang tìm cách biến Đông Nam á thành “sân sau” của họ.

Trong quá trình tìm kiếm sự hợp tác giữa các nước Đông Nam Á, nhiều tổ chức khu vực đã xuất hiện và một số hiệp ước giữa các nước trong khu vực được ký kết. Tháng 1/1959, Hiệp ước Hữu nghị và Kinh tế Đông Nam Á (SEAFET), gồm Malaysia và Philippines ra đời. Ngày 31/7/1961, Hiệp hội Đông Nam Á (ASA) – gồm Thái Lan, Philippines và Malaysia – được thành lập. Tháng 8/1963, một tổ chức gồm Malaysia, Philippines và Indonesia, gọi tắt là MAPHILINDO, được thành lập. Tuy nhiên, những tổ chức và Hiệp ước trên đây đều không tồn tại được lâu do những bất đồng giữa các nước về vấn đề lãnh thổ và chủ quyền.
ASA, MAPHILINDO không thành công, nhưng nhu cầu về một tổ chức hợp tác khu vực rộng lớn hơn ở Đông Nam Á ngày càng lớn.

Trong khi đó, sau Chiến tranh Thế giới thứ II, các trào lưu hình thành “chủ nghĩa khu vực” trên thế giới đã xuất hiện và cùng với nó là sự ra đời của Cộng đồng Kinh tế Châu Âu (EEC); Khu vực Thương mại Tự do Mỹ Latin (LAFTA); Thị trường chung Trung Mỹ (CACM)….Việc thành lập các tổ chức khu vực này đã tác động đến việc hình thành ASEAN. Từ kinh nghiệm của EEC, các nước Đông Nam Á đều thấy rằng việc hình thành các tổ chức khu vực sẽ giúp thúc đẩy sự tăng trưởng kinh tế thông qua tăng cường hợp tác kinh tế, buôn bán và phân công lao động.
Về mặt chính trị, các tổ chức khu vực giúp củng cố tình đoàn kết khu vực và giúp các nước vừa và nhỏ có tiếng nói mạnh mẽ hơn trong các vấn đề quốc tế. Còn về mặt xã hội, chủ nghĩa khu vực có thể đưa ra các phương hướng hợp tác để giải quyết có hiệu quả các vấn đề đặt ra cho các nước thành viên. Sau nhiều cuộc thảo luận, ngày 8/8/1967, Bộ trưởng Ngoại giao các nước Indonesia, Thái Lan, Philippines, Singapore và Phó Thủ tướng Malaysia ký tại Bangkok bản Tuyên bố thành lập Hiệp hội các quốc gia Đông Nam Á (ASEAN). Từ 5 nước thành viên ban đầu, đến nay ASEAN đã có 10 quốc gia thành viên, gồm Indonesia, Thái Lan, Philippines, Singapore, Malaysia, Bruney (năm 1984), Việt Nam (năm1995), Lào (năm 1997), Myanmar (năm 1997) và Campuchia (năm1999). ASEAN có diện tích 4,5 triệu km2, dân số khoảng 575 triệu người và tổng sản phẩm quốc nội (GDP) đạt 2.487 tỷ USD (ước tính năm 2009). Thực tiễn đã chứng minh rằng, một Đông Nam Á thống nhất đã thúc đẩy cho hợp tác và vị thế ASEAN ngày càng lớn mạnh, là tiền đề quan trọng để ASEAN trở thành một cộng đồng.

2.Cơ cấu tổ chức của ASEAN

I/ Cơ cấu tổ chức

Cơ cấu tổ chức hiện nay của ASEAN là kết quả của một quá trình hoàn thiện từng bước, song song với việc phát triển của tổ chức ASEAN trong gần 30 năm qua.

Khi mới thành lập vào năm 1967, bộ máy ASEAN còn rất giản đơn, bao gồm 4 đầu mối/cơ chế chủ yếu: Hội nghị hàng năm của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN (AMM), một Uỷ ban thường trực ASEAN (ASC) để điều phối các công việc thường nhật của ASEAN giữa các Hội nghị AMM. Các Uỷ ban chuyên trách và các Uỷ ban thường trực gồm các chuyên gia và quan chức trên các lĩnh vực cụ thể và Ban thư ký Quốc gia ở mỗi nước thành viên để thay mặt nước mình thực hiện các công việc cuả Hiệp hội và phục vụ các cuộc họp của ASEAN .
Sau một quá trình hoàn thiện, với mốc quan trọng nhất là các quyết định của 4 Hội nghị Cấp cao ASEAN các năm 1976, 1977, 1987 và đặc biệt là vào 1992, cơ cấu tổ chức chung của ASEAN cũng như chức năng của từng bộ phận đã từng bước được hình thành và củng cố. Cơ cấu tổ chức của ASEAN hiện nay như sau:

(Tóm tắt: Chương IV Hiến chương nêu rõ: Bộ máy chính sẽ bao gồm Hội nghị cấp cao (là cơ quan quyết định chính sách cao nhất, họp hai lần một năm thay vì mỗi năm một lần trước đây); lập bốn hội đồng cấp bộ trưởng, trong đó ba hội đồng về từng trụ cột của Cộng đồng ASEAN (gồm chính trị – an ninh; kinh tế và văn hoá-xã hội) và một hội đồng điều phối chung (gồm các bộ trưởng ngoại giao); các hội nghị bộ trưởng chuyên ngành; Uỷ ban các đại diện thường trực của các nước tại ASEAN, thường trú tại Jakarta, Indonesia; Ban Thư ký ASEAN và Tổng Thư ký ASEAN; Ban Thư ký ASEAN quốc gia.)

1- Hội nghị những người đứng đầu Nhà nước/chính phủ ASEAN (ASEAN Summit)

Còn gọi là Hội nghị Cấp cao ASEAN và là cơ quan quyền lực cao nhất của ASEAN. Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 4 họp tại Xing-ga-po năm 1992 quyết định những Người đứng đầu chính phủ ASEAN họp chính thức 3 năm một lần và họp không chính thức ít nhất 1 lần trong khoảng thời gian 3 năm đó để đề ra phương hướng và chính sách chung cho hoạt động của ASEAN và đưa ra quyết định về các vấn đề lớn. Từ sau Cấp cao ASEAN lần thứ 5, giữa các cuộc họp Cấp cao chính thức 3 năm một lần, hàng năm đều họp Cấp cao không chính thức.

2- Hội nghị Bộ trưởng ASEAN (ASEAN Ministerial Meeting-AMM)

Theo Tuyên bố Băng cốc năm 1967, AMM là hội nghị hàng năm của các Bộ trưởng Ngoại giao ASEAN có trách nhiệm đề ra và phối hợp các hoạt động của ASEAN.

Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 2 tại Kua-la Lăm-pơ năm 1977, những Người đứng đầu chính phủ ASEAN nhất trí rằng các Bộ trưởng liên quan có thể tham dự AMM khi cần thiết. AMM và AEM có trách nhiệm báo cáo chung lên những Người đứng đầu chính phủ ASEAN tại Hội nghị Cấp cao ASEAN.

3-Hội nghị Bộ trưởng kinh tế ASEAN (ASEAN Economic Ministers-AEM)

AEM được thể chế hoá tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 2 năm 1977 tại Kua-la Lăm -pơ (Ma-lai-xi-a). Cũng như AMM, AEM họp chính thức hàng năm. Ngoài ra AEM có thể họp không chính thức khi cần thiết nhằm chỉ đạo các mật hợp tác kinh tế trong ASEAN. AEM có trách nhiệm phải báo cáo công việc lên cho những Người đứng đầu Chính phủ ASEAN tại các Hội nghị Cấp cao.

Trong AEM có Hội đồng AFTA (Khu vực mậu dịch tự do ASEAN) được thành lập theo quyết định của Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 4 năm 1992 tại Xing-ga-po để theo dõi, phối hợp và báo cáo việc thực hiện chương trình ưu đãi quan thuế có hiệu lực chung (CEPT) của AFTA.

4-Hội nghị Bộ trưởng các ngành:

Trong những thập kỷ đầu, Hội nghị Bộ trưởng của một ngành trong hợp tác kinh tế ASEAN sẽ được tổ chức khi cần thiết để thảo luận sự hợp tác trong ngành cụ thể đó. Đến nay, ASEAN đã chính thức có cơ chế Hội nghị Bộ trưởng tài chính (AFMM) và Hội nghị Bộ trưởng Giao thông vận tải (ATM) và các hội nghị Bộ trưởng năng lượng, Khoa học công nghệ và môi trường, Lao động, Nông nghiệp và phát triển nông thôn, Lâm nghiệp, v.v…

5-Các hội nghị cấp Bộ trưởng hoặc tương đương khác

Trên một số lĩnh vực hợp tác ASEAN khác như y tế, phúc lợi xã hội, giáo dục, luật pháp, đầu tư, du lịch…. có thể tiến hành các Hội nghị cấp Bộ trưởng hoặc người đứng đầu của các Ngành khi cần thiết để điều hành các chương trình hợp tác trong các lĩnh vực này.

6- Hội nghị liên tịch các Bộ trưởng (Join ministerial meeting-JMM)

JMM được thành lập tại Hội nghị Cấp cao lần thứ 3 ở Ma-ni-la, 1987. Hội nghị liên tịch các Bộ trưởng được tổ chức khi cần thiết để thúc đẩy sự hợp tác giữa các ngành và trao đổi ý kiến về hoạt động của ASEAN. JMM bao gồm các Bộ trưởng Ngoại giao và Bộ trưởng kinh tế ASEAN, dưới sự đồng chủ tịch của Chủ tịch AMM và Chủ tịch AEM. JMM có thể được triệu tập theo yêu cầu của Bộ trưởng Ngoại giao hoặc của Bộ trưởng kinh tế. JMM được triệu tập lần đầu tiên tại Ku-ching (Ma-lai-xi-a) 2/1991 để trao đổi ý kiến về vai trò của ASEAN trong APEC.
Gần đây, còn có thêm hình thức JMM giữa các Bộ trưởng Ngoại giao, kinh tế và Tài chính.

7-Tổng thư ký ASEAN

Được những Người đứng đầu Chính phủ ASEAN bổ nhiệm theo khuyến nghị của Hội nghị AMM với nhiệm kỳ là 3 năm và có thể gia hạn thêm, nhưng không quá một nhiệm kỳ nữa.

Tổng thư ký ASEAN có hàm Bộ trưởng với quyền hạn lớn hơn theo quyết định của Hội nghị Cấp cao ASEAN 1992: khởi xướng, khuyến nghị và phối hợp các hoạt động của ASEAN, nhằm giúp nâng cao hiệu quả các hoạt động và hợp tác của ASEAN .

Tổng thư ký ASEAN chịu trách nhiệm trước Hội nghị Cấp cao ASEAN; Các Hội nghị Bộ trưởng ASEAN khi đang họp và trước Chủ tịch Uỷ ban thường trực ASEAN giữa các kỳ họp. Tổng thư ký ASEAN, cũng chủ toạ các cuộc họp của ASC thay cho Chủ tịch ASC trừ phiên họp đầu tiên và cuối cùng. Tổng thư ký được tham dự các cuộc họp Tư vấn chung (Joint Consultative Meeting-JCM) với các quan chức cao cấp ASEAN và các Tổng giám đốc ASEAN; và thông báo kết quả các kỳ họp liên Hội nghị AMM và AEM.

8-Uỷ ban thường trực ASEAN (ASEAN Standing committee-ASC)

ASC bao gồm chủ tịch là Bộ trưởng ngoại giao của nước đăng cai Hội nghị AMM sắp tới, Tổng thư ký ASEAN và tổng Giám đốc của các Ban thư ký ASEAN quốc gia. ASC thực hiện công việc của AMM trong thời gian giữa 2 kỳ họp và báo cáo trực tiếp cho AMM.

9-Cuộc họp các quan chức cao cấp (Senior Officials Meeting-SOM)

SOM được chính thức coi là một bộ phận của cơ cấu trong ASEAN tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 3 tại Ma-ni-la 1987. SOM chịu trách nhiệm về hợp tác chính trị ASEAN và họp khi cần thiết; báo cáo trực tiếp cho AMM.

10- Cuộc họp các quan chức kinh tế cao cấp (Senior Economic Officials Meeting-SEOM)

SEOM cũng đã được thể chế hoá chính thức thành một bộ phận của cơ cấu ASEAN tại Hội nghị Cấp cao Ma-ni-la 1987. Tại Hội nghị Cấp cao ASEAN 4 năm 1992, 5 uỷ ban kinh tế ASEAN đã bị giải tán và SEOM được giao nhiệm vụ theo dõi tất cả các hoạt động trong hợp tác kinh tế ASEAN . SEOM họp thường kỳ và báo cáo trực tiếp cho AEM.

11/ Cuộc họp các quan chức cao cấp khác

Ngoài ra có các cuộc họp các quan chức cao cấp về tài chính, giao thông vận tải, môi trường, ma tuý cũng như của các uỷ ban chuyên ngành ASEAN như phát triển xã hội, khoa học và công nghệ, các vấn đề công chức, văn hoá và thông tin. Các cuộc họp này báo cáo cho ASC và Hội nghị các Bộ trưởng liên quan.

12- Cuộc họp tư vấn chung (Joint Consultative Meeting-JCM)

Cơ chế họp JCM được lập ra theo quyết định của Hội nghị Cấp cao ASEAN năm 1987 tại Manila. JCM bao gồm Tổng thư ký ASEAN , SOM, SEOM, các Tổng giám đốc ASEAN . JCM được triệu tập khi cần thiết dưới sự chủ toạ của Tổng thư ký ASEAN để thúc đẩy sự phối hợp giữa các quan chức liên ngành. Tổng thư ký ASEAN sau đó thông báo kết quả trực tiếp cho AMM và AEM.

13- Các cuộc họp của ASEAN với các Bên đối thoại

ASEAN có 11 Bên đối thoại: Ô-xtrây-lia, Ca-na-đa, EU, Nhật bản, Hàn quốc, Niu-Di-lân, Mỹ và UNDP, Nga, Trung Quốc, ấn độ . ASEAN cũng có quan hệ đối thoại theo từng lĩnh vực với Pa-kis-tan. Tuỳ theo thoả thuận, trong vòng 18-24 tháng, ASEAN có cuộc họp với các Bên đối thoại. Trước đó, các nước ASEAN tổ chức cuộc họp trù bị để phối hợp lập trường chung. Cuộc họp này do quan chức cao cấp của nước điều phối (Coordinating Country) chủ trì. Nhân dịp AMM hàng năm, ASEAN có cuộc họp PMC ASEAN +10 với tất cả các bên đối thoại (do chủ tịch ASC chủ trì) và Hội nghị giữa ASEAN và từng Bên đối thoại (PMC ASEAN + 1) dưới sự đồng chủ tịch của Bộ trưởng Ngoại giao nước điều phối và nước đối thoại.

14- Ban thư ký ASEAN quốc gia

Mỗi nước thành viên ASEAN đều có Ban thư ký quốc gia đặt trong bộ máy của Bộ Ngoại giao để tổ chức, thực hiện và theo dõi các hoạt động liên quan đến ASEAN của nước mình. Ban thư ký quốc gia do một Tổng Vụ trưởng phụ trách

15- Uỷ ban ASEAN ở các nước thứ ba

Nhằm mục đích tăng cường trao đổi và thúc đẩy mối quan hệ giữa ASEAN với bên đối thoại đó và các tổ chức quốc tế ASEAN thành lập các uỷ ban tại các nước đối thoại. Uỷ ban này gồm những người đứng đầu các cơ quan ngoại giao của các nước ASEAN tại nước sở tại. Hiện có 11 Uỷ ban ASEAN tại: Bon (CHLB Đức), Bru-xen (Bỉ), Can-be-ra (Ô-xtrây-li-a), Ge-ne-vơ (Thuỵ Sĩ), Lơn-dơn (Anh), Ot-ta-oa (Ca-na-da), Pa-ri (Pháp), Xơ-un (Hàn quốc), Oa-sing-tơn (Mỹ) và Oen-ling-tơn (Niu-di-lơn). Chủ tịch các uỷ ban này báo cáo cho ASC và nhận chỉ thị từ ASC.

16- Ban thư ký ASEAN

Ban thư ký ASEAN được thành lập theo Hiệp định ký tại Hội nghị Cấp cao lần thứ hai Ba-li, 1976 để tăng cường phối hợp thực hiện các chính sách, chương trình và các hoạt động giữa các bộ phận khác nhau trong ASEAN .
Hội nghị Cấp cao a1q lần thứ tư tại Xing-ga-po năm 1992 đã thoả thuận tăng cường Ban thư ký ASEAN để nó có thể thực hiện hữu hiệu hơn các hoạt động của ASEAN. Theo thoả thuận, Ban thư ký ASEAN sẽ có một cơ cấu mới và chức năng, trách nhiệm rộng lớn hơn trong việc đề xuất, khuyến nghị, phối hợp và thực hiện các hoạt động của ASEAN .

Câu 111:Vai trò và nguyên tắc hoạt động của tổ chức ASEAN

1.Vai trò của ASEAN

Vai trò quan trọng hàng đầu này của ASEAN được thể hiện sinh động qua nỗ lực to lớn của Hiệp hội trong việc đẩy mạnh hợp tác chính trị – an ninh. Đồng thời xây dựng các quy tắc ứng xử, thông qua đó tăng cường hiểu biết và tin cậy lẫn nhau, ngăn ngừa xung đột giữa các quốc gia ở khu vực. ASEAN đã tạo dựng được quan hệ hợp tác nhiều mặt với những đối tác quan trọng trên thế giới, khởi xướng thành công và giữ vai trò chủ đạo trong một số khuôn khổ hợp tác khu vực, nhất là Diễn đàn Khu vực ASEAN (ARF) – cơ chế khu vực duy nhất để đối thoại và hợp tác về các vấn đề chính trị – an ninh ở Châu Á – Thái Bình Dương.

Hơn thế nữa, ASEAN đã tích cực thúc đẩy xây dựng và chia sẻ các chuẩn mực ứng xử giữa các quốc gia. Đó là Hiệp ước Thân thiện và Hợp tác ở Đông Nam Á (TAC) không chỉ là bộ quy tắc ứng xử chỉ đạo mối quan hệ giữa các nước ASEAN, mà còn cả giữa ASEAN với các đối tác bên ngoài. Hiệp ước Khu vực Đông Nam Á không có vũ khí hạt nhân (SEANWFZ) thể hiện cam kết của các nước ASEAN về không sử dụng, phát triển, chế tạo và tàng trữ vũ khí hạt nhân; Tuyên bố về cách ứng xử của các bên ở Biển Đông (DOC), hướng tới thông qua Bộ Quy tắc ứng xử ở Biển Đông (COC). Công ước ASEAN về chống khủng bố quốc tế cùng với các Tuyên bố giữa ASEAN với nhiều đối tác cho thấy quan điểm tích cực và thái độ có trách nhiệm của ASEAN trong nỗ lực chung đối phó với mối đe dọa này.

2.Nguyên tắc hoạt động của tổ chức ASEAN

2.1. Các nguyên tắc làm nền tảng cho quan hệ giữa các Quốc gia thành viên và với bên ngoài:

Trong quan hệ với nhau, các nước ASEAN luôn tuân theo 5 nguyên tắc chính đã được nêu trong Hiệp ước thân thiện và hợp tác ở Đông Nam á (Hiệp ước Ba-li), kí tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ I tại Ba-li năm 1976, là:
a/ Cùng tôn trọng độc lập, chủ quyền, bình đẳng, toàn vẹn lãnh thổ và bản sắc dân tộc của tất cả các dân tộc;

b/ Quyền của mọi quốc gia được lãnh đạo hoạt động của dân tộc mình, không có sự can thiệp, lật đổ hoặc cưỡng ép của bên ngoài;

c/ Không can thiệp vào công việc nội bộ của nhau;

d/ Giải quyết bất đồng hoặc tranh chấp bằng biện pháp hoà bình, thân thiện;

e/ Không đe doạ hoặc sử dụng vũ lực;

f/ Hợp tác với nhau một cách có hiệu quả;

2.2. Các nguyên tắc điều phối hoạt động của Hiệp hội:

a/ Việc quyết định các chính sách hợp tác quan trọng cũng như trong các lĩnh vực quan trọng của ASEAN dựa trên nguyên tắc nhất trí (consensus), tức là một quyết định chỉ được coi là của ASEAN khi được tất cả các nước thành viên nhất trí thông qua. Nguyên tắc này đòi hỏi phải có quá trình đàm phán lâu dài, nhưng bảo đảm được việc tính đến lợi ích quốc gia của tất cả các nước thành viên. Đây là một nguyên tắc bao trùm trong các cuộc họp và hoạt động của ASEAN.

b/ Một nguyên tắc quan trọng khác chi phối hoạt động của ASEAN là nguyên tắc bình đẳng. Nguyên tắc này thể hiện trên 2 mặt. Thứ nhất, các nước ASEAN, không kể lớn hay nhỏ, giàu hay nghèo đều bình đẳng với nhau trong nghĩa vụ đóng góp cũng như chia xẻ quyền lợi. Thứ hai, hoạt động của tổ chức ASEAN được duy trì trên cơ sở luân phiên, tức là các chức chủ toạ các cuộc họp của ASEAN từ cấp chuyên viên đến cấp cao, cũng như địa điểm cho các cuộc họp đó được phân đều cho các nước thành viên trên cơ sở luân phiên theo vần A,B,C của tiếng Anh.

c/ Để tạo thuận lợi và đẩy nhanh các chương trình hợp tác kinh tế ASEAN , trong Hiệp định khung về tăng cường hợp tác kinh tế ký tại Hội nghị Cấp cao ASEAN lần thứ 4 ở Xin-ga-po tháng 2/1992, các nước ASEAN đã thoả thuận nguyên tắc 6-X, theo đó hai hay một số nước thành viên ASEAN có thể xúc tiến thực hiện trước các dự án ASEAN nếu các nưóc còn lại chưa sẵn sàng tham gia, không cần phải đợi tất cả mới cùng thực hiện.

  • Các nguyên tắc khác:

Trong quan hệ giữa các nước ASEAN đang dần dần hình thành một số các nguyên tắc, tuy không thành văn, không chính thức song mọi người đều hiểu và tôn trọng áp dụng như: nguyên tắc có đi có lại, không đối đầu, thân thiện, không tuyên truyền tố cáo nhau quan báo chí, giữ gìn đoàn kết ASEAN và giữ bản sắc chung của Hiệp hội.

Câu 112: Những biện pháp hòa bình giải quyết các tranh chấp quốc tế

Những biện pháp hòa bình giải quyết tranh chấp quốc tế

  • Biện pháp giải quyết trực tiếp: đàm phán trực tiếp
  • Biện pháp thông qua bên thứ ba: Trung gian, hòa giải, thông qua ủy ban điều tra, ủy ban hòa giải …
  • Biện pháp giải quyết tranh chấp trong khuôn khổ các tổ chức quốc tế
  • Tài phán quốc tế: tóa án quốc tế, trọng tài quốc tế.

Câu 113: Trình bày nội dung các biện pháp hòa bình giải quyết các tranh chấp quốc tế theo quy định của Luật quốc tế

Tương tự câu trên.

Câu 114: Trình bày các phương thức giải quyết tranh chấp quốc tế bằng trọng tài, so sánh với việc giải quyết bằng Tòa án quốc tế

  1. Khi giải quyết tranh chấp quốc tế bằng trọng tài, các chủ thể sẽ có 2 phương thức sau:
  • Sử dụng tòa trọng tài thường trực , với điểm mạnh là tòa có qui chế rõ rang , có kinh nghiệm thực tiễn
  • Sử dụng trọng tài vụ việc tức là tòa được dựng ra để giải quyết một vụ việc cụ thể, sau khi giải quyết xong sẽ chấm dứt với ưu điểm: khả năng linh hoạt đáp ứng yêu cầu các bên và tiết kiệm án phí
  1. So sánh với việc giải quyết bằng tòa án quốc tế
    • Ưu điểm :
    • Linh hoạt và mềm dẻo hơn trong giải quyết tranh chấp dự trênh thỏa thuận của các bên tranh chấp bằng việc các bên tự lựa chọn trọng tài viên
    • Thủ tục đơn giản, tiết kiệm thời gian, chi phí
    • Khi giải quyết bằng cơ chế trọng tài , có thể giữ kín, điều này có ý nghĩa quan trọng nếu vụ việc tranh chấp liên quan đến bí mật quốc gia
    • Nhược điểm”
    • Tính khách quan của trọng tài không cao bằng tòa án quốc tế
    • Ngoài vai trò giải quyết tranh chấp quốc tế, hoạt động thực tiễn của tòa còn để thực thi chức năng đưa ra kết luận tư vấn theo điều 96 Hiến chương liên hợp quốc

Câu 115: Đàm phán trực tiếp – một biện pháp quan trọng trong việc giải quyết hòa bình tranh chấp quốc tế

ĐPTT là một biện pháp quan trọng, phổ biến trong việc giải quyết tranh chấp và được biết đến rất sớm trong lịch sử quan hệ quốc tế, luôn chiếm được vị trí hang đầu trong số các biện pháp mà các chủ thể áp dụng

– Nội dung: Đàm phán trực tiếp thường được hiểu là sự trao đổi có tính chất đề xuất, thương lượng, bàn bạc, theo hình thức song phương, đa phương về các vấn đề nảy sinh tranh chấp diễn ra giữa các bên lien quan, trong khuôn khổ một hội nghị hoặc các cuộc gặp song phương.

– Ưu điểm:

  • Đàm phán có thể xúc tiến bất cứ lúc nào, không bị khống chế thời gian
  • Các chủ thể khi tham gia đàm phán có thể trực tiếp thể hiện ý chí, nguyện vọng, đàm phán giải quyết được việc loại bỏ sự nghi ngờ, sự bất đồng về ý chí
  • Quan trọng nhất, đàm phán được tiến hành trực tiếp giữa các bên nên bên thứ 3 (thậm chí cả cộng đồng quốc tế) cũng khó gây áp lực và can thiệp vào quá trình giải quyết tranh chấp.

Đàm phán có mối quan hệ mật thiết với các tranh chấp khác như đàm phán có thể chỉ là giai đoạn khởi đầu của một phương thức giải quyết tranh chấp khác hoặc là hệ quả của việc áp dụng các phương thức giải quyết tranh chấp khác.

Trên thực tế, đàm phán không chỉ đc sử dụng để giải quyết tranh chấp mà còn ddwc dung làm phương tiện để trao đổi thông tin, ý kiến về các phương tiện khác nhau, thống nhất quan điểm, đường lối ký kết các điều ước quốc tế

Đám phán có thể được tiến hành bởi đại diện chính thức ở các bên hữu quan

Câu 116: So sánh hai biện pháp trung gian và hòa giải (câu này tớ đã hỏi lại cô Nguyên r nhé, sửa lại là 2 biện pháp trung gian và hòa giải)

  • Giống nhau:

Đều là phương thức hòa bình để giải quyết tranh chấp thông quan bên thứ 3

  • Khác nhau:
Tiêu chí Trung gian Hòa giải
Đặc điểm – Bên trung gian không tham gia đàm phán và không đưa ra các điều kiện để giải quyết tranh chấp – Tham gia đàm phán từ đầu cho đến khi kết thúc, đưa ra kiến nghị, đề nghị thay đổi yêu sách các bên tranh chấp nhằm làm cho các bên xích lại gần hơn
Nhiệm vụ – Khuyến khích, động viên các bên tranh chấp giả quyết bằng hòa hình bằng cách tác động để các bên tiếp xúc ngoại giao và tiến hành các cuộc đàm phán chính thức – Dung hòa các yêu sách và hòa giải giữa các bên, nhưng kiến nghị không có tính chất bắt buộc đối với các bên tranh chấp
Điều kiện kết thúc – Kết thúc khi các bên tranh chấp ký điều ước quốc tế về giải quyết tranh chấp Kết thúc trong các trường hợp:

 

– Vụ tranh chấp kết thúc

– Các bên chấp nhận kết luận, kiến nghị của các bên hòa giải

– Các bên hoặc 1 bên tranh chấp bác bỏ kết luận hoặc khuyến nghị

 

Câu 117: Nội dung cơ bản của pháp luật quốc tế về chiến tranh và ý nghĩa của nó:

I/ nội dung cơ bản của pháp luật quốc tế.

  1. Những quy định về hoạt động trong chiến tranh.
  2. Các hoạt động khởi chiến:

Vấn đề tuyên bố chiến tranh có ý nghĩa thông báo tình trạn chiến tranh trong các mối quan hệ giữa các ben lien quan chứ không thể làm hợp pháp hóa một cuộc chiến tranh, nhất là việc tiến hành chiến tranh xâm lược quốc gia độc lập, có chủ quyền khác.

Ngoài ra, ngay sau khi tuyên chiến, cần thông báo về tình trạng chiến tranh cho các quốc gia trung lập.

Kể từ thời điểm tuyên bố chiến tranh, quan hệ giữa các bên liên quan đối địch đã có những thay đổi to lớn, kéo theo các hậu quả pháp lý, ngoại giao. Công ước Geneva năm 1949 sẽ được áp dụng cho các thành viên hợp pháp của xung đột vũ trang.

  1. Chiến trường:

Chiến trường là vùng mà các chiến quốc có thể tiến hành các hoạt động quân sự trong giới hạn không gian nhất định.

– Chiến trường gồm có các phần lãnh thổ trên đất liền, hải đảo, không trung và các vùng trời biển cả, nơi mà lực lượng vụ trang có thể tiến hành các hoạt động quân sự.

– Các chiến quốc không được biến các lãnh thổ của quốc gia trung lập thành chiến trường, “vùng đặc biệt” theo luật quốc tế nhân đạo như khu vực cứu thương, bệnh viện, trạm xá. Một số vùng khác trên cơ sở các điều ước quốc tế như các kênh đào quốc tế.

  1. Các phương pháp, phương tiện chiến tranh bị cấm.

– Các phương pháp chiến tranh bị cấm gồm: giết người hàng loạt để trả thù hoạt đánh đập gay tàn phế các tù binh của đối phương , tấn công những người đã bị loại khỏi vòng chiến đấu, bắt làm con tin, ra lệnh giết sạch, phá sạch, hoặc đe dọa làm như vậy hoặc tiến hành hoạt động công tác trên cơ sở đó

– Các phương tiện chiến tranh bị cấm được luật quốc tế nhân đạo xác định khá cụ thể, như cấm các loại đạn cháy và nổ và đạn chì hoặc có chưa những chất dễ chảy, dễ dính, trôi vào cơ thể người, lựu đạn có hơi ngạt, hơi độc hoặc các hơi tương tự (nghị định thư Geneva năm 1925, công ước năm 1972 về cấm nghiên cứu sản xuất, tang trữ vũ khí hóa học và vi trùng và hủy bỏ các vũ khí đó). Công ước năm 1977 cấm sử dụng các phương tiện làm tác động lên môi trường tự nhiên nhằm mục đích quân sự hoặc thù địch khác).

– Đối với vũ khí nguyên tử, luật quốc tế nhân đạo chưa có quy phạm pháp luật được thừa nhận chung về việc cấm sử dụng loại vũ khí giết người hàng loạt này. Tòa án quốc tế đã đưa ra kết luận việc áp dụng vũ khí nguyên tử cần phải được hạn ché và đặt dưới sự kiểm soát chặt chẽ của các quốc gia theo luật quốc tế nhân đạo.

  1. Các thành viên hợp pháp của xung đột vũ trang.
  2. Phân loại:

– Chiến đấu viên :

+ Quân nhân của lực lượng vũ trang (hải, lục, không quân)

+ Các đội tình nguyện, du kích, tự vệ, phong trào kháng chiến.

– Không phải là chiến đấu viên: nhân viên y tế, cha đạo đi theo các chiến đấu viên.

  1. Phân loại với war trên biển:

– Chiến đấu viên: thủy thủ đoàn trên các loại tàu chiến, phi hành đoàn trên các loại phương tiện bay của hải quân, thủy thủ đoàn trên các loại tàu chiến hỗ trợ và các tàu buôn đã chuyển thành tàu chiến.

– Không phải là chiến đấu viên: thuyền viên của các tàu chiến quân y nếu tàu chỉ được thiết kế cho việc cấp cứu người bị thương, bị bệnh, người bị đắm tàu và các thuyền viên của các tàu chiến quân y của CICR.

  1. Phân loại với war trên không:

– Chiến đấu viên: các phi hành đoàn các loại phương tiện bay thuộc lực lượng không quân của quốc gia tham chiến và có dấu hiệu nhận biết riêng biệt của quốc gia đó, kể cả các phi hành đoàn thuộc máy ban dân dụng đã chuyển đổi thành máy bay quân sự.

– Không phải chiến đấu viên: phi hành đoàn máy bay cứu hộ, quân y, máy bay của hội chữ thập đỏ

– Cần chú ý tới một số trường hợp đặc biệt là thành viên hợp pháp được quy định trong Luật quốc tế nhân đạo như “trinh sát viên quân sự” và “những tình nguyện viên”.

  1. Các quy định về bảo hộ nạn nhân chiến tranh.
  2. Bảo vệ các hạng mục dân sự và giá trị văn hóa.
  3. Bảo vệ các hạng mục DS
  4. Các hạng mục DS bao gồm nhiều loại, đó là các đô thị không được bảo vệ, các khu dân cư, bệnh viện, nhà thờ, chùa chiền, các công trình xây dựng cơ sở hạ tầng, các phương tiện giao thông dân dụng, các cơ sở y tế cố định hoặc di động
  5. Luật quốc tế hiện đại quy định các hạng mục DS quan trọng trong thời chiến. Điều 57 P.I đặt ra các nghĩa vụ cho các chiến quốc khi tiến hành các hoạt động tác chiến phải luôn quan tâm đến các hạng mục DS.
  6. Bảo vệ các giá trị văn hóa.
  7. Gồm giữ gìn và tôn trọng các giá trị văn hóa.
  8. Các quy định về kết thúc chiến sự và chấm dứt tình hình chiến tranh.

– Phương thức: đình chiến và đầu hàng:

+ Đình chiến: có thể là đình chiến toàn bộ hoặc cục bộ chiến sự – Có thể giúp lập lại hòa bình

+ Đầu hàng: một trong những hình thức của sự kết thúc chiến sự. Đầu hàng vô điều kiện là dạng của đầu hàng. Khác với đình chiến, bên đầu hàng sẽ mất hết quyền bình đẳng với bên chiến thắng cho dù quyền đó chỉ là hình thức.

+ Cũng có trường hợp 2 bên kí hòa ước=> chưa hẳn đã hết chiến tranh

II/ Ý nghĩa của các quy định này.

– Giảm thiểu được số lượng thương vong trong chiến tranh.

– Ngăn chặn được những hành vi chiến tranh gây ra những hành vi thảm sát khi sử dụng các vũ khí giết người hàng loạt, công nghệ cao

– Thể hiện tinh thần nhân đạo của nhân dân quốc tế.

– Giúp giảm bớt nỗi đau của tất cả những nạn nhân trong xung đột vũ trang khi rơi vào tay kẻ thù, dù đó là người bị thương, bị ốm, bị đắm tàu, bị bắt làm tù binh hoặc thường dân.

Câu 118: Hệ quả pháp lý của việc xảy ra chiến tranh giữa các quốc gia hữu quan

Kể từ thời điểm tuyên bố tình trạng chiến tranh, quan hệ giữa các bên liên quan đối địch có những thay đổi to lớn.

Hệ quả pháp lý như:

– Có quyền tịch thu tài sản quôc gia thù địch.

– Áp dụng quy chế pháp lý đặc biệt, khẩn cấp đối với công dân và pháp nhân quốc gia thì địch.

– Chấm dứt hiệu lực của các điều ước quốc tế thời bình và bắt đầu áp dụng các quy phạm của luật quốc tế nhân đạo.

– Các quy định của Công Ước Geneva năm 1949 sẽ được áp dụng các thành viên hợp pháp của xung đột vũ trang.

Câu 119: Luật Quốc Tế về bảo vệ nạn nhân chiến tranh.

Luật quốc tế đề cập tới 4 vấn đề liên quan tới bảo hộ nạn nhân chiến tranh đó là:

– Những nguyên tắc chung cho bốn Công Ước Geneva năm 1949 và các NĐ thư bổ sung năm 1977.

+ Cấm các hành động trả thù đối với người bị thương, bị ốm và người bị đắm tàu, nhân viên và cơ sở y tế, hạng mục dân sư, tù binh chiến tranh, thường dân, tài sản dân dụng, giá trị văn hóa…

– Quy chế bảo hộ đối với những người bị thương, bị ốm, bị đắm tàu trong các lực lượng vũ trang

+ Những người bị thương, ốm và bị đắm ràu phải được tôn trọng và bảo hộ trong mọi hoàn cảnh. Họ phải được đối xử và tiếp nhận nhân đạo, được chăm sóc y tế theo tình trạng sức khỏe

+ Nếu bắt người bị thương, ốm hay đắm tàu là thành viên của lực lượng vũ trang đối địch là tù binh, phải chăm sóc những người này như chính bệnh binh của mình.

– Quy chế tù binh chiến tranh

+ Luật quốc tế đảm bảo cho tù binh chiến tranh có quyền được đối xử nhân đạo trong mọi hoàn cảnh, được tôn trọng về thân thể và danh dự.

+ Các tù binh chiến tranh được đặt dưới sự bảo hộ của pháp luật hiện hành áp dụng cho các lực lượng vũ trang của bên tham chiến đang giữ tù binh, bên này được gọi là quốc gia bảo hộ.

+ Với những người tham gia vào xung đột nhưng lại k được hưởng quy chế tù binh chiến tranh, ngoài những quy định của Công ước IV, họ được hưởng những đảm bảo cơ bản liên quan tới tôn trọng thân thể và phẩm giá

+ Qg giam giữ phải cung cấp không mất tiền cho tù binh chiến tranh lượng thực, quần áo đủ vệ sinh, điều kiện nhà ở và đợc chăm sóc y tế như đối với quân mình.

+ Trương hợp tù bình chiến tranh ốm nặng hay bị thương nặng sẽ được trao trả trực tiếp và sau khi hồi hương, họ không thể tham gia vào quân đội trở lại.

– Vấn đề bảo hộ thường dân khỏi những hậu quả của xung đột vũ trang.

+ Những người không thuộc các lực lượng vũ trang đều phải được coi là thường dân.

+ Khi tấn công, mọi biện pháp phòng ngừa phải được tiến hành để tránh hay giảm tới mức tối thiểu những tổn thất và thiệt hại có thể ngẫu nhiên xảy ra.

+ Luật cũng cấm gây ra nạn đói cho thường dân của bên đối địch, cấm phá hủy các tài sản cần thiết cho sự sống còn của họ hay gây ra những tổn thất to lớn, lâu dài và nghiêm trọng cho môi trường.

– Bảo hộ thường dân trong thời chiến theo Công Ước Geneva IV và các Nghị định thư bổ sung.

+ Những thường dân trong nước thù địch và nhân dân trong vùng đất bị chiếm đóng vẫn được hưởng các quyền chung theo quy định của Luật quốc tế nhân đạo.

+ Những phụ nữ phải được đặc biệt bảo vệ về danh dự, nhất là chống lại việc hiếp dâm hay bất cứ hành động xúc phạm ô nhục nào.

Câu 120: Trình bày chế định trách nhiệm của quốc gia xâm lược và tội phạm chiến tranh trong Luật quốc tế

Quốc gia xâm lược phải chịu trách nhiệm vật chất và bị trừng phạt quốc tế

– Trách nhiệm vật chất: Bồi thường chiến phí, tức là thiệt hại vật chất bằng tiền, hàng hóa… đối với những thiệt hại vật chất do hành vi xâm lược gây ra

– Trừng phạt quốc tế: còn được gọi là biện pháp trả đũa. Luật quốc tế quy định những biện pháp trả đũa hợp pháp: cắt đứt quan hệ ngoại giao, trục xuất đại sứ, đóng cửa lãnh sự

Tội phạm chiến tranh là thuộc nhóm tội phạm quốc tế phát sinh do hành vi xâm lược. Đối với tội phạm chiến tranh, quốc gia phải chịu trách nhiệm pháp lý quốc tế và các thể nhân vi phạm phải chịu trach nhiệm pháp lý về các tội phạm đã thực hiện

Câu 121: Trách nhiệm pháp lý quốc tê. Cơ sở để xác định trách nhiệm pháp lý quốc tế của quốc gia.

  1. Khái niệm trách nhiệm pháp lý quốc tế:

Là tổng thể các nguyên tắc và quy phạm luật quốc tế, điều chỉnh các quan hệ phát sinh giữa các chủ thể Luật quốc tế (chủ yếu là qg) do vi phạm Luật quốc tế, gây thiệt hại cho chủ thể khác, phải có nghĩa vụ đáp ứng đòi hỏi vè mặt chính trị và vật chất vủa bên bị hại.

  1. Tác dung:

Là công cụ pháp lý cần thiết, nhằm đảm bảo sự tuân thủ các quy phạm Luật quốc tế của chủ thể luật quốc tế, do ý nghĩa răn đe và khôi phục lại các quyền cùng trật tự pháp lý bị xâm hại của chế định này, thông qua các hình thức và thể loại truy cứu TN.

  1. Cơ sở xác định trách nhiệm pháp lý quốc tế:
    1. Cơ sở pháp lý:
  • Dựa trên cơ sở của các quy phạm pháp luật về hành vi do chủ thể thực hiện bị coi là hvi vi phạm pháp luật và phải chịu trách nhiệm pháp lý quốc tế.
    • Hiến chương LHQ ghi nhận truy cứu TN pháp lý quốc tế đối với các hành vi vi phạm nghiêm trọng hòa bình và an nin quốc tế trong các Điều 39,41,42.
    • Các văn bản pháp lý quốc tế quan trọng khác: Công ước năm 1973 về tội phân biệt chủng tộc và trừng trị tội đó. Công ước năm 1948 về tội diệt chủng……
    • Trong một số trường hợp, văn bản đơn phương của các qg cũng có thể là cơ sở truy cứu trách nhiệm pháp lý quốc tế
  1. Cơ sở thực tiễn
  • Có hành vi trái pháp luật quốc tế.
    • Có thể xuất phát từ việc quốc gia k thực hiện hoặc thực hiện k đúng những nghĩa vụ quốc tế đã cam kết.
    • Hành vi không thực hiện những nghĩa vụ phát sinh trong qhe tố tụng quốc tế.
    • Quốc gia làm trái với những quy định trong các văn bản pháp luật mà quốc gia đơn phương ban hành, ngăn cản các quốc gia khác thực hiện các quyền chính đáng của họ
  • Hvi trái pháp luật luôn được coi là đk cơ bản để có cơ sở xác định có hay k có trách nhiệm pháp lý quốc tế.
  • Có thiệt hại:
    • Là cơ sở quan trọng để tính toán bồi thường
    • K có ý nghĩa quyết định đối với việc xác định trách nhiệm pháp lý nhưng là cơ sở để giải quyết bồi thường thiệt hại.
  • Có mối quan hệ nhân quả giữa hành vi trái pháp luật và thiệt hại xảy ra.

Hvi trái pháp luật là nguyên nhân có ý nghĩa quyết định đối với thiệt hại xảy ra.

Câu 122: Phân tích các loại hành vi vi phạm pháp luật quốc tế:

  1. Tội ác quốc tế:
  • Được hiểu là các hành vi đe dọa hòa bình và an ninh nhân loại. Loại này được xác định trong một loạt vb như Công ước về chống tội diệt chủng năm 1948, công ước năm 1973 về chống chủ nghĩa Apacthai…
  • Theo Điều 19 Dự thảo Công ước về trách nhiệm pháp lý quốc tế có nêu lên tội ác quốc tế được hiểu là hành vi trái pháp luật quốc tế xuất hiện trong trường hợp quốc gia vi phạm các cam kết quốc tế có ý nghĩa đặc biệt quan trọng đối với đời sống quốc tế, xâm phạm tới lợi ích sống còn của các quốc gia, các dân tộc, chà đạp lên các nguyên tắc cơ bản của Luật quốc tế, đe dọa hòa bình và an ninh nhân loại.
  1. Các vi phạm pháp luật quốc tế thông thường.
  • Là hành vi của chủ thể Luật quốc tế trái với pháp luật quốc tế và về mức độ không nghiêm trọng như tội ác quốc tế nhưng gây thiệt hại cho một hoặc một số chủ thể Luật quốc tế khác
  • Phải có sự phân biệt hvi vi phạm pl quốc tế với hvi thiếu thân thiện của các quốc gia. Hvi thiếu thân thiện của các qg được hiểu là một hvi của qg làm thiệt hại cho qg khác nhưng không vi phạm tới cam kết quốc tếe.
  • Ngoài ra còn cần phân biệt với hành vi được xác định là loại tội phạm có tính chất quốc tếe. Tội phạm mang t/c quốc tế là tội phạm hs, do các ca nhân thực hiện, xâm phạm tới trật tự pháp lý quốc tê hoặc qg mang t/c nguy hiểm trên pvi quốc tế.

Câu 123: Chủ thể của trách nhiệm pháp lý quốc tế:

Là chủ thể của Luật quốc tế

Phân loại:

+ Chủ thể chịu trách nhiệm pháp lý quốc tế

+ Chủ thể thực hiện truy cứu TNPL quốc tế.

Quốc gia là chủ thể phải chịu trách nhiệm pháp lý về những hành vi nhất định của các cơ quan nhà nước, tổ chức và cá nhân, không phụ thuộc vào việc họ ở trong hay ngoài phạm vi lãnh thổ quốc gia.

Luật quốc tế cũng quy định TNHS đối với cá nhân có hành vi vi phạm luật quốc tế, đe dọa hoặc làm ảnh hưởng tới hòa bình thế giới. (Việc truy cứu TNHS về tội chống hòa bình, nhân loại, tội ác chiến tranh….được thực hiện k có giới hạn về thời hiệu => thể hiện trong quy chế của các tòa án quốc tế năm 45,46)

Câu 124: Thể loại và hình thức trách nhiệm pháp lý quốc tế của quốc gia

Thể loại TNPL của QG là sự phản ánh hậu quả vủa việc VPPL quốc tế được xác định đặc trưng qua tính chất thiệt hại đã bị gây ra. => cơ cấu bên ngoài (gồm TN vật chất vs phi vật chất)

Hình thức TNPL quốc tế là yếu tố cơ cấu bên trong của nội dung trách nhiệm được thể hiện trong khuôn khổ của thể loại trách nhiệm này hay thể loại trách nhiệm khác, đồng thời cũng là phương thức mà qua đó QG vi phạm cần phải làm thỏa mãn hay bồi thường thiệt hại cho QG bị hại, hoặc để x.đ những biện pháp cưỡng chế khi xảy ra tội ác quốc tế

  • Trách nhiệm phi vật chất

+ Khôi phục nguyên trạng: hoàn trả lại hiện trạng ban đầu

+ Làm thỏa mãn yêu cầu của QG bị hại: gửi điện chia buồn, chính thức xin lỗi

  • Trách nhiệm vật chất

+ Hoàn lại vật: bồi hoàn lại những thiệt hại vật chất đúng như ban đầu

+ Bồi thường chiến phí: bồi thường thiệt hại vật chất bằng tiền, hàng hóa.. trong TH ko thể bồi thường thiệt hại vật chất theo nguyên mẫu

  • Trừng phạt quốc tế: khi QG thực hiện tội ác quốc tế: xâm lược, thực hiện c.sách diệt chủng

+ Trừng phạt cá thể: còn gọi là biện pháp trả đũa. VD: cắt đứt quan hệ ngoại giao, trục xuất đại sứ, đóng cửa lãnh sự….

+ Trừng phạt tập thể của 1 nhóm nước hay nhiều nước là biện pháp nhằm chấm dứt sự VPPL quốc tế của 1 hay nhóm nước nào đó

Câu 125: Trách nhiệm pháp lý quốc tế của các tổ chức quốc tế

Trong nhiều TH khi có vi phạm, các tổ chức quốc tế có thể phải chịu TN kép:

  • Một mặt: TCQT chịu TN trước QG thành viên do vi phạm điều lệ của tổ chức
  • Mặt khác: nếu vi phạm đó ảnh hưởng đến Luật quốc tế nói chùng thì TCQT phải chịu TN trước cộng đồng quốc tế

Câu 126: Các hình thức chế tài trong luật quốc tế

– Các biện pháp cưỡng chế phi vũ trang: cắt đứt toàn bộ hay từng phần quan hệ quốc tế, đường sắt, đường biển, hàng không, bưu chính, điện tín, vô tuyến điện và các phương tiện thông tin khác, kể cả việc cắt đứt quan hệ ngoại giao

– Các biện pháp cưỡng chế vũ trang: những cuộc biểu dương lực lượng, phong tỏa và những cuộc hành quân khác, do các lực lượng hải, lục, không quân của thành viên LHQ thực hiện.

Download tài liệu về máy

>>> Tải về máy: Đề cương ôn tập môn công pháp quốc tế

Nếu quá trình download tài liệu bị gián đoạn do đường truyền không ổn định, vui lòng để lại Email nhận tài liệu Đề cương ôn tập môn công pháp quốc tế PDF ở phần bình luận dưới bài. Chúng tôi vô cùng xin lỗi vì sự bất tiện này!

Các tìm kiếm liên quan đến cương ôn tập môn công pháp quốc tế, tài liệu môn công pháp quốc tế, bài tập tình huống tư pháp quốc tế có đáp án, câu hỏi ôn tập luật quốc tế, tổng hợp câu hỏi nhận định môn luật quốc tế (công pháp quốc tế) – phần 2, bài tập thừa kế trong tư pháp quốc tế, bài tập tư pháp quốc tế phần chung, nhận định đúng sai môn công pháp quốc tế, bài tập tư pháp quốc tế phần riêng

Định nghĩa Luật quốc tế?

Luật quốc tế là tổng hợp các nguyên tắc và quy phạm điều chỉnh quan hệ giữa các chủ thể của luật quốc tế với nhau (trước tiên và chủ yếu giữa các quốc gia) trong mọi lĩnh vực của đời sống Quốc tế mà chủ yếu là lĩnh vực chính trị hoặc các khía cạnh chính trị của các mối quan hệ đó. Trong trường hợp cần thiết Luật quốc tế được đảm bảo thi hành bằng những biện pháp cưỡng chế riêng lẻ hoặc tập thể do chính các chủ thể của Luật quốc tế thực hiện hoặc bằng sức mạnh đấu tranh của nhân dân và dư luận tiến bộ trên thế giới.

Đối tượng điều chỉnh của Luật quốc tế?

Đối tượng điều chỉnh của Luật quốc tế là các quan hệ nhiều mặt phát sinh trong đời sống quốc tế nhưng chủ yếu là các quan hệ chính trị hoặc các khía cạnh chính trị.
Quan hệ do Luật quốc tế điều chỉnh là quan hệ giữa các quốc gia (QG) hoặc các thực thể quốc tế khác, như các tổ chức quốc tế liên QG, các dân tộc đang đấu tranh giành độc lập nảy sinh trong các lĩnh vực (chính trị, kinh tế, xã hội…) của đời sống quốc tế. Khác với các quan hệ do luật QG điều chỉnh, quan hệ thuộc phạm vi tác động của Luật quốc tế là quan hệ mang tính liên QG, liên chính phủ, phát sinh trong bất kì lĩnh vực nào của đời sống quốc tế. Những quan hệ đó đòi hỏi phải được điều chỉnh bằng những quy phạm của Luật quốc tế. Như vậy, quan hệ liên QG, (liên chính phủ) giữa các QG và các thực thể Luật quốc tế khác phát sinh trong mọi lĩnh vực chính trị, kinh tế, văn hóa, xã hội… và được điều chỉnh bằng Luật quốc tế gọi là quan hệ pháp luật quốc tế.
Các quan hệ pháp luật quốc tế có đặc trưng cơ bản bởi sự tồn tại của yếu tố trung tâm là QG – chủ thể có chủ quyền và việc thực hiện quyền năng chủ thể Luật quốc tế của QG do thuộc tính chủ quyền chi phối đã tạo ra sự điều chỉnh khác biệt của Luật quốc tế so với cơ chế điều chỉnh của luật quốc gia.

5/5 - (5 bình chọn)
, , 7582

Bài viết liên quan

Phản hồi

Để lại một phản hồi

Lưu ý: Vui lòng không cung cấp SĐT ở Nội dung phản hồi để tránh bị người lạ làm phiền